Otwarcie na dialog, czekanie na konkretne działania

XIX Forum Funduszy, które odbyło się 23–24 czerwca w Nałęczowie, pokazało, że chęci i pomysłów na to, by naprawiać rynek kapitałowy nie brakuje, również wśród decydentów. Teraz jednak słowa trzeba przekuć w konkretne czyny i działania. To one będą bowiem determinować sukces.

Podobno podstawą każdego udanego związku jest umiejętność rozmowy i wspólnego rozwiązywania problemów. Jeśli zasada ta miałaby przełożenie również na rynek kapitałowy to można byłoby być spokojnym o jego dalszy rozwój. W Nałęczowie, gdzie odbyło się XIX Forum Funduszy, którego organizatorem była Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami, a głównymi patronami medialnymi były Gazeta Giełdy i Inwestorów „Parkiet” oraz „Rzeczpospolita”, różne grupy interesariuszy udowodniły, że potrafią rozmawiać, nawet na trudne tematy i są otwarte na dialog.

Czas na większą promocję

Tym razem to właśnie Nałęczów, a nie Kazimierz Dolny, był gospodarzem Forum Funduszy. Impreza z roku na rok rośnie w siłę i stała się wisienką na torcie rynkowych konferencji w I części roku. I chociaż mogłoby się wydawać, że w połowie czerwca część osób myślami może być już przy wakacyjnym wypoczynku, to jednak podczas dwudniowej imprezy, która obywała się pod hasłem „Od oszczędności do inwestycji" nie zabrakło najważniejszych tematów związanych z rynkiem kapitałowym i istotnych deklaracji.

O tym, że jest o czym rozmawiać, dobrze świadczył program konferencji. Znalazły się w nim tematy stricte związane z samym rynkiem kapitałowym, jak również z branżą funduszy inwestycyjnych, ale poruszono także zagadnienia makroekonomiczne, technologiczne czy też związane z deregulacją. Mimo wielu wyzwań, które towarzyszą rynkowi, można jednak było też wyczuć dużą nadzieję na to, że „to jest ten moment". A jest o co walczyć. Oszczędności Polaków stale rosną i sięgają już 1,3 bln zł. Problem jednak w tym, że jedynie niewielka część tych pieniędzy trafia na rynek kapitałowy. Eksperci starali się więc znaleźć odpowiedź, co zrobić by to zmienić.

– Mamy dużo oszczędności. Trzeba sprawić, żeby lepiej finansowały rozwój innowacji. Potrzebna jest jednak edukacja i promocja rynku. O giełdzie będzie wkrótce więcej na ulicach, na reklamach zewnętrznych – zapowiadał podczas panelu prowadzonego przez Cezarego Szymanka, redaktora naczelnego „Parkietu" i zastępcę redaktora naczelnego „Rzeczpospolitej", Tomasz Bardziłowski, prezes GPW.

Czy to już jest ten „wiatr zmian"?

Same piękne słowa, nawet w najlepszym związku, to jednak nie wszystko. Za nimi powinny iść czyny. Te, niestety, od lat pozostają najsłabszym punktem naszego rynku kapitałowego. Odważnych deklaracji i dyskusji na jego temat mieliśmy bowiem już tyle, że czasami trudno też do nich podchodzić poważnie. Tymczasem działań albo brakuje, albo sukcesywnie są przesuwane, albo są nieadekwatne do oczekiwań i potrzeb rynku.

Minister finansów Andrzej Domański co prawda nie mógł być w Nałęczowie, ale połączył się z uczestnikami zdalnie.

Foto: Fot. Piotr Krajewski/materiały prasowe

Nadzieja podobno umiera jako ostatnia, więc i teraz rynek wierzy, że na pustych słowach się nie skończy. Wiara ta jest podsycana przez unikalny klimat, który daje się wyczuć na rynku kapitałowym, co zresztą dało się też wyczuć w Nałęczowie (i bynajmniej nie dlatego, że Nałęczów jest popularnym ośrodkiem uzdrowiskowym). Również słowa decydentów pozwalają wierzyć, że może być inaczej.

– Hasło forum „Od oszczędności do inwestycji” dobrze oddaje sedno problemu, przed którym stoi dziś polska gospodarka. Ważna jest rozmowa o tym, jak zamieniać oszczędności w skutecznie pracujące na rzecz gospodarki inwestycje, jak pobudzić inwestycje kapitałowe, jak lepiej wykorzystać to, co już mamy i jak uruchamiać mechanizmy, które pozwolą kapitałowi pracować dla przyszłości Polski i Europy – mówił Andrzej Domański, minister finansów, który co prawda nie mógł być na miejscu, ale udało mu się połączyć z uczestnikami wydarzenia. W swoim wystąpieniu zapewnił, że Ministerstwo Finansów planuje przyspieszyć prace nad zmianami dotyczącymi rynku kapitałowego, również jeśli chodzi o deregulacje.

