Wydatki świąteczne wciąż rosną, choć wolniej

Statystyczny Polak w 2024 r. na Święta planuje wydać średnio 1576 zł, co oznacza wzrost o 5,77 proc. w porównaniu z 2023 rokiem. Niemal co czwarta pytana osoba na upominki wyda ponad 250 zł więcej niż w ubiegłym roku.

Średnia kwota, jaką Polacy planują wydać na przygotowania do Świąt, wynosi 1576 zł, co oznacza wzrost o 5,77 proc. w porównaniu do 1490 zł wydanych w poprzednim roku. Oznacza to, że wydatki świąteczne wciąż rosną, choć wzrost kosztów jest mniejszy niż w poprzednich latach, kiedy inflacja osiągała rekordowe wartości - wynika z corocznego raportu „Świąteczny Portfel Polaków”, przygotowanego przez Związek Banków Polskich.

Święta również na kredyt

Mimo odczuwalnego wciąż wzrostu cen Polacy nie rezygnują z tradycji obdarowywania bliskich prezentami oraz organizowania uroczystości w rodzinnym gronie. Na prezenty dla najbliższych planują przeznaczyć średnio 681 zł, co oznacza wzrost o 20,5 proc. w porównaniu z 565 zł w 2023 r. Przeciętny Polak wyda na artykuły spożywcze i organizację Świąt 637 zł, co stanowi wzrost o blisko 5 proc. względem 607 zł w roku ubiegłym. Koszty związane z podróżami i dojazdami do rodziny wzrosną o 13 proc., osiągając średnią kwotę 359 zł (w 2023 r. było to 318 zł).

Świąteczne zakupy nie obejmują tylko prezentów, ale także tradycyjne artykuły spożywcze, które stanowią istotny element każdej wigilijnej uczty. W tym roku ceny niektórych produktów, szczególnie ryb, uległy zmianom. Na przykład za kilogram karpia w tym roku zapłacimy 86 zł, czyli o 7,5 proc. więcej niż przed rokiem. Wzrost wydatków jest częściowo zrównoważony przez mniejsze koszty niektórych produktów, takich jak warzywa, olej czy mąka, które w tym roku potaniały.

Tegoroczna edycja raportu wskazuje także na mniejszą skłonność do ograniczania wydatków w porównaniu do ubiegłego roku. 52 proc. Polaków planuje zmniejszenie wydatków świątecznych (w 2023 r. było to 65 proc.), z czego najwięcej osób (43 proc.) zamierza zaoszczędzić na prezentach. Na artykuły spożywcze ograniczenia wprowadzi 34 proc. badanych, a 15 proc. osób planuje oszczędności na podróżach.

Nie zmienia to faktu, że część wydatków Polacy pokryją pożyczonymi pieniędzmi.

– Jak wynika z przeprowadzonego wspólnie z firmą Minds&Roses badania, aż 48 proc. bankowców przewiduje znaczący wzrost zainteresowania kredytami konsumenckimi w okresie przedświątecznym. Ponadto, w tym roku 19 proc. osób wskazuje kredyty konsumenckie jako sposób na sfinansowanie zakupu prezentów świątecznych, podczas gdy w ubiegłym roku takiej odpowiedzi udzieliło tylko 6 proc. badanych – mówi dr Przemysław Barbrich, dyrektor Zespołu Komunikacji i PR ZBP.

Świąteczne przygotowania zaczęły się już w listopadzie

Poszukiwania rzeczy, które znajdą się pod choinką Polacy zaczynają już w listopadzie i pierwszej połowie grudnia (tak deklaruje po 36 proc. badanych). Jedynie 14 proc. pytanych przyznaje, że robią to w ostatniej chwili. 9 osób na 100 (9 proc.) zaczyna kolekcjonowanie świątecznych podarków nawet kilka miesięcy wcześniej. Natomiast 5 proc. badanych podchodzi do tematu jeszcze inaczej. Takie wnioski płyną z badań przeprowadzonych przez PayPo – polskiego lidera usług BNPL (buy now, pay later) – a skierowanych do sklepów online.

Natomiast z z badania zleconego przez VeloBanko wynikało, że co trzecia osoba planuje odwiedzić sklepy kilka tygodni wcześniej, a 48 proc. stara się kupować prezenty w rozsądnej cenie. Niemal połowa wręczających podarunki korzysta z promocji i samodzielnie pakuje zakupione rzeczy. Widać też duże przywiązanie do tradycji. 95 proc. osób rzadko lub nigdy nie kupuje prezentów w Wigilię.

Ponad połowie z nas (62 proc.) kupowanie prezentów sprawia przyjemność. Blisko co 4 osoba (19 proc.) wyznaje, że męczy ją ten coroczny „obowiązek”, a 16 proc. uważa go za naturalną czynność. Tylko 1 proc. ma inne zdanie na ten temat.

Chętnie kupujemy w sieci (54 proc.) i w sklepach stacjonarnych (42 proc.). Upominki przede wszystkim mają odpowiadać potrzebom najbliższych – tak uważa, ponad połowa Polaków (54 proc.). Wybierając je zwracamy uwagę na promocje i inne okazje zakupowe (53 proc.) oraz cenę produktów (52 proc.). Przykładamy też wagę do marki i jakości produktów (41 proc.). Natomiast 5 proc. ankietowanych upewnia się, czy może zapłacić później. Identyczna liczba osób kieruje się innymi kryteriami.

Co znajdzie się pod choinką?

