TFI coraz mocniej stawiają na ESG

Strategie oparte na spółkach, dla których ważne są kryteria ESG, przyciągają inwestorów na Zachodzie. W Polsce zrozumienie ESG wśród osób odpowiedzialnych za inwestycje rośnie.

Fundusze inwestycyjne mają siłę oddziaływania na spółki w zakresie ESG i część z nich ma wymagania np. co do obecności kobiet w zarządach. Z kolei wśród zarządów samych TFI jest kilka rodzynków, jednak ogółem kobiety w tego typu organizacjach na ważnych stanowiskach to rzadkość.

Założenia, cele, strategia...

Pod skrótem ESG kryją się działania odnoszące się do wpływu biznesu na środowisko naturalne, otoczenie oraz zasady ładu korporacyjnego. Tego typu spojrzenie na inwestycje zyskuje mocno na popularności na Zachodzie. Obecnie w Europie około połowy napływów do funduszy trafia do strategii związanych z nurtem ESG. W Polsce, według klasyfikacji serwisu Analizy.pl, liczba funduszy kierujących się kryteriami ESG sięga 21, co stanowi około 3 proc. rynku. Lokalnym liderem, jeśli chodzi o perspektywę ESG, w inwestycjach jest NN Investments Partners TFI. Jak tłumaczą przedstawiciele NN IP TFI, analiza ESG włączona jest do procesu inwestycyjnego na poziomie wszystkich funduszy. – W przypadku funduszy „integrujących ryzyka dla zrównoważonego rozwoju" zarządzający wykluczają ze spektrum inwestycyjnego tych emitentów, którzy pod kątem ESG wypadają najgorzej. Na poziomie wszystkich funduszy obowiązuje nas lista wykluczeń Grupy NN, obejmująca spółki tytoniowe, uzyskujące istotną część przychodów z górnictwa węgla energetycznego, wydobywające ropę z piasków roponośnych, produkujące kontrowersyjne rodzaje broni oraz handlujące bronią z podmiotami objętymi embargiem – mówi Jan Morbiato, menedżer komunikacji NN IP TFI. Jak dodaje, ESG to nie tylko analiza kryteriów ESG i wykluczenia, ale również zaangażowanie. – Co do zasady zamiast wykluczać, wolimy prowadzić dialog – tam gdzie to możliwe. Prowadzimy więc dialog ze spółkami, które być może obecnie nie wypadają najlepiej pod względem ESG, ale konsekwentnie pracują nad poprawą w tym zakresie, np. nad wieloletnim planem ograniczenia emisji gazów cieplarnianych itd. – dodaje.

– W TFI PZU na etapie analitycznym, jak i w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych, uwzględniamy kryteria pozafinansowe, tj. ESG. W tym roku opracowaliśmy wewnętrzny model scoringu emitentów pod tym kątem – mówi Marcin Żółtek, wiceprezes TFI PZU. – Ma on na celu monitoring i identyfikację ryzyk ESG we wszystkich zarządzanych przez nas funduszach. Dotyczy zarówno emitentów akcji, jak i obligacji. W naszym scoringu bierzemy pod uwagę różne aspekty środowiskowe, społeczne oraz związane z ładem korporacyjnym – tłumaczy. Jak twierdzi Żółtek, TFU PZU kieruje się tymi zasadami we wszystkich funduszach.

Podobne założenia ma Santander TFI. – Pracujemy obecnie nad rozwijaniem działań na rzecz zrównoważonego rozwoju. Wdrożyliśmy politykę zrównoważonego i odpowiedzialnego inwestowania. Polityka ta określa zasady uwzględniania kryteriów ESG w procesie inwestycyjnym oraz podział produktów zarządzanych przez Santander TFI pod kątem ESG – zapowiada Marlena Janota, członek zarządu Santandera TFI.

Niedawno kolejne TFI – Generali Investments oraz Pekao – wprowadziły fundusze, które przy doborze aktywów kierują czy też uwzględniają kryteria ESG. Dlaczego nie obejmują one wszystkich funduszy? – Obecnie nie prowadzimy pełnej analizy czynników ESG dla wszystkich portfeli. Jest to związane z faktem, że regulacje i wytyczne w tym zakresie wciąż się pojawiają i jesteśmy w procesie dostosowywania się do zmian. Planujemy dalszy rozwój oferty produktów o nowe rozwiązania uwzględniające czynniki środowiskowe, społeczne i z zakresu ładu korporacyjnego – zapowiada Anna Chada, dyrektor ds. zrównoważonego rozwoju w Pekao TFI. Jak dodaje, obecnie trwają prace nad strategią zrównoważonego rozwoju dla Pekao TFI.

