PIT-38, czyli ważne wskazówki dla giełdowych podatników

Ujęcie odpowiednich kwot w zeznaniu podatkowym to konieczność, która w zasadzie dotyczy tylko obracających akcjami, obligacjami, certyfikatami lub innymi instrumentami na giełdzie albo poza nią, jednak wyjątkowo może także dotknąć podatników otrzymujących dywidendy lub odsetki.

W niniejszym artykule postaram się zwrócić uwagę na sytuacje nietypowe, nieomawiane w moich poprzednich poradnikach, oraz zmiany, jakie czekają nas w tym roku. Zacznijmy od zmian.

Nowy PIT-8C

Inwestorzy, przyzwyczajeni już do pewnej formuły informacji PIT-8C otrzymywanej z domów maklerskich, w tym roku zetkną się z kolejną, poprawioną wersją tej deklaracji. Mówiąc najogólniej: dostosowano ją do faktu likwidacji numeru NIP oraz przesunięto rubryki, w których prezentowano przychody z odpłatnego zbycia instrumentów finansowych. Teraz główne dane dotyczące przychodów i kosztów mieszczą się w części F, a przychody, których dom maklerski nie może uznać za jednoznacznie zwolnione lub opodatkowane – w części G. Nie są to może istotne zmiany, ale wymuszają uwagę, jeśli mocno przywykliśmy już do pewnego układu PIT-8C.

Zmiany w zeznaniu podatkowym i zasadach opodatkowania

Samo zeznanie PIT-38 zmieniło się w niewielkim stopniu. Pamiętajmy jedynie o zastąpieniu numeru NIP numerem PESEL. W ostatnim roku nie wprowadzono też żadnych istotnych zmian w ustawach podatkowych, a jedyną, która zasługuje na wyróżnienie, jest zrównanie sprzedaży akcji w celu umorzenia ze zwykłą sprzedażą. Zmiana ta powinna znaleźć odzwierciedlenie w wartościach podawanych w PIT-8C, jeśli oczywiście odpowiadaliśmy na takie wezwanie spółki w 2011 roku. Przychód z tego tytułu dom maklerski powinien uwzględnić w przesłanej informacji.

Inne zasady opodatkowania nie podlegają szczególnym modyfikacjom. Kwestie sporne, o których mogliśmy czytać w literaturze i prasie tematycznej, nie podlegały jakimś szczególnym modyfikacjom w orzecznictwie sądów lub wykładniach Ministerstwa Finansów. Nadal podatnicy są bombardowani sprzecznymi wykładniami przepisów i nie mogą być do końca pewni, czy tłumacząc przepisy podatkowe na swoją korzyść, spotkają się z przychylnością organów podatkowych przy takich zagadnieniach, jak koszty prowadzenia działalności inwestycyjnej czy rozliczanie strat z różnych źródeł kapitałów pieniężnych.

Opodatkowanie dochodów z zagranicy

Kwestia opodatkowania dochodów kapitałowych, których źródło pochodzenia leży poza granicami Polski, budzi wiele wątpliwości wśród inwestorów. Nie chodzi tu jednak o dochody z odpłatnego zbycia instrumentów finansowych, bo te z reguły są wykazywane w informacji PIT-8C, lecz na przykład o dochody z dywidend lub odsetek. Bardzo często są one zwolnione z opodatkowania w kraju wypłaty i wtedy podatnicy otrzymują na swoje rachunki kwoty brutto, nieobciążone żadnym podatkiem. W takich przypadkach należy pamiętać, że podatek od dochodu z dywidend lub odsetek albo innego dochodu o podobnym charakterze powinniśmy wykazać w zeznaniu PIT-38 (patrz rubryka 39) lub PIT-36 (patrz rubryka 193/194) czy nawet PIT-36L (patrz rubryka 60).

Jeśli zapłaciliśmy podatek zryczałtowany (pobrano go nam z dywidendy lub odsetek) poza granicami Polski, mamy prawo do odliczenia kwoty tego podatku od podatku należnego według przepisów polskich. Musimy jednak w wyżej wskazanych rubrykach wykazać kwotę podatku według polskiej stawki 19 proc., a następnie w kolejnych rubrykach – właściwych dla każdego typu zeznania – podać kwoty podatku naliczone i pobrane za granicą. Kwota podatku zapłaconego w innym kraju nie może przewyższać przy odliczeniu podatku należnego według polskich przepisów, co oznacza, że sumarycznie powinniśmy zapłacić podatek według stawki większej (polskiej lub zagranicznej).

O czym musimy pamiętać bezwzględnie

Na koniec przypomnę w skrócie kilka zasad, których musimy przestrzegać, sporządzając zeznanie PIT-38. Obowiązują one także wtedy, gdy nie otrzymaliśmy PIT-8C lub informacja budziła nasze wątpliwości.

- Informacja PIT-8C to dokument pomocniczy, który nie zawsze zawiera wszystkie dane niezbędne do prawidłowego wyliczenia podatku.

- Informacja PIT-8C może nadal zawierać dane o przychodach lub dochodach zwolnionych z podatku, a naszym zadaniem jest je wyodrębnić i odpowiednio udokumentować (na wypadek ewentualnej kontroli podatkowej).

- Jeśli w informacji PIT-8C podano nam jedynie przychody w części G, koszty uzyskania musimy ustalić samodzielnie, na podstawie danych znajdujących się w posiadaniu domu maklerskiego lub innej instytucji wystawiającej PIT-8C albo za pomocą własnych dowodów/dokumentów.

- Jeśli w informacji PIT-8C wykazano stratę, zeznanie PIT-38 również musimy złożyć w terminie. Zeznania nie składamy tylko wtedy, gdy jesteśmy w stanie wykazać, że cały nasz przychód podlegał zwolnieniu lub nie podlegał opodatkowaniu.

- Brak samej informacji lub brak określonych przychodów w PIT-8C nie zwalnia nas automatycznie ze złożenia deklaracji rocznej.

- Jeśli w informacji PIT-8C pojawiają się w rubrykach 49 i 50 tylko kwoty przychodów lub tylko kwoty kosztów, pamiętajmy, że tak mogą być prezentowane wyniki na transakcjach dotyczących instrumentów pochodnych – różnica na plus jest przychodem, na minus kosztem.

- Jeśli nie mamy interpretacji indywidualnej, wpisywanie do zeznania różnych kosztów ogólnych, takich jak koszty szkoleń, wydawnictw o tematyce giełdowej lub opłat związanych z inwestowaniem pośrednio, może być ryzykowne. Organy podatkowe nie są związane interpretacjami naszych znajomych, na które powołamy się przy sprawdzaniu zeznania podatkowego.

- Małżonkowie nie mogą rozliczyć dochodów kapitałowych we wspólnym zeznaniu PIT-38 ani też składać zeznania jedno za drugie, nawet jeśli mają wspólny rachunek inwestycyjny.

- Pamiętajmy o możliwości przekazania 1 proc. podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego.