Strategie CSR są coraz bardziej popularne na polskim rynku

Zdecydowana większość dużych i średnich firm uważa, że działania z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu przekładają się na wzrost ich wyników finansowych. Mają również pozytywny wpływ na wizerunek przedsiębiorstw.

Coraz więcej firm działających na polskim rynku opracowuje i wdraża strategie CSR (ang. Corporate Social Responsibility), czyli społecznej odpowiedzialności biznesu. Jest to w dużej mierze efekt rosnącej wśród kadry zarządzającej świadomości na temat wpływu podejmowanych przez nią decyzji na pracowników, środowisko naturalne, lokalne społeczności, kontrahentów oraz inne obszary szeroko rozumianego otoczenia.

Jesienią ubiegłego roku KPMG oraz Forum Odpowiedzialnego Biznesu (FOB) przeprowadziły wśród dużych i średnich firm działających w Polsce badania dotyczące CSR. I tak aż 96 proc. respondentów uznało, że powinnością biznesu jest odpowiadanie na wyzwania społeczne i ekologiczne. Spośród różnych wyzwań stojących przed firmami w tym zakresie za najważniejsze zostały uznane te związane z ochroną środowiska naturalnego. Tak przynajmniej uznał co drugi badany. Wśród nich były głównie przedsiębiorstwa przemysłowe. Duży odsetek stanowiły jednak również pomioty z sektora usług.

Drugim w hierarchii ważności elementem CSR był rozwój lokalnych społeczności. Na kolejnych miejscach najistotniejszymi wyzwaniami z punktu widzenia menedżerów były: nauka i edukacja, recykling i gospodarowanie odpadami, przeciwdziałanie dyskryminacji, wspieranie przedsiębiorczości oraz kształtowanie odpowiednich postaw społecznych. Najmniej respondentów wskazało na konieczność zajmowania się kwestiami przeciwdziałania marginalizacji i ubóstwu, edukacji w zakresie odpowiedniej konsumpcji oraz profilaktyki zdrowotnej.

Liczne korzyści

Rosnąca popularność tworzenia i wdrażania strategii CSR to również efekt narastającego przekonania wśród przedsiębiorców, że ma ona pozytywny wpływ na osiągane wyniki finansowe. W badaniu KPMG oraz FOB z taką tezą zgodziło się 77 proc. firm. Podmioty stosujące strategię społecznej odpowiedzialności biznesu zauważają również inne korzyści z niej płynące. Najwięcej wskazało na poprawę wizerunku firmy na rynku, wzrost akceptacji przez otoczenie, wzrost zainteresowania ze strony kontrahentów, wzrost sprzedaży, wzrost zainteresowania wśród potencjalnych pracowników, obniżenie kosztów oraz wzrost obecności w mediach.

W efekcie nie powinno dziwić, że już 46 proc. dużych i średnich firm prowadzi w naszym kraju działania związane z CSR. W największych przedsiębiorstwach, a więc zatrudniających powyżej 1 tys. pracowników, ten odsetek jest jeszcze większy. Wśród nich aż dwóch na trzech przedsiębiorców wskazuje, że prowadzi działania związane ze społeczną odpowiedzialnością biznesu. Kolejne kilkanaście procent ogółu respondentów deklaruje, że rozważa wprowadzenie zasad CSR w przyszłości.

Firmy wypowiedziały się też na temat przyczyn, które decydują o tym, dlaczego niektóre z nich nie stosują żadnych elementów strategii CSR. W ich ocenie są cztery podstawowe powody tego stanu rzeczy: brak wiedzy lub pracowników o odpowiednich kwalifikacjach, nieznajomość koncepcji, brak widocznych korzyści dla biznesu, brak wystarczających zasobów lub środków finansowych.

Ochrona środowiska

Jak wcześniej wspomniano, wśród polskich przedsiębiorców kluczowym obszarem zainteresowania w kontekście CSR jest środowisko naturalne. Z raportu „Odpowiedzialny biznes w Polsce. Dobre praktyki" przygotowanego przez FOB wynika, że idą za tym konkretne działania. I tak Grupa LOTOS w celu zdobycia informacji o wpływie działania rafinerii na środowisko przeprowadziła inwentaryzację przyrodniczą na jej terenie i w otoczeniu. Na obszarze gmin Gdańsk i Pruszcz Gdański zidentyfikowano najcenniejsze i najbardziej wrażliwe gatunki roślin i zwierząt. Koncern wspiera też działania dotyczące odbudowy populacji foki szarej i morświna oraz poprawy bioróżnorodności Bałtyku.

Z kolei ING Bank Śląski uzyskał certyfikat Zielonego Biura, co było następstwem wprowadzenia rozwiązań, dzięki którym możliwe jest bardziej efektywne zarządzanie budynkami firmy. Działania z zakresu edukacji ekologicznej podejmowały m.in. firmy z grupy PGNiG, PGE i Kruszwica. Z kolei Grupa Żywiec realizuje projekt użytkowania sprzętu IT w sposób ekologicznie wydajny i efektywny. Orange Polska zwiększa elektroniczny obieg dokumentów, kosztem faktur papierowych. BOŚ wspiera proste i ekologiczne rozwiązanie grzewcze dedykowane właścicielom domów jednorodzinnych i deweloperom budującym osiedla domków jednorodzinnych. PGE pomaga w realizacji programu ochrony ptaków, a PKN Orlen zrealizował nasadzenia drzew i krzewów na terenie Płocka.