Z kolei BNP Paribas TFI przygotowuje się do wdrożenia zasad ESG w zarządzaniu funduszami. – Grupa BNP Paribas, w której skład wchodzi BNP Paribas TFI, jest mocno zaangażowana w promowanie i wdrażanie zasad odpowiedzialnego i zrównoważonego rozwoju. Stopniowo również wprowadzamy do swojej działalności inwestycyjnej elementy tej polityki. Obecnie już bierzemy pod uwagę w procesie zarządzania naszymi funduszami pewne aspekty ESG (korzystamy z doświadczeń Grupy BNP Paribas w tym zakresie), chociaż pełne wdrożenie tych zasad nastąpi dopiero w przyszłości – przyznaje Jarosław Skorulski, prezes BNP Paribas TFI. – Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie regulacje prawne weszły już w życie, a ponadto polski rynek nie jest jeszcze gotowy do wdrożenia tych zasad – zaznacza. BNP Paribas TFI zapowiada wprowadzenie nowych produktów. – Uczestnicy rynku finansowego pracują nad standardami oceny emitentów papierów wartościowych pod kątem ryzyk ESG, a sami emitenci opracowują zasady polityki informacyjnej w tej dziedzinie. Dlatego też chcielibyśmy w pierwszej kolejności zaoferować tzw. zielone produkty we współpracy ze spółką z Grupy BNP Paribas, odpowiedzialną za zarządzanie aktywami (BNP Paribas Asset Management). Planujemy wprowadzić w najbliższych miesiącach (po uzyskaniu stosownych zgód KNF) strategie oparte na funduszach stosujących zasady ESG i inwestujące na rynkach globalnych (tzw. fundusze master-feeder) – zapowiada Skorulski.

– Kryteria ESG będą konsekwentnie wprowadzane przez Uniqa TFI w ramach polityki inwestycyjnej i produktowej. W tym wypadku kierujemy się przekonaniem, że tego rodzaju rozwiązania są po prostu atrakcyjne inwestycyjnie – zapowiada Paweł Mizerski, wiceprezes Uniqa TFI.

Również TFI spoza dużych grup kapitałowych interesują się ESG. – Temat ESG jest coraz ważniejszy, zarówno z perspektywy zarządzanych funduszy, jak i samego TFI – mówi Sebastian Buczek, prezes Quercusa TFI. – W przypadku funduszy rozpoczęliśmy proces wdrażania polityki ESG. Kwestia ta jest istotna już na wstępnym etapie – analitycznym. Analizując spółki czy też poszczególne instrumenty, bierzemy pod uwagę zagadnienia związane z ESG. Stworzyliśmy także listy wykluczeń. Zawierają one instrumenty, w które nasze wybrane fundusze nie mogą inwestować. Listy te określają m.in. branże i konkretne podmioty, które znajdują się poza spektrum inwestycyjnym – podkreśla Buczek.

Klub kobiet

Zdaniem Ryszarda Miodońskiego, dyrektora ds. strategii akcyjnych, Noble Funds TFI, istotność kryteriów ESG w doborze aktywów przez zarządzających funduszami na rynku polskim pozostaje ciągle na relatywnie niskim poziomie w porównaniu z krajami Europy Zachodniej. – Wydaje się, że kryteria te będą systematycznie zyskiwać na znaczeniu ze względu na regulacje, a także rosnącą świadomość funduszy oraz klientów. Kluczowymi problemami w rozwoju trendu ESG w Polsce są jednak m.in. niski poziom raportowania danych niefinansowych przez polskie spółki, słaba porównywalność danych między spółkami, a także brak audytu danych niefinansowych – zauważa Miodoński. Jak dodaje Noble Funds TFI, kryteria ESG bierze pod uwagę praktycznie we wszystkich funduszach, gdzie mają one zastosowanie – akcji, obligacji, mieszanych czy private debt.

Jedną z inicjatyw na rynku jest 30 proc. Club Poland, którego celem jest zwiększenie reprezentacji kobiet we władzach firm. Obecnie w zarządach wielu towarzystw nie znajdziemy jednak ani jednej kobiety, z kolei wśród zarządzających jest ich garstka. – Jeżeli chodzi o strukturę zatrudnienia to są jeszcze obszary, w których jest przestrzeń do pracy (zarząd, zespół zarządzania), natomiast chciałbym podkreślić, że wśród wyższego i średniego szczebla kierowniczego mamy już przewagę kobiet – szacuje Skorulski. Kobiety w zarządach znajdziemy m.in. w NN Investments TFI, Santanderze TFI, Skarbcu TFI czy Investors TFI.