– Deregulacja dotyczy także rynku kapitałowego, w tym aby nasz system finansowy był bardziej nowoczesny, przejrzysty i otwarty. Chcemy obniżać bariery wejścia, zmniejszać niektóre obciążenia raportowe, upraszczać procedury – mówił Domański i zadeklarował, że zmiany, które będą wprowadzane, odbędą się we współpracy z rynkiem. – Długoterminowy wzrost gospodarczy będzie możliwy tylko z silnym rynkiem kapitałowym – podkreślił Domański.

Wizja nadzoru

Klimat, który panował podczas Forum Funduszy, dobrze oddało wystąpienie przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego Jacka Jastrzębskiego.

Jacek Jastrzębski, przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego. Fot. Piotr Krajewski/mpr

Foto: Piotr Krajewski

– Poziom oszczędności w naszym kraju nadal jest niższy niż w najbardziej rozwiniętych gospodarkach unijnych, jednak istotnie rośnie, w związku z czym pole do zagospodarowania przez produkty inwestycyjne też rośnie. To powoduje, że możemy patrzeć w przyszłość z optymizmem – podkreślał Jastrzębski. Wskazał na trzy kluczowe obszary rynkowe: edukację i ochronę inwestorów, deregulację oraz konkurencję.

– Klienci może nie tak bardzo boją się samego ryzyka inwestycji. Boją się, że zostaną niekoniecznie optymalnie potraktowani przez pośrednika na rynku finansowym. Po raz kolejny powtórzę: musimy wpuścić na rynek kapitałowy więcej ryzyka. To nie dotyczy oczywiście ryzyka związanego z niewłaściwym traktowaniem klienta czy sposobu działania rynku, na którym te aktywa są nabywane – mówił Jastrzębski. Wskazywał, że takie podejście ma także przełożenia na regulacje.

– Geneza regulacji wpływa na podejście do regulowania. Dlatego trochę inaczej patrzymy na deregulację rozumianą, jako wpuszczanie ryzyka na rynek, angażowanie się w przedsięwzięcia inwestycyjne o podwyższonym ryzyku, a inaczej patrzymy na deregulację w takich obszarach, gdzie były bolesne doświadczenia, niekoniecznie związane z charakterem aktywa, tylko z praktykami biznesu – mówił. Przewodniczący nadzoru zwracał uwagę także na konkurencję. Temat ten mocno wybrzmiał między innymi podczas panelu prezesów TFI, w którym wzięli udział przedstawiciele zarówno niezależnych, jak i bankowych TFI.

– Jako nadzór czujemy potrzebę, aby wspierać nasz rynek regulowany w konkurencji z sektorem nieregulowanym. Uważamy, że tak jest lepiej dla wszystkich. Bycie podmiotem regulowanym to też jest pewien rodzaj aktywów. Mój apel zatem na koniec jest taki, żebyśmy nie skupiali się tak bardzo na konkurencji o ten kawałek tortu, który w sumie i tak jest nasz, tylko żebyśmy zadbali o to, by po pierwsze nowi gracze nie zjedli nam tego tortu, a po drugie, aby jeszcze w miarę możliwości go poszerzać – mówił Jastrzębski.

Lista głównych wyzwań

Patrząc na przebieg XIX Forum Funduszy można dojść do wniosku, że uczestnikom dyskusji, co do zasady, udało się dojść do głównych konkluzji, które powinny towarzyszyć myśleniu i działaniom na rzecz rozwoju rynku kapitałowego w Polsce.

– Tegoroczna edycja Forum Funduszy skoncentrowała się na tym, jak skutecznie przekierować oszczędności Polaków z banków na rynek kapitałowy – na inwestycje, które realnie wspierają rozwój gospodarki. W czasie debat i rozmów wybrzmiały cztery kluczowe wnioski – mówi Małogrzata Rusewicz, prezeska Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami. I wyliczała. – Po pierwsze: potrzebujemy zmian systemowych, które zachęcą do inwestowania. Wśród postulatów pojawiały się m.in. likwidacja tzw. podatku Belki czy częstsze zapisy do PPK. Po drugie: uproszczenia i deregulacje. Musimy ułatwić drogę klienta do rynku kapitałowego, zwiększyć elastyczność działania funduszy inwestycyjnych i uprościć ofertę – by była bardziej zrozumiała i przejrzysta. Po trzecie: w jaki sposób dystrybuować fundusze i dotrzeć do klientów za pośrednictwem wszystkich dziś dostępnych kanałów, w tym także sztucznej inteligencji. I wreszcie po czwarte: lepsze przygotowanie ekonomiczne społeczeństwa. Nadal zbyt wielu Polakom brakuje wiedzy finansowej, dlatego edukacja inwestycyjna powinna być absolutnym priorytetem. Potrzebujemy wspólnego, konsekwentnego działania wszystkich interesariuszy rynku. Tylko wtedy uda się przejść od oszczędzania do inwestowania na większą skalę. Zapraszam już dziś na XX Forum Funduszy, na którym podsumujemy wszystko to, co udało się nam zrobić w ciągu tych 20 lat – mówi Rusewicz.

Czekanie na czyny

Lista oczekiwań jest co prawda długa, ale jeśli uda się zrealizować chociażby część postulatów, to i tak będzie można powiedzieć, że dyskusje, które odbyły się w Nałęczowie nie poszły na marne. Sukces często jest wykuwany w bólach, o czym akurat rynek kapitałowy wie doskonale. Z drugiej strony o sukcesie Forum Funduszy można mówić już teraz. Impreza znów przyciągnęła tłumy. Po raz kolejny była to także doskonała okazja do spotkań i rozmów kuluarowych, które często też przynoszą lepsze efekty niż formalne dyskusje panelowe.

I chociaż aktualnie wchodzimy w okres wakacyjny, to rynek kapitałowy, po konferencji w Nałęczowie ma wyznaczony kierunek. Jest chęć dialogu, a i klimat sprzyja. Nie zapomnijmy jednak, że na koniec liczą się czyny, a nie tylko piękne słowa.

Opinie

Klucz do sukcesu to sprzyjające regulacje, zachęty i uproszczenia

Agata Alicka, dyrektorka departamentu powierniczego, Deutsche Bank Polska

Podczas XIX Forum Funduszy, którego organizatorem była Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami, potwierdzono pilną potrzebę przekształcenia rosnących oszczędności gospodarstw domowych w Polsce w aktywa pracujące z wykorzystaniem instrumentów rynku kapitałowego jako odpowiedzi na wyzwania inflacyjne i niską efektywność depozytów. Wskazano, że kluczowe dla zwiększenia partycypacji inwestorów indywidualnych są nie tylko wzrost poziomu edukacji finansowej i poprawa przejrzystości oferty produktów, ale także odbudowa zaufania do instytucji rynku finansowego. Stabilne i sprzyjające inwestycjom regulacje, w tym konieczność wprowadzenia zachęt podatkowych oraz uproszczenie dystrybucji funduszy, to warunki sukcesu. Wnioski z Forum Funduszy korespondują z celami unii rynków kapitałowych Unii Europejskiej, otwierając perspektywę zwiększenia dostępności kapitału oraz efektywniejszego pomnażania oszczędności.

W branży TFI nie chodzi już tylko o wzrost aktywów

Rafał Madej, prezes, PKO TFI

Podczas XIX Forum Funduszy padł postulat: rynek funduszy potrzebuje zmian. Branża TFI buduje masę, co cieszy, bo jest to biznes skali. Wyzwaniem pozostaje struktura napływów. Oznacza to, że nie chodzi już tylko o zwiększanie aktywów, ale o docieranie do różnych grup inwestorów i dopasowanie oferty do ich potrzeb, zwłaszcza w zakresie planów długoterminowych. Dziś pomimo rosnących aktywów liczba klientów funduszy (poza PPK) nadal nie wróciła do poziomów sprzed kryzysu z 2008 r. To wyraźny sygnał, że potrzebna jest nie tylko innowacyjność w sprzedaży, ale i nowa jakość w komunikacji, ofercie oraz edukacji finansowej. Musimy stać się bardziej atrakcyjni, lepiej rozumieć klienta i jego potrzeby. PKO TFI jako jedna z głównych instytucji na rynku, wskazuje cztery kluczowe kierunki zmian: edukacja jako absolutny priorytet, aby docierać do nowych grup klientów, prostsze regulacje i zachęty podatkowe, nowoczesne narzędzia oraz upowszechnianie rozwiązań emerytalnych (IKE, IKZE, PPK). Branża widzi w tym nie tylko wyzwanie, ale i realną szansę, aby kształtować proinwestycyjne postawy Polaków.

