ZBP pozytywnie o ustawie hipotecznej

Związek Banków Polskich ocenia ustawę o kredycie hipotecznym pozytywnie. Oczekuje, że ustawa, jako dobre, nowe prawo pozwoli na rozwój rynku mieszkaniowego w Polsce. Co się zmieni?

Ustawa o kredycie hipotecznym wprowadzi daleko idące zmiany na polskim rynku i nowe standardy w zakresie relacji między kredytobiorcami i bankami (w zeszłym tygodniu parlament zakończył nad nią prace, teraz trafiła ona do podpisu prezydenta). Do tej pory na gruncie polskiego prawa nie mieliśmy specjalnych regulacji, które odnosiłyby się wyłącznie do kredytów mieszkaniowych. Stosowane były ogólne przepisy prawa bankowego, kodeksu cywilnego oraz – częściowo -  ustawy o kredycie konsumenckim, a także wytyczne w postaci rekomendacji Komisji Nadzoru Finansowego.

Dotychczasowe regulacje w tym zakresie nie uwzględniały jednak w pełni specyfiki kredytu, który charakteryzuje się przede wszystkim długim okresem trwania – kilkanaście lub nawet kilkadziesiąt lat i z reguły wysoką wartością zobowiązania, dla wielu Polaków stanowiąc nierzadko największą inwestycję w życiu.

W ocenie ZBP ustawa przyczyni się do zwiększenia transparentności na rynku kredytów mieszkaniowych i ucywilizowania procesów towarzyszących umowie kredytu – począwszy od etapu jej zawarcia, a skończywszy na ewentualnym etapie restrukturyzacji. Z jednej strony na taki stan rzeczy wpłyną ujednolicone obowiązki informacyjne nakładane na banki, z drugiej – licencjonowanie działalności pośrednictwa kredytowego przez KNF oraz wymogi w zakresie odpowiedniego przygotowania merytorycznego pośredników, potwierdzone zdanym egzaminem.

- Najważniejszą sprawą, podobnie, jak w innych regulacjach konsumenckich, są obowiązki informacyjne. Dotyczą one etapu przedkontraktowego i samego sposobu procedowania umowy kredytowej. Wskazano, jakie materiały i w jakiej formie należy dostarczyć klientowi oraz ramy czasowe, które wymuszą, żeby proces decyzyjny przebiegał w sposób stabilny, zrównoważony, dający gwarancję, iż decyzja podejmowana przez kredytobiorcę, będzie odpowiedzialna i w pełni świadoma – mówi Jerzy Bańka, wiceprezes ZBP. Chodzi również o to, aby uniknąć ewentualnych późniejszych zarzutów, z jakimi np. mamy do czynienia współcześnie, w odniesieniu do niektórych kredytów, w szczególności tzw. frankowych.

Bardzo istotną kwestią jest także unormowanie, że kredyty hipoteczne mogą być udzielane tylko w walucie, w której konsument-kredytobiorca uzyskuje większość swojego wynagrodzenia. - Do tej pory, przynajmniej w Polsce, wynikało to z rekomendacji S, natomiast nie miało rangi ustawowej. Najważniejsze jest, że kredyty tzw. walutowe, w tym indeksowane, nadal będą mogły być udzielane, ale jednak z zasygnalizowanym zastrzeżeniem. To bardzo ważne. Ustawa precyzyjnie to reguluje – mówi Jerzy Bańka

Kolejną sprawą jest treść umowy kredytowej. W ustawie określono wszelkie wymogi, które odnoszą się do różnych typów i rodzajów kredytów, chociażby w zależności od sposobu naliczania oprocentowania. Bardzo ważnym aspektem jest sfera związana z wcześniejszą spłatą kredytu przez konsumenta oraz pobierania przez bank opłaty z tego tytułu. Zostało to opisane w precyzyjny sposób i bank będzie mógł pobrać prowizję tylko w wypadku, gdy wcześniejsza spłata kredytu nastąpi w okresie pierwszych 36 miesięcy od podpisania umowy.

Zupełnym novum będzie natomiast sytuacja, gdy klient ma problem ze spłatą kredytu i dochodzi do restrukturyzacji. - Bardzo szczegółowo opisano wymogi, jakie musi spełnić bank, ale również klient, w zakresie możliwości restrukturyzowania kredytu i w ogóle - wypowiedzenia umowy kredytowej. Bank będzie zobowiązany dać klientowi możliwość samodzielnej sprzedaży mieszkania czy domu w minimalnym okresie sześciu miesięcy. Dotychczasowa praktyka pokazuje, że sprzedaż w normalnym trybie, przez właściciela, przynosi dużo lepsze efekty niż w trybie egzekucyjnym. Dzięki tej możliwości na dłużniku nie będzie więc ciążyło odium z tym związane. Możemy zatem mówić o ucywilizowaniu procesu trudnych procesów windykacyjnych i restrukturyzacyjnych. Należy to bardzo wysoko ocenić i mieć nadzieję, że zmiana wynikająca z nowego podejścia pozytywnie wpłynie na sposób postrzegania takich sytuacji, a w efekcie także branży bankowej  – podsumowuje Jerzy Bańka.

W ocenie ZBP istotne jest, że ustawodawca dostrzegł, iż znaczna część kredytów mieszkaniowych na polskim rynku udzielana jest za pośrednictwem doradców i pośredników kredytowych i uznał, że  pierwotnie rozważane rozwiązanie w zakresie całkowitego zakazu pobierania przez pośredników prowizji  od banku przyniosłoby więcej szkód niż pożytku.