Relacje z pracownikami

Duże znaczenie w CSR mają relacje z pracownikami. Dobre praktyki w tym zakresie dotyczą m.in.: bezpieczeństwa w miejscu pracy, dialogu z załogą, jej integracji, przeciwdziałania nadużyciom, rekrutacji i adaptacji czy szkolenia i rozwoju. W tym obszarze mieści się też wolontariat pracowniczy.

PGE realizuje program „Pomagamy", który polega na przyznawaniu dofinansowania na realizację projektów społecznych, opracowanych i zgłoszonych przez zespoły wolontariackie. W pierwszej jego edycji zgłoszonych zostało 60 wniosków. Kapituła wybrała 30. Łącznie zaangażowanych w program było 107 wolontariuszy z grupy oraz około 100 osób spoza firmy.

Pracownicy PKN Orlen biorą udział w programie polegającym na realizacji w okresie Bożego Narodzenia życzeń dzieci z domów dziecka. Grupa Żywiec wspiera działania wolontariuszy, którzy m.in. remontują domy dziecka, prowadzą warsztaty dla osób starszych i samotnych czy budują budy w schroniskach dla psów. KGHM promuje ideę walki z białaczką i prowadzi rejestrację dawców szpiku.

Właściwe relacje z pracownikami tworzą też dobre praktyki dotyczące stwarzania warunków przyjaznych rodzicom, wspierania pracowników, dbania o ich zdrowie czy wreszcie tzw. work-life balance. Ostatni z tych obszarów w PwC oznacza możliwość redukowania liczby przepracowanych godzin w tygodniu, dopasowywania godzin pracy, wykonywania pracy w domu oraz ustalania przerw w pracy.

[email protected]

Pytania do... Anny Krajewskiej, współzałożycielki i prezes NBS Communications

Czy i jak zmienia się nastawienie giełdowych firm do tworzenia strategii w zakresie społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR)?

Odpowiedź na to pytanie zależy oczywiście od tego, co rozumiemy pod pojęciem społecznej odpowiedzialności biznesu. Jeśli potraktować CSR jako pewną całościową filozofię zarządzania firmą – i ja tak to rozumiem – to ciągle jest jeszcze wiele do zrobienia. Ale z pewnością jest trochę lepiej niż parę lat temu. Dowodem na to jest powolny przyrost liczby spółek notowanych w indeksie Respect. W 2009 roku, kiedy zaczął funkcjonować ten indeks, należało do niego 16 spółek. W tej chwili, po sześciu latach, jest ich 24. To trochę mało jak na 474 spółek notowanych na GPW (bez rynku NewConnect).

Na jakich działaniach w obszarze CRS najczęściej koncentrują się giełdowe firmy?

I tu właśnie jest problem. O ile firmy przekonują się do prowadzenia, nazwijmy to, uporządkowanego programu filantropijnego (też można się spierać, czy są to działania stricte bezinteresowne) na rzecz otaczającej ich społeczności, o tyle niewiele z nich decyduje się na gruntowny przegląd wszystkich aspektów działalności firmy, tak by stać się firmą prawdziwie odpowiedzialną społecznie. Myślę, że mamy do czynienia z pewnym nieporozumieniem – sporo firm traktuje CSR jako swego rodzaju produkt marketingowy. Tymczasem u podstaw społecznej odpowiedzialności biznesu leży przekonanie, że firma powinna nie tylko kierować się chęcią zysku, ale także uwzględniać w swojej działalności różne interesy społeczne, dbać o środowisko. Wystarczy choćby spojrzeć na stronę internetową indeksu Respect, żeby zobaczyć, jakie kryteria są brane pod uwagę przy ocenie spółek i kwalifikacji spółek. Ale odpowiadając na Pana pytanie, myślę, że większość firm koncentruje się na programach pomocy społecznej, realizując czasami bardzo pożyteczne społecznie kampanie, natomiast niewiele z nich rozumie CSR jako całościową filozofię zarządzania firmą obejmującą także pracowników, dostawców, klientów, ochronę środowiska, że wymienię tylko parę elementów.

Jakie Pani zdaniem są największe korzyści dla firm realizujących strategie CSR?

Korzyści z „bycia porządną w każdym aspekcie firmą", czyli firmą odpowiedzialną społecznie, są ogromne i długoterminowe. Przede wszystkim dobra reputacja przekładająca się na lojalnych klientów i pracowników. Dodatkowo, jeśli chodzi o spółki giełdowe, to wiadomo, że firmy będące prawdziwie odpowiedzialnymi, a więc także tymi, które przestrzegają zasad ładu korporacyjnego, mają większe zaufanie inwestorów. Badania prowadzone wśród inwestorów instytucjonalnych, zarówno w Polsce, jak i na świecie pokazują, że wycena takich spółek może być wyższa o ponad 10 proc.

Poniżej wyniki z badania WarsawScan 2014 zrealizowanego wśród zarządzających funduszami: Czy przestrzeganie zasad ładu korporacyjnego i dobra komunikacja z inwestorami mogą wpłynąć na wycenę spółki? Aż 97 proc. odpowiadających stwierdziło, że te działania mogą zwiększyć wycenę (wg 75 proc. osób aż o ponad 10 proc.). Tylko 3 proc. uważało, że przestrzeganie ładu i dobra komunikacja nie mają żadnego wpływu na wycenę rynkową spółki.

Rozmawiał Tomasz Furman