Bartłomiej Nocoń: Wkrótce zapłacimy twarzą lub palcem

Obecnie w bankowości szuka się pomysłów jak wykorzystywać cechy biometryczne - mówi Bartłomiej Nocoń, dyrektor Zespołu Systemów Płatniczych i Bankowości Elektronicznej w Związku Banków Polskich, gość Andrzeja Steca.

Przez całe zawodowe życie jest Pan związany z bankowością. 20 lat temu zaczynaliśmy zakładać rachunki online w bankach i w biurach maklerskich. Gdzie będziemy za kolejnych 20 lat? Rachunki będą pod skórą?

Rzeczywiście, dokładnie 14 października minęło 23 lata od momentu, kiedy Powszechny Bank Gospodarczy w Łodzi jako pierwszy udostępnił klientom dostęp do rachunku przez internet. W perspektywie kilkunastu najbliższych lat bankowość stanie się jeszcze bardziej intuicyjna, szybsza oraz wygodniejsza, a przede wszystkim bezgotówkowa. Prawdopodobnie będziemy płacić przy pomocy samych siebie, bez użycia dodatkowych instrumentów jak karta czy smartfon. Polacy są społeczeństwem, które świetnie wpisuje się w megatrend płatności bezgotówkowych tzw. cashless payments society. Obecnie szuka się pomysłów jak wykorzystywać cechy biometryczne, żeby móc płacić sobą, np. twarzą czy palcem.

Tradycyjne banki zupełnie zanikną? Czy czeka je tylko ewolucja?

Znowu wraca pytanie o zmierzch ery bankowej. Już w latach 90-tych pytano czy banki są nam potrzebne, żebyśmy mogli płacić.  Aktualnie podążamy w kierunku „odchudzania" sposobu korzystania z banków i ich oferty ale osobiście jestem przeciwny stawianiu jednoznacznej tezy, że nadchodzi kres ery banków. Banki trafnie zaczęły identyfikować zmiany w zachowaniach swoich użytkowników wynikających z powszechnej adaptacji do nowoczesnych technologii. Szybko wpisały się w trend współpracy z rozwiązaniami pochodzącymi ze środowiska startupów i fintechów. Konkurencja poprzez współpracę i uzupełnianie nisz przynosi niezłe rezultaty. Np. w Polsce mamy 200 instytucji, które w sferze płatności dostarczają różnego rodzaju rozwiązania. Szereg z nich współpracuje z bankami.

Szybka ewolucja dokonuje się na naszych oczach. Tradycyjne duże grupy bankowe zaczynają posługiwać się rozwiązaniami z ekosystemu fintechów. Przynosi to dobre rezultaty, które pozwalają polskiemu systemowi bankowemu być w globalnej czołówce firm najbardziej innowacyjnych.

Rozwiązania finansowe, które wprowadzają globalne tuzy (Facebook, Google, ...) to realna konkurencja dla banków?

Obserwujemy coraz częstsze przenikanie się usług pochodzących ze świata e-commerce czy bigtech'ów z tymi występującymi w bankowości cyfrowej. Wspomniane firmy wiodą w tym prym, w szczególności wśród młodszych klientów. Tzw. milenialsi, którzy są „zawsze podłączeni" do internetu oczekują podobnego doświadczenia w korzystaniu z bankowości.

W dłuższym terminie "bigtech'y" można jednak traktować jako zagrożenie. Lokalne instytucje muszą zatem zwracać szczególną uwagę na to, co dzieje się w świecie bigtechów, jakie produkty się tam pojawiają i podpatrywać oraz szukać rozwiązań , które pozwolą bankom utrzymać, zadbać i rozwijać długoterminową, cyfrową relację ze swoimi klientami.