Dzieci pod choinką znajdą przede wszystkim słodycze (tak deklaruje 54 proc. ankietowanych), klocki (49 proc.), gry i puzzle (46 proc.), a także zestawy edukacyjne (36 proc.). Po 34 proc. pytanych planuje kupić książki i kolorowanki oraz lalki, maskotki lub figurki. Kolejne na liście prezentów są: samochody, pojazdy, kolejki (28 proc.), sprzęt elektroniczny (21 proc.) i sportowy (13 proc.). 12 proc. Polaków ma inny pomysł na prezent dla najmłodszych.

Dorośli, mogą liczyć na kosmetyki (61 proc.), również słodycze (41 proc.) i zestawy prezentowe (38 proc.). W Wigilię otrzymają oni także: książki, gry, filmy lub płyty (37 proc.), akcesoria domowe takie jak np. filiżanki (31 proc.) i bony lub karty prezentowe (30 proc.). Po 29 proc. ankietowanych deklaruje zakup biżuterii i zegarków oraz sprzętu elektronicznego. Po 27 proc. wybierze akcesoria dekoracyjne (np. świece, koce, poduszki) oraz ubrania. Z tym, że na zakup obuwia zdecyduje się jedynie 7 proc. pytanych. Co 5 Polak (21 proc.) kupi najbliższej osobie akcesoria lub dodatki albo alkohol. „Coś oryginalnego”, jak np. czyli wycieczka za granicę lub bilet na koncert, wskazuje 18 proc. badanych.

37 proc. badanych twierdzi, że na świąteczne sprawunki przeznaczy tyle samo, co rok temu. Jednak nieco 27 proc. nie potrafi określić, czy wyda w tym roku więcej. 15 proc. ankietowanych zakupy zrobi za kwotę niższą niż ostatnio, natomiast 21 proc. deklaruje, że wyda więcej niż poprzednio. Blisko co 5 osoba (19 proc.) jeszcze nie wie, ile top będzie, ale 26 proc. pytanych deklaruje wydatki rzędu 251 zł – 500 zł. Na zakupy w przedziale 10 zł – 250 zł zdecyduje się 16 proc. ankietowanych, natomiast od 501 zł do 750 zł planuje wydać 14 proc. badanych. Od 751 zł do 1000 zł na zakupy chce przeznaczyć 12 proc. kupujących. Na wyższe kwoty zdecyduje się jedynie 13 proc. badanych, będą to wydatki od 1001 zł do 1500 zł (6 proc.) oraz 1501 zł do 2000 zł (3 proc.). Natomiast na zakupy powyżej 2000 zł pozwoli sobie 4 na 100 Polaków.

Aż 35 proc. badanych deklaruje, że na prezenty przeznaczy od 10 zł do 250 zł więcej niż przed rokiem, natomiast 25 proc. osób wskazuje, że będą to kwoty od 251 zł do 500 zł wyższe. Od 501 zł do 750 zł więcej wyda 15 proc. kupujących, 9 proc. badanych deklaruje wzrost wydatków od 751 zł do 1000 zł. Od 1001 zł do 1500 zł więcej zamierza wydać 6 proc. ankietowanych, a od 1501 zł do 2000 zł jedynie 5 proc. Tylko 3 proc. Polaków planuje wydatki większe o 2000 zł. Zdania na ten temat nie ma 2 proc. badanych.

Prezenty: pokolenie Z stawia na przeżycia i emocje

Choć podobają im się airpodsy, a pod choinką chętnie zobaczyliby designerską torebkę, to dla pokolenia Z, czyli osób między 18. a 24. rokiem życia, materialne prezenty postrzegane są tylko jako środek do osiągnięcia ważniejszego celu, jakim jest przeżycie niesamowitych wrażeń i doświadczeń – wynika z badania Mastercard przeprowadzonego m.in. wśród przedstawicieli pokolenia Z w Europie.

Według generacji Z, najlepsze prezenty to takie, które dostarczają emocjonalnych przeżyć. W Europie ponad 60 proc. „zetek” zwiększyło swoje wydatki na doświadczenia w tym roku. Badanie Mastercard pokazało również, że spośród wszystkich grup wiekowych, to właśnie reprezentanci tego pokolenia najwięcej wydają na doświadczenia. Jeśli chodzi o Polskę, 97 proc. ankietowanych między 18. a 24. r.ż. zamierzało w 2024 r. część swojego budżetu przeznaczyć na emocjonalne doświadczanie. Ponad 70 proc. respondentów uważa, że wydawanie pieniędzy na przeżycia jest wartościową inwestycją, a 36 proc. przyznało, że oszczędzali wcześniej po to, aby w tym roku nadwyżkę budżetową rozdysponować na aktywności, które dostarczą im wyjątkowych emocji.

58 proc. ankietowanych młodych Polaków część swojego budżetu na 2024 r. planowało rozdysponować na podróżowanie. 45 proc. z nich odwiedza miejsca, które ich pasjonują, jednocześnie 16 proc. przyznaje, że inspiracje turystyczne czerpie z mediów społecznościowych. 37 proc. respondentów była skłonna wydać pieniądze na wydarzenia muzyczne na żywo, a niewiele mniej, bo 34 proc., na doświadczenia na świeżym powietrzu, np. wędrówki, jazdę na rowerze czy aktywności z obszaru wellness, spa i fitness (32 proc.). 29 proc. ankietowanych deklarowało wydawanie pieniędzy na doznania kulinarne, a 26 proc. na przeżycia filmowe, takie jak premiery kinowe czy festiwale filmowe.