Z funduszy inwestycyjnych wyparowało 10 mld zł

W grudniu z TFI zaczęły odpływać „antypodatkowe” pieniądze.

Ostatni miesiąc 2016 r. był jednym z najgorszych w historii dla polskich funduszy inwestycyjnych. Wypłacono z nich o 9,6 mld zł więcej niż do nich wpłacono, oszacowały Analizy Online.

Gorszy wynik TFI osiągnęły tylko raz, w styczniu 2008 r., kiedy to inwestorzy wycofali z funduszy aż 11 mld zł netto. Podstawowa różnica polega na tym, że wtedy oszczędności wypłacali detaliczni klienci zarządzających, teraz robią to inwestorzy instytucjonalni.

Powód? Od 1 stycznia optymalizacja podatkowa za pośrednictwem polskich funduszy inwestycyjnych przestała się opłacać. 29 listopada 2016 r. prezydent podpisał ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i innych ustaw, zgodnie z którą przychody funduszy pochodzące ze spółek niemających osobowości prawnej i niepodlegających opodatkowaniu zostaną objęte podatkiem CIT.

Do ubiegłego roku popularna struktura antypodatkowa z wykorzystaniem polskiego funduszu polegała na tym, że FIZ inwestował w akcje luksemburskiej spółki osobowej (niemającej osobowości prawnej) a ta z kolei była udziałowcem polskiej spółki również nieposiadającej osobowości prawnej, np. komandytowej. Nowe przepisy sprawiły, że od przychodów osiąganych z inwestycji w tego typu spółki fundusz będzie płacił 19 proc. podatku, wcześniej nie musiał tego robić.

Przedstawiciele branży od początku przekonywali stronę rządową, że wypływy budżetowe z tytułu opodatkowania funduszy mogą się okazać znikome (wicepremier Mateusz Morawiecki szacował je na 200-300 mln zł w 2017 r.), bo podmioty, które „optymalizowały majątek" za pośrednictwem polskich wehikułów, zaczną to robić za granicą.

Nie da się precyzyjnie określić jaka część z tych 9,6 mld zł wypłynęła z funduszy antypodatkowych, a jaka z funduszy stworzonych dla pojedynczych inwestorów, ale niesłużących unikaniu daniny dla fiskusa (żadne TFI nie powie o likwidowanym funduszu, że był antypodatkowy). Na pewno jednak o części tej kwoty można powiedzieć, że zbieżność terminu wypłat z wejściem w życie nowych przepisów jest nieprzypadkowa. Z informacji „Parkietu" wynika, że na razie może chodzić jedynie o ok. 3 mld zł, ale w kolejnych miesiącach trend ten będzie postępował.

Na koniec listopada (ostatnie dostępne dane Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami) wartość aktywów funduszy przeznaczonych dla pojedynczych inwestorów instytucjonalnych przekraczała 130 mld zł, odpowiadała więc za połowę łącznej wartości aktywów TFI.

Jeżeli chodzi o same fundusze detaliczne to ich grudniowy bilans sprzedaży rzędu niecałych 100 mln zł na minusie nie odbiegał od poziomów z poprzednich miesięcy.