Wg najnowszych danych w Polsce mamy ponad 38 mln umów o dostęp do bankowości cyfrowej. Ponad 20 mln klientów, którzy aktywnie korzystają z bankowości internetowej. 15 mln korzysta z bankowości mobilnej, z czego 8 mln klientów korzysta tylko z urządzeń mobilnych. Adaptacja nowoczesnych technologii i przenikanie się światów e-commerce, bigtech i produktów mobilnych są nieodzownym elementem świadczenia usług przez sektor finansowy. To prawidłowy kierunek, trafnie odczytany przez sektor bankowy. Od tego nie ma odwrotu. Klienci jeszcze chętniej będą korzystać z nowoczesnych rozwiązań.. Polski sektor bankowy musi zwracać na to uwagę przy jednoczesnym wysiłku edukacyjnym skierowanym do klientów w aspekcie cyberbezpieczeństwa.

Fala zwolnień w polskim sektorze bankowym będzie się nasilać czy „tylko" utrzyma się na wysokim poziomie?

Dyskusja o roli placówek bankowych będzie trwała. Spadek zatrudnienia jest widoczny. To wynika przede wszystkim z faktu wzrostu dynamiki liczby klientów korzystających z bankowości cyfrowej i nowych możliwości funkcjonalnych udostępnianych za jej pomocą. Szczególnie w okresie pandemii klienci intensywnie wykorzystywali kanały zdalnej komunikacji i bankowania, bo kontakty z placówkami były utrudnione. Strategie bankowości detalicznej w znacznym stopniu opierają się na aspektach związanych z transformacją cyfrową i nowym podejściem w zakresie gęstości/nasycenia siecią placówek oraz liczebnością zatrudnianych w oddziałach pracowników.. Należy liczyć się z tym, że liczba zatrudnionych w oddziałach będzie nadal maleć, a

rola placówki bankowej będzie ewoluowała w kierunku miejsca bardziej doradczego, gdzie klient, który potrzebuje porady, np. w zakresie kredytów hipotecznych, będzie mógł porozmawiać bezpośrednio z doradcą. Równocześnie mamy przykłady kilku wiodących banków, które przekształcają placówki w centra o charakterze wirtualnym, gdzie będą dostępni doradcy za pomocą np. wideorozmowy.

Tymczasem nasilają się cyfrowe przestępstwa. Jakie są obecnie główne ryzyka dla klientów banku?

Cyberzagrożenia są przed nawiasem wszystkich zmian w sektorze bankowym. Jednym z nadrzędnych celów sektora bankowego w Polsce to kwestia istotnego wzrostu poziomu świadomości i edukacji w zakresie bezpiecznego korzystania z rozwiązań bankowości cyfrowej.

O kwestiach cyberbezpieczeństwa nie dyskutuje się na forum publicznym, to kwestie wrażliwe, są tajemnicą danych instytucji. W tym obszarze, całościowo jako sektor współpracujemy z Komisją Nadzoru Finansowego, Prokuraturą Krajową, Krajową Izbą Rozliczeniową. Mamy Bankowe Centrum Cyberbezpieczeństwa przy ZBP. Niestety potwierdzam rosnącą liczbę zdarzeń o charakterze prób wyłudzeń i oszustw. Sektor finansowy musi systematycznie i w sposób ciągły odrabiać pracę domową dotyczącą aspektów edukacyjnych podnoszących świadomość cyberbezpieczeństwa korzystania klientów z bankowości cyfrowej. Skoro zapraszamy klientów, żeby z niej korzystali, to musimy zadbać również o ten bardzo ważny aspekt.

Konsolidacja polskiego sektora bankowego to nieunikniony proces?

Od kilkunastu lat mówimy o konsolidacji. Dziś na polskim rynku bankowym, wliczając sektor bankowości spółdzielczej, mamy prawie 500 podmiotów, które świadczą usługi bankowe. Patrząc na globalne trendy w szczególności przez pryzmat osiąganych stóp zwrotu na kapitale i osiąganych wyników finansowych, prawdopodobnie w perspektywie 5 lat będziemy widzieć kolejne ruchy konsolidacyjne, fuzje i przejęcia.

Not. Grzegorz Balawender