Ważne są nie tylko dobre wyniki, ale też i zrozumiałe strategie

Adrian Pusz, sales manager - Austria & EE, Pictet Asset Management

Forum Funduszy skupiło się na wyzwaniu przejścia od oszczędzania do inwestowania. Dyskusje dotyczyły niskiej świadomości możliwości inwestycyjnych oraz tego, jak młodsi inwestorzy chętnie korzystają z nowych kanałów. Jako liderzy w inwestycjach tematycznych widzimy, jak ważne są strategie, które nie tylko przynoszą dobre wyniki, ale też są zrozumiałe dla klientów. To pomaga ograniczać emocjonalne reakcje inwestorów w sytuacjach dużej zmienności na rynkach i wspiera długoterminowe podejście do inwestowania. W kontekście niższych prognoz globalnego wzrostu i niestabilności rynkowej, utrudniającej alokację sektorową lub regionalną, podzieliliśmy się spostrzeżeniami, jak rozwiązania „enhanced indexing” oparte na sztucznej inteligencji mogłyby wychwytywać nowe sygnały rynkowe i przynosić lepsze wyniki, oferując ciekawą alternatywę dla strategii pasywnych. Budujące jest, że działania na rzecz rozwoju polskiego rynku kapitałowego idą w parze z dostrzeganiem jego wpływu na gospodarkę.

Inwestowanie to droga do lepszej przyszłości

Monika Rozbicka-Szlosek, dyrektorka departamentu produktów inwestycyjnych i private bankingu, VeloBank

XIX Forum Funduszy w Nałęczowie pokazało, że droga od oszczędzania do inwestowania to jedno z kluczowych wyzwań rynku finansowego. Jeśli chcemy realnie budować kapitał Polaków, musimy myśleć strategicznie o inwestorze detalicznym – mówić jego językiem, oferować zrozumiałe produkty i wspierać się technologią. Rola regulatora, funduszy, giełdy, banków i dostawców technologii czy fintechów powinna się łączyć wokół jednego celu: przekonania ludzi, że inwestowanie to droga do lepszej przyszłości.

Małgorzata Rusewicz, szefowa Izby Zarządzających Funduszami i Aktywami, świetnie konsoliduje branżę wokół tej wspólnej misji, łącząc perspektywę edukacji, produktów i zaufania. Potrzebujemy prostych narzędzi i współpracy – tak, by coraz więcej osób z przekonaniem zamieniało oszczędzanie w inwestowanie.

Rozwój funduszy może umocnić wzrost gospodarczy

Beata Sax, wiceprezeska, Investors TFI

„Od oszczędności do inwestycji” – hasło przewodnie XIX Forum Funduszy bardzo dobrze oddaje wyzwanie stojące przed Polską. Sukces gospodarczy, który niewątpliwie osiągnął nasz kraj w ostatnich latach, przekłada się na zamożność rodaków. Dowodem jest choćby systematycznie rosnąca i rekordowa na koniec 2024 r. wartość aktywów netto gospodarstw domowych. W strukturze tych aktywów nadal dominują jednak depozyty bankowe. Dlatego tak ważna jest rozmowa o tym, jak zmieniać te oszczędności w skutecznie pracujące na rzecz gospodarki inwestycje. Fundusze inwestycyjne są doskonałym narzędziem do osiągnięcia tego celu. Ich rozwój może się więc przyczynić do umocnienia wzrostu gospodarczego. Organizowane przez IZFiA coroczne Forum to właśnie okazja do dyskusji o tym, co zrobić, by rynek funduszy się rozwijał i przyciągał oszczędności Polaków. Wierzymy, że wnioski z tego typu spotkań przełożą się na konkretne działania, zwłaszcza że, jak pokazuje praktyka, możemy liczyć na dialog i bieżącą współpracę zarówno z Ministerstwem Finansów jako regulatorem, jak i KNF jako nadzorcą rynku.

Transformacja czy stagnacja? Czas na decyzję

Marcin Żuchowicz, prezes, e-point

Oddzielenie produkcji od dystrybucji funduszy ma swoje uzasadnienie, ale niesie też ryzyko oderwania producenta od klienta i jego realnych potrzeb. To wyzwanie staje się szansą – szczególnie dziś, gdy rynek pozostaje jeszcze szeroko niezagospodarowany. Czas na rozmowę nie tylko o dystrybucji, ale przede wszystkim – o rzeczywistej propozycji wartości dla klienta.

Punktem wyjścia musi być spojrzenie na jego potrzeby kompleksowo: nie tylko przez pryzmat produktu (core product), ale przez takie potrzeby, jak zarządzanie majątkiem lub zaopiekowanie się własną emeryturą (whole product).

Takie spojrzenie daje szansę niektórym towarzystwom funduszy inwestycyjnych wyjść bezpośrednio do klienta końcowego i rozpocząć proces cyfrowej transformacji, który oznaczać będzie nie tylko digitalizację, ale też zmianę modelu biznesowego i przejście od modelu fabryki produktów do dostawcy kompleksowych rozwiązań.