Europejski Zielony Ład. Co zmieni w biznesie?

Zielona transformacja jest koniecznością. Niesie ze sobą wiele szans i wyzwań. Wymaga również wprowadzenia daleko idących zmian w wielu sektorach.

Zmiany klimatyczne i postępująca degradacja środowiska naturalnego to kluczowe wyzwania współczesnego świata. Odpowiedzią na nie ma być Europejski Zielony Ład, czyli zbiór inicjatyw Komisji Europejskiej.

Nadrzędnym celem Europejskiego Zielonego Ładu jest osiągnięcie zerowej emisji gazów cieplarnianych netto do 2050 r. oraz zmniejszenie emisji co najmniej o 55 proc. do 2030 r. w porównaniu z poziomem z 1990 r.

Czerwony alarm

Tegoroczny raport międzyrządowego zespołu ds. zmian klimatu Organizacji Narodów Zjednoczonych jasno pokazał, jak znaczące zmiany środowiskowe spowodowała działalność człowieka i jak drastyczne mogą być ich konsekwencje. Naukowy obliczyli, że od końca XIX wieku średnia temperatura powierzchni Ziemi wzrosła o około 1 stopień Celsjusza. Globalne ocieplenie znacząco przyspieszyło w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. Podnosi się poziom mórz, a ekstremalne zjawiska pogodowe są coraz częstsze. Eksperci przestrzegają, że bez podjęcia radykalnych kroków, związanych m.in. z ograniczeniem zużycia paliw kopalnych, sytuacja będzie się pogarszać. António Guterres, sekretarz generalny ONZ, nazwał tegoroczny raport czerwonym alarmem dla ludzkości.

Kluczowe obszary

W apel naukowców wpisują się założenia Europejskiego Zielonego Ładu. Można w nim wyodrębnić kilka strategicznych obszarów. Jednym z nich jest efektywność energetyczna. Kolejnym zwiększenie udziału energii elektrycznej z OZE. Dalej mamy czystą mobilność. Pod tym pojęciem kryje się połączenie niskoemisyjnej, zdecentralizowanej i cyfrowej energetyki, wydajniejszych i bardziej ekologicznych baterii, wysokowydajnych elektrycznych mechanizmów napędowych, łączności i pojazdów autonomicznych. Następnym ważnym obszarem jest konkurencyjny przemysł i gospodarka o obiegu zamkniętym. Zmniejszenie ilości materiałów wprowadzanych dzięki ponownemu użyciu i recyklingowi ma poprawić konkurencyjność, przyczