Fundusze akcji dla odważnych

Jeśli działasz pod wpływem impulsu i nie tolerujesz strat – wybierz bezpieczne fundusze, które przynoszą stabilne, choć nieduże zyski. Jeśli lubisz ryzyko, ale równocześnie jesteś cierpliwy – inwestuj agresywnie.

Szeroka paleta funduszy oferowana przez Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych (TFI) pozwala dopasować odpowiednie rozwiązania do profilu inwestycyjnego danej osoby (jej tolerancji poziomu ryzyka), czasu, na jaki planuje zamrozić środki oraz celu inwestycji. Im dłuższy horyzont inwestycyjny i większa odporność inwestora na ryzyko, tym może on wybrać fundusze bardziej agresywne (z większym udziałem akcji), które w dłuższym terminie pozwolą więcej zarobić.

Różne strategie inwestycyjne

Fundusze ze względu na politykę inwestycyjną można podzielić na cztery główne grupy: akcyjne, mieszane, obligacji (dłużne) oraz gotówkowe i pieniężne. Dwa ostatnie rodzaje funduszy są zaliczane do bezpiecznych rozwiązań. Największym ryzykiem odznaczają się fundusze akcji. W ich portfelach zdecydowanie przeważają akcje spółek. Bezpieczniejsze są fundusze mieszane, które w akcje lokują z reguły mniej niż połowę aktywów. Z kolei fundusze dłużne inwestują tylko w obligacje, a fundusze pieniężne i gotówkowe – w krótkoterminowe papiery dłużne (m.in. bony skarbowe).

W Polsce według danych Analiz Online najbardziej popularne są fundusze obligacji, które na koniec lipca 2012 r. stanowiły ponad 27 proc. całości aktywów zarządzanych przez TFI. Sporo środków (22 proc.) znajduje się również w funduszach akcji. Natomiast w funduszach mieszanych jest już tylko ok. 20 proc. aktywów. To oznacza, że nasz rynek w coraz większym stopniu upodabnia się do rynków rozwiniętych, gdzie dominują tzw. czyste fundusze, czyli akcyjne oraz obligacyjne. W szczycie hossy, czyli w połowie 2007 roku, największą popularnością cieszyły się fundusze mieszane.

Inwestycje na długie lata

Najbardziej ryzykowne są fundusze akcji, które inwestują ponad 70–80 proc. aktywów w instrumenty udziałowe, a pozostałą część lokują bezpiecznie. W krótszych okresach ceny ich jednostek mogą się bardzo wahać, przynosząc inwestorom straty. Jednak im dłużej inwestujemy, tym ryzyko strat maleje. Za ostatnie 10 lat średnia wyników funduszy akcji to aż 150 proc. Dlatego najlepiej lokować w nie środki, których przez co najmniej siedem lat nie będziemy potrzebować. Ta grupa jest bardzo zróżnicowana, można wyodrębnić: fundusze akcji polskich lub zagranicznych, małych lub dużych spółek, a także fundusze sektorowe, które inwestują w akcje spółek z wybranej branży, np. finansowej, surowcowej czy nowych technologii. W ostatnich kilku latach zwiększyła się oferta funduszy inwestujących poza Polską. Przykładowo poprzez krajowe fundusze można zainwestować już na rynku amerykańskim, azjatyckim czy europejskich rynkach wschodzących. Możliwości jest wiele, ale należy pamiętać, że im bardziej wyspecjalizowany w danym segmencie rynku fundusz, tym ryzyko inwestycji jest większe. Dlatego takie ukierunkowane na konkretny rynek inwestycje powinny być tylko uzupełnieniem naszego portfela akcyjnego, a nie jego głównym składnikiem. Trzon naszej inwestycji powinny stanowić fundusze akcji polskich oraz szeroko pojętych rynków zagranicznych, które nie ograniczają się wyłącznie do jednego regionu geograficznego, np. do Chin czy Indii.

Trochę akcji, trochę obligacji

Kolejną grupą są fundusze mieszane. W zależności od udziału akcji w ich portfelach oraz przyjętej strategii wyróżniamy fundusze: zrównoważone, stabilnego wzrostu i aktywnej alokacji.

Fundusze zrównoważone mają maksymalnie do 40–60 proc. akcji, a pozostałą część stanowią papiery dłużne, gotówka oraz depozyty bankowe. Taki skład portfela sprawia, że kiedy na rynku pojawia się bessa, fundusze zrównoważone tracą mniej niż akcyjne. Jednocześnie mniej zarobią w okresach wzrostu indeksów. Jeszcze bezpieczniejsze, bo z mniejszym udziałem akcji (do 30 proc.), są fundusze stabilnego wzrostu. Takie inwestycje są polecane inwestorom na trzy – cztery lata.

Najbardziej ryzykownymi funduszami mieszanymi są fundusze aktywnej alokacji. Mogą one inwestować od 0 do 100 proc. aktywów w akcje. Ich strategia zakłada, że skład portfela zarządzający mogą dowolnie dostosowywać do sytuacji na rynku, tak aby zarabiać na zwyżkach i nie tracić na spadkach indeksów. Jednak w praktyce jest to trudne do wykonania. Dlatego inwestor w czasie spadków może stracić nawet tak dużo jak w zwykłym funduszu akcji (przy dużym zaangażowaniu na giełdzie).

Inną podgrupą funduszy mieszanych są fundusze z ochroną kapitału. Ich głównym celem jest zabezpieczenie przed spadkiem wartości jednostki poniżej określonego poziomu w założonym okresie np. dwóch lub trzech lat. Mogą one stosować bardzo różne instrumenty, aby zrealizować to zadanie. Należą do funduszy o umiarkowanym ryzyku.

