Inflacja leży, ale daje oznaki życia

Ceny konsumpcyjne wzrosły w styczniu o 0,9 proc. rok do roku, najmniej od ponad dwóch lat. Niższej inflacji w tym roku już nie zobaczymy.

Inflacja w Polsce hamuje systematycznie od lata ub.r. Ankietowani przez „Parkiet" ekonomiści przeciętnie szacowali, że w styczniu indeks cen konsumpcyjnych (CPI), główna miara inflacji w Polsce, wzrósł o 1 proc. rok do roku, po 1,1 proc. w grudniu. Wstępne dane GUS, opublikowane w piątek, pokazały jeszcze mniejszy wzrost CPI: o 0,9 proc. rok do roku. Ekonomiści zgodnie oceniają, że tym samym wskaźnik ten wyznaczył tegoroczny dołek. W kolejnych miesiącach inflacja będzie przyspieszała, a zdaniem części analityków już w lutym zbliży się do 2 proc.

Nowe wagi, nowe dane

Ekonomiści przyznają jednak, że prognozy procesów inflacyjnych są dziś obarczone wyjątkowo dużą niepewnością. Jej odzwierciedleniem były ponadprzeciętne rozbieżności w szacunkach styczniowego wzrostu CPI. Różnica między najwyższym a najniższym szacunkiem w ankiecie „Parkietu" wyniosła 0,6 pkt proc., najwięcej od niemal dwóch lat.

Był to m.in. wynik tego, że piątkowy odczyt inflacji bazuje na obowiązującym w 2018 r. systemie wag towarów i usług w CPI. Aktualizacji systemu wag, który w każdym roku odzwierciedla strukturę wydatków statystycznego gospodarstwa domowego z roku poprzedniego, GUS dokona w marcu, publikując dane dotyczące inflacji w lutym. Po tej zmianie ponownie obliczy inflację w styczniu.

Z naszych obliczeń wynika, że w ostatnich 12 latach aktualizacja składu CPI obniżała styczniowy odczyt inflacji w dziewięciu przypadkach. Średnio w tych latach rewizja wynosiła -0,18 pkt proc. Gdyby w tym roku doszło do takiej zmiany, inflacja w pierwszym miesiącu br. okazałaby się zgodna z najniższymi szacunkami w ankiecie „Parkietu" (0,7 proc.).

Zagadkowe ceny prądu

Ważniejszym źródłem niepewności jest to, jak GUS będzie traktował zmiany cen energii w kontekście nowelizowanej obecnie ustawy, która ma je zamrozić dla gospodarstw domowych na poziomie z połowy ub.r. Z piątkowego komunikatu GUS wynika, że w styczniu zapisy tej ustawy zostały uwzględnione. „Oznacza to, że w szacunkach cen energii uwzględniona została narzucona ustawą obniżka opłaty przejściowej. W efekcie doszło do spadku dynamiki cen nośników energii, co było jednym z głównych powodów obniżenia inflacji w styczniu" – napisał w komentarzu Jakub Olipra, ekonomista z banku Credit Agricole. „W kolejnych miesiącach wraz z uwzględnieniem przez GUS wzrostu zmiennych składników rachunków za prąd oczekujemy zwiększenia dynamiki cen energii elektrycznej" – dodał. To jeden z kilku powodów, aby oczekiwać, że inflacja będzie odtąd przyspieszała.

Ze względu na wstępny charakter styczniowych danych, GUS podał zmiany cen tylko w kilku kategoriach towarów i usług. Żywność i napoje bezalkoholowe podrożały o 0,9 proc. rok do roku, po 1,4 proc. w grudniu. Wyraźnie wyhamował też wzrost cen w kategorii transport: do 2,6 proc. rok do roku, z 4 proc. w grudniu.

Zdaniem Grzegorza Ogonka, ekonomisty z banku Santander, w świetle tych danych można szacować, że w styczniu doszło do wyraźnego odbicia tzw. inflacji bazowej, nieobejmującej cen energii i żywności. Według niego sięgnęła 0,9–1,1 proc., po 0,6 proc. w grudniu. To byłby najwyższy odczyt od roku. Podobne są szacunki ekonomistów mBanku.

– Wygląda na to, że narastająca w trakcie ub.r. presja na marże przedsiębiorstw doprowadziła do podnoszenia cen własnych z początkiem nowego roku – ocenił Grzegorz Ogonek. Większość ekonomistów oczekuje, że inflacja bazowa będzie nadal stopniowo przyspieszała, a na to nałoży się jeszcze wzrost cen żywności i ropy naftowej. Stąd w ocenie ekspertów PKO BP już w lutym i marcu inflacja zbliży się do 2 proc. rok do roku, a w dalszej części roku będzie oscylowała w przedziale 1,5–2 proc. Z kolei zdaniem analityków ING Banku Śląskiego tegoroczny szczyt na poziomie 2,3 proc. inflacja osiągnie w połowie roku.