Znikną obligacje detaliczne?

Ministerstwo Finansów zastanawia się, czy nie zrezygnować z emisji obligacji dla drobnych inwestorów

Od początku pracy w Ministerstwie Finansów analizuję miesięczne dane dotyczące sprzedaży obligacji detalicznych. Nie są one zadowalające. Zastanawiamy się, czy nie odejść od emisji tych papierów. Nie wszystkie kraje europejskie emitują instrumenty o charakterze detalicznym - mówi Katarzyna Zajdel-Kurowska, wiceminister finansów, odpowiedzialna za dług publiczny. - Utrzymanie dużej sieci dystrybucji kosztuje. Przy obecnym poziomie sprzedaży obligacji detalicznych te koszty są dla nas zbyt wysokie - dodaje. Jak informuje, resort jest obecnie w trakcie renegocjacji umowy agencyjnej z PKO BP.

Spadek popytu

Bank oferuje papiery detaliczne od sierpnia 2003 r. Zaczynał od miesięcznej sprzedaży na poziomie 500-600 mln zł, a w szczytowym momencie, w grudniu 2003 r., sprzedaż sięgnęła prawie 1,3 mld zł. Ostatnie dwa lata były słabe. W kwietniu inwestorzy wydali na zakup obligacji zaledwie 99 mln zł. Zdaniem K. Zajdel-Kurowskiej, spadek zainteresowania papierami MF ze strony drobnych inwestorów to efekt trwającej już od kilku lat hossy na giełdzie. Pieniądze szerokim strumieniem płyną do funduszy inwestycyjnych, które chwalą się wynikami sięgającymi nawet 100 proc. w dwa lata.

Obligacjom nie sprzyjały też spadające stopy procentowe. - Nie możemy kształtować oprocentowania w oderwaniu od rynku - mówi wiceminister finansów. Przypomina, że hossa kiedyś się skończy, a wtedy popyt na bezpieczne instrumenty wzrośnie. Na dodatek RPP już zaczęła podnosić stopy procentowe. Resort finansów też podwyższył od maja oprocentowanie papierów 2-letnich, z 4 proc. do 4,2 proc.

Inne możliwości

MF rozważa też inne scenariusze, zakładające pozostawienie obligacji detalicznych, ale w "nowym opakowaniu". O szczegółach K. Zajdel-Kurowska na razie nie chce mówić. Przypomnijmy, że w przeszłości były rozważane tzw. obligacje loteryjne, które emituje np. rząd Irlandii. Ich nabywcy mogą wygrywać nagrody, np. wycieczki zagraniczne. Wiadomo też, że Polacy chętnie kupują produkty łączone, m.in. lokaty z funduszem inwestycyjnym. Bardzo dobre efekty w sprzedaży takich instrumentów ma PKO BP.

Obecnie MF sprzedaje cztery rodzaje obligacji detalicznych: 2-, 3-, 4- i 10-letnie. Na początku zeszłego roku okroiło już ofertę, rezygnując z 5-latek. W sumie wartość zadłużenia Skarbu Państwa z tytułu papierów detalicznych wynosi 12,6 mld zł (dane na koniec lutego; dla porównania, dług z tytułu wszystkich obligacji rynkowych to 326,8 mld zł).

Najsłabiej sprzedają się 4-latki o zmiennym oprocentowaniu (w kwietniu popyt wyniósł zaledwie 3,3 mln zł.) - Rozczarowujące są też dane dotyczące sprzedaży 10-latek, które zostały wprowadzone z myślą o oszczędzających na emeryturę. Ale cały pomysł IKE się nie powiódł - ocenia wiceminister finansów.

Nawet jeśli MF odejdzie od emisji obligacji detalicznych (mają nominał 100 zł), drobni inwestorzy będą mogli dalej inwestować w papiery skarbowe, tylko hurtowe (1000 zł nominału). Z kolei osoby, które mają w portfelu obligacje detaliczne, będą je mogły zachować do czasu zapdalności.

PKO BP wiele nie straci

Według Marcina Jabłczyńskiego, analityka z CA IB, renegocjacja umowy PKO BP z MF, a nawet jej anulowanie, nie powinno mieć większego wpływu na wyniki PKO BP. - Bank zaangażował się aktywnie w dystrybucję funduszy PKO TFI. To jest prawdopodobnie znacznie bardziej opłacalne od sprzedaży obligacji - ocenia. PKO BP nie podaje dokładnie, ile zarabia na umowie z MF. W prospekcie emisyjnym można jednak przeczytać, że w pierwszym półroczu 2004 r. wpływy ze sprzedaży obligacji wyniosły 35 mln zł.