Bezpieczna przystań

Do funduszy bezpiecznych są zaliczane fundusze obligacji oraz pieniężne i gotówkowe. Oczywiście inwestycja w tego typu fundusze nie jest całkowicie wolna od ryzyka, ale jest ono stosunkowo niskie. Fundusze obligacji inwestują w papiery dłużne o dłuższym terminie zapadalności (ponad rok) emitowane przez Skarb Państwa, firmy oraz samorządy. Te fundusze można polecić inwestorom, którzy planują zamrozić środki na co najmniej rok. Jednak i ta grupa funduszy jest niejednorodna i składa się z rozwiązań o bardzo różnym składzie portfeli. Mogą w nich przeważać bezpieczniejsze obligacje skarbowe lub bardziej ryzykowne obligacje firm. Dlatego można wyodrębnić z tego segmentu fundusze obligacji skarbowych, obligacji korporacyjnych oraz uniwersalne (zawierają z reguły więcej niż 20 proc. i mniej niż 80 proc. obligacji korporacyjnych). I ostatnią omawianą grupą są fundusze gotówkowe i pieniężne. To fundusze, które inwestują podobnie jak fundusze obligacji. Z tą różnicą, że koncentrują się na bezpieczniejszych papierach krótkoterminowych. Te fundusze w zasadzie służą do bezpiecznego przechowywania środków, kiedy na giełdach panuje zawierucha, bo zazwyczaj chronią nasze oszczędności tylko przed inflacją. Jednak ostatnio niektórzy zarządzający funduszami pieniężnymi i gotówkowymi zbyt ryzykownie postąpili, inwestując w wysokooprocentowane obligacje firm budowlanych i narazili swoich klientów na straty. Niektóre firmy budowlane nie wykupiły bowiem swoich obligacji. Jednak przeważająca część funduszy z tej grupy to rozwiązania bezpieczne, które w portfelach mają głównie papiery skarbowe. Jeśli mamy wątpliwości, czy dany fundusz gotówkowy i pieniężny jest naprawdę bezpieczny, to spójrzmy na jego wyniki. Jeśli są one dużo wyższe od średniej w grupie (w danych okresach), to oznacza, że zarządzający podejmują zbyt duże ryzyko, ponieważ im papier dłużny ma wyższe oprocentowanie, tym jest mniej bezpieczny.

[email protected]

Rozwój rynku funduszy

20 lat temu powstał Pioneer Pierwszy Polski Fundusz Powierniczy. Dzisiaj jego nazwa brzmi: Pioneer Zrównoważony. Kolejne fundusze pojawiły się na naszym rynku trzy lata później. Według danych Analiz Online w 1998 roku na polskim rynku było 11 TFI i 38 funduszy inwestycyjnych. W 2002 roku było już ponad 100 funduszy. Trzy lata później ich liczba podwoiła się. Zaczęły powstawać pierwsze fundusze, które miały zarabiać w każdych warunkach, czyli absolutnej stopy zwrotu. Pojawiły się również fundusze ochrony kapitału. Od 2005 roku dużą popularnością cieszyły się fundusze mieszane oraz akcyjne. To zasługa kilkuletniej hossy na rynku akcji, która trwała od 2002 do połowy 2007 roku. Potem przyszła bessa (2008–2009), ale mimo to powstały nowe fundusze. Tylko w roku 2008 pojawiły się na rynku 133 fundusze, w tym duża liczba funduszy zamkniętych, tzw. FIZ-ów, które były dedykowane zamożnym inwestorom w celu optymalizacji podatkowej. Obecnie jest 275 funduszy aktywów niepublicznych. Najliczniejszą grupą funduszy dostępną dla indywidualnych klientów są fundusze akcji. Jest już ich około 160. Duży wybór mają również klienci TFI, którzy chcą zainwestować w fundusze mieszane. Jest ich ok. 120, ale to bardzo zróżnicowana grupa. Funduszy dłużnych jest około 80, ochrony kapitału – ok. 50, a pieniężnych i gotówkowych – ponad 40. Najmniej jest funduszy rynku surowcowego (15).

Opinia

Stwórz portfel złożony z różnych funduszy - Piotr Szulec, dyrektor ds. komunikacji inwestycyjnej w Pioneer Pekao IM

Jedną z podstawowych zasad inwestowania za pośrednictwem funduszy jest zbudowanie swojego portfela w sposób przemyślany, dopasowany do profilu ryzyka i horyzontu. To pozwala na równoważenie ryzyka inwestycyjnego i reagowanie na zmiany zachodzące na rynku. W swoim wyborze nie należy się ograniczać wyłącznie do jednego rodzaju funduszu. Znacznie lepszym sposobem jest zbudowanie własnej strategii inwestycyjnej w oparciu przynajmniej o dwa rodzaje funduszy, np. akcji i obligacji czy też funduszy pieniężnych, co pozwala w relatywnie prosty sposób wykorzystywać różnice pomiędzy trendami panującymi na tych odmiennych klasach aktywów. Dodatkowo tworząc własny portfel warto poza dywersyfikacją produktową uwzględnić dywersyfikację regionalną, co pozwoli wykorzystać również trendy gospodarcze panujące w poszczególnych regionach świata. Dzięki zastosowaniu takiej prostej strategii (dywersyfikacji produktowej i regionalnej) przynajmniej w średnim horyzoncie, uczestnik będzie miał możliwość reagowania na zmianę cykli panujących na tych rynkach czy klasach aktywów i zabezpieczanie osiągniętych już zysków. W doborze odpowiednich proporcji części akcyjnej i części dłużnej w portfelu funduszy warto się kierować zasadą, że im dłuższy horyzont inwestycyjny, tym większe prawdopodobieństwo osiągnięcia lepszych wyników na części akcyjnej niż w części bezpiecznej.