– W naszej działalności, również staramy kierować się kryteriami ESG. Sam jako firma, staramy się być miejscem, które wspiera kobiety i znosi ograniczenia w ich rozwoju zawodowym – twierdzi Miodoński.

Same TFI mogą oddziaływać na spółki, jeśli chodzi o udział kobiet w zarządach. – Obecnie na walnych zgromadzeniach akcjonariuszy głosujemy przeciwko ponownemu powołaniu mężczyzn do władz spółki, jeżeli odsetek kobiet w tych organach jest mniejszy niż 20 proc. w przypadku spółek z rynków rozwiniętych i 10 proc. na rynkach wschodzących – mówi Morbiato.

– Odpowiedzialność za kwestie ESG to nasz wspólny obowiązek. Świadomość uwarunkowań i ryzyk ESG oraz uwzględnienie ich jako jednego z kryteriów w procesie inwestycyjnym jest naszym sposobem na realizację tego obowiązku – podsumowuje Kamil Sobolewski, strateg Skarbca TFI.

Pytania do...  Joanny Ałasy analityczki akcji, NN Investment Partners TFI

Jak stosowanie zasad ESG wpływa na biznesy spółek?

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, natomiast my zwracamy uwagę na to, że o ESG trzeba zacząć myśleć i uwzględniać w modelach biznesowych przedsiębiorstw. Dla firm, które zaczną myśleć o kwestiach ESG może to być szansa. Dla tych, które nie podejmą wysiłku dostosowania się do nowej rzeczywistości, może to być zagrożeniem. Zacznijmy od sektora energetycznego, bezpośrednio powiązanego z wydobyciem surowców takich jak ropa czy gaz. Jeśli tego typu firmy nie zaczną myśleć o transformacji energetycznej oraz dostosowywać się do nowych regulacji, to część z nich po prostu zbankrutuje.

Kryteria ESG nie są zatem uniwersalne, tylko zależą od rodzaju działalności firmy?

Idea ESG wzięła się z potrzeby przeprowadzenia transformacji energetycznej i przesunięcia strumienia inwestycji w spółki, które się tym zajmują. Z drugiej strony chodzi o „karanie", penalizację firm, które nie będą stosować się do ESG, a ich działalność jest ciężarem dla środowiska naturalnego. Oczywiście kryteria ESG będą miały wpływ na firmy z mniej uciążliwych dla środowiska gałęzi gospodarki, bo w przyszłości banki będą je coraz szerzej uwzględniać np. przy udzielaniu finansowania.

Jak wyglądają rozmowy z zarządami spółek o ESG w Polsce? Są trudne?

Jeszcze dwa lata temu często byliśmy jedynymi, którzy te tematy w Polsce w ogóle poruszali. Dla spółek była to wówczas nowość i zrozumiałe jest, że potrzebowały czasu na przebadanie swojej działalności pod kątem ESG. Dziś jesteśmy znacznie dalej. Część przedsiębiorstw już publikuje strategie ESG. Próbują odpowiadać na potrzeby inwestorów lokalnych i zagranicznych, dla których ten temat jest ważny. Rozmowy nie są trudne, widać rosnące zrozumienie tematyki. Dodatkowym katalizatorem jest fakt, że agencje ratingowe biorące pod uwagę ESG zaczynają nadawać ratingi także polskim spółkom.

Czy można już wyciągać wnioski, jak ESG wpływa na polskie spółki, jeśli chodzi o wyniki?

Wśród polskich spółek ciężko mówić jeszcze o jakichś efektach. Jeśli chodzi o przykłady z globalnych koncernów energetycznych, inwestycje w odnawialne źródła energii wiążą się z mniejszą rentownością od tradycyjnych projektów. Możemy tego oczekiwać również w Polsce. Niestety, koszty te trzeba jednak ponieść, żeby przetrwać na rynku i zapewnić sobie ciągłość działania.

Jak zachowują się fundusze ESG względem rynku?

Od około 2015 r., gdy ONZ opracowała Cele Zrównoważonego Rozwoju, indeksy uwzględniające kryteria ESG na rynkach wschodzących radzą sobie lepiej od szerokiego rynku. Wiąże się to z początkiem transformacji energetycznej. Inwestorzy zaczęli bardziej cenić spółki, które są w stanie dostosować się do nowych realiów, a jednocześnie przestają się interesować biznesami, przed którymi w związku z regulacjami środowiskowymi roztacza się niepewna przyszłość. PAAN