Blisko 100 mld zł na energetykę. BGK podsumowuje pożyczki na transformację

Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) powoli podsumowuje zawarte umowy dotyczące wsparcia energetyki ze środków z Krajowego Planu Odbudowy. Środki w formie niskooprocentowanych pożyczek na sieci elektroenergetyczne oraz morskie farmy wiatrowe zostały już w pełni zakontraktowane. Trwa jeszcze m.in. weryfikacja wniosków w ramach tzw. zielonej transformacji miast.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Na jakie obszary sektora energetycznego BGK przeznacza środki z Krajowego Planu Odbudowy?
• Jakie firmy skorzystały już ze środków na rozwój sieci elektroenergetycznych i morskich farm wiatrowych?
• Do jakich celów są przeznaczane środki na transformację energetyczną polskich miast?
• W jaki sposób BGK weryfikuje wnioski o pożyczki na cele energetyczne?

W ramach powierzonych zadań BGK przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, jak też Ministerstwo Aktywów Państwowych na transformację energetyczną, środki pożyczkowe (poza jednym instrumentem dotacyjnym na wodór) sięgnęły w wysokości 96,1 mld zł. BGK podkreśla, że środki te mają uzupełnić finansowanie dużych inwestycji, ale nie je zastępować. Znacząca część tych środków została już zakontraktowana. Środki te zostały podzielone na pięć instrumentów. Wszystkie instrumenty wsparcia, poza funduszem wodorowym, są pożyczkami na preferencyjnych warunkach o bardzo niskim oprocentowaniu.  –  Zawarliśmy już 1030 umów na łączną kwotę 82 mld zł   – powiedziała na spotkaniu z dziennikarzami Marta Postuła, pierwsza wiceprezes Banku Gospodarstwa Krajowego. 

Kluczową datą jest 30 sierpnia 2026 r., ponieważ jest to ostateczny termin zawierania umów pożyczkowych. Ich wydatkowanie może odbywać się już w kolejnych latach dzięki zmianom, które wynegocjował polski rząd z Komisją Europejską. 

Inwestycje na sieci elektroenergetyczne

Za koordynowanie tego instrumentu sieciowego odpowiadało Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Kwota alokacji wynosiła 67,2 mld zł w ramach tzw. Funduszu Wsparcia Energetyki. Zawarto już sześć umów ze spółkami elektroenergetycznymi na kwotę ponad 60 mld zł. Środki na rozwój sieci podpisały takie firmy jak Tauron, Energa, PGE, Enea oraz PSE. 

Umowy na 7 mld zł nie zostały jeszcze podpisane. Nabór zakończył się 15 października. Te środki trafią na wsparcie dużych inwestycji w odnawialne źródła energii, budowę magazynów, sieci ciepłownicze i gazowe.

– Możemy z pełną świadomością i zadowoleniem powiedzieć, że mamy już znaczną ilość środków zakontraktowanych rzędu 89 proc. w ramach tego instrumentu. Wszystkie umowy na sieci zostały podpisane i te środki w wysokości 60 mld zł pracują w tej chwili dla gospodarki – powiedziała wiceprezes. Wydatkowanie tych środków przewidziano w horyzoncie do 2036 r. Jak powiedziała wiceprezes w ramach dyskusji ze spółkami i ministerstwami, 90 proc. tych środków trafi do polskich wykonawców.  – Takie deklaracje przedłożyły nam same spółki energetyczne. My jako BGK nie stawialiśmy takich wymagań  – dodała.  

Efektem tych inwestycji ma być wybudowanie sieci elektroenergetycznych o długości 87 tys. km, a długość zmodernizowanych sieci ma wynieść blisko 60 tys. km.

Apetyt energetyki na te środki był znacznie większy, bo wynosił nawet 150 mld zł, mimo że na początku tworzenia tego instrumentu spółki miały nadzieję, że będą to dotacje, a nie pożyczki. 

Budowa morskich farm wiatrowych

Za instrument dla morskich farm wiatrowych „Fundusz na rzecz Morskiej Energetyki Wiatrowej” odpowiedzialne było Ministerstwo Aktywów Państwowych. Wielkość alokowanych środków to 9,8 mld zł. Umowy na te środki zostały już w 100 proc. podpisane. Z takiego wsparcia skorzystała Polenergia, PGE oraz Orlen. To zresztą ostatnia umowa pożyczkowa, którą zawarł BGK. Umowy podpisane przez Orlen i Bank Gospodarstwa Krajowego zapewniają koncernowi finansowanie w wysokości ok. 3,5 mld zł. Z puli tych środków 900 mln zł zostanie przeznaczone na realizację morskiej farmy wiatrowej Baltic Power, a pozostałe środki na projekt Baltic East w ramach tzw. II fazy rozwoju branży. O tej umowie płocki koncern i BGK poinformowali 28 października br. 

Jak powiedziała wiceprezes, elementem istotnym był udział polskich firm jako dostawców. – Możemy powiedzieć, że jeśli chodzi o wykorzystanie polskich wykonawców, polskich producentów kabli czy innych elementów, to w zależności od projektu, ten udział w realizacji całego projektu polskich firm wynosi od 30 do 40 proc. Takie informacje płyną od spółek publicznych, ale również i prywatnych – powiedziała.

Efektem podpisanych umów ma być wybudowanie morskich farm wiatrowych o mocy łącznie 4,9 GW.

Połączenia gazowe

Za alokację środków na budowę infrastruktury gazu ziemnego w celu zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego odpowiedzialne było MKiŚ. Wartość tego instrumentu to 2,2 mld zł. Środki trafiły do Gaz-Systemu na budowę gazociągu Gustorzyn-Wronów. Ma na celu połączenie planowanego pływającego terminalu gazowego FSRU w Zatoce Gdańskiej z krajowym systemem przesyłowym.

Środki na energetyczną transformację miast

Odpowiedzialnym za ten instrument było Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Wielkość budżetu wynosiła 14,8 mld zł, a wartość umów, które dotychczas zawarto wynosi blisko 7,8 mld zł. Pierwotnie na ten instrument planowano blisko 40 mld zł. Jednak ostatecznie część tych środków została realokowana na Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności przyjęty zresztą 28 października przez Radę Ministrów. 

Środki te trafią m.in. do spółek komunalnych np. na projekty kanalizacyjne, do samorządów np. na poprawę infrastruktury rowerowej, pieszej (np. kładek) itp. Projekty nie mogły być warte mniej niż 2 mln zł. W efekcie tego instrumentu, łączna redukcja zużycia energii pierwotnej wyniesie 355,1 GWh rocznie, spadek emisji gazów cieplarnianych osiągnie ponad 600 tys. ton, blisko 200 ha zostanie poddane biologicznej rekultywacji, nasadzonych zostanie blisko 3 mln drzew, krzewów i innych roślin, a dodatkowa moc OZE wyniesie 450 MW. – W ramach transformacji energetycznej polskich miast podpisaliśmy już 53 proc. umów z samorządami. Nabór zakończyliśmy jeszcze w kwietniu tego roku. Wnioski są obecnie w trakcie oceny i wyjaśnień. Trwa też równocześnie podpisywanie kolejnych umów – powiedziała wiceprezes.

Wsparcie dla wodoru

Za inwestycje w technologie wodorowe, wytwarzanie, magazynowanie i transport wodoru w formie udzielania wsparcia bezzwrotnego odpowiedzialne było MKiŚ. Wysokość wsparcia wyniosła 2,1 mld zł.  Wsparcie przyznano Orlenowi (1,2 mld zł), spółce Lotos Green H2 sp. z o.o. (0,5 mld zł), spółce Tauronowi Inwestycje (127,8 mln zł) spółce Promet-Plast S.C. (123,2 mln zł) oraz firmie Bioagra S.A. (127,6 mln zł).

Nie zmarnować pieniędzy

BGK zapewnia, że weryfikacja wniosków o pożyczki na preferencyjnych zasadach była wieloetapowa. – W przypadku każdego z projektów sprawdzaliśmy, czy zostanie osiągnięty założony przez nas cel. Musimy pamiętać także, że są to pożyczki, a więc spółki czy samorządy podejmują decyzję o zadłużeniu. Zakładamy więc, że środki trafią rzeczywiście na realizację ważnych potrzeb. Proszę pamiętać, że my nie dajemy pożyczek automatycznie. Mamy październik, a środki dla miast nadal analizujemy mimo że nabór zakończył się w kwietniu tego roku. Każdy wniosek sprawdzamy bardzo dokładnie, w tym celowość inwestycji. Wymagaliśmy od danego podmiotu dodatkowych informacji, jak na przykład danych dot. efektów środowiskowych – podkreśliła wiceprezes Marta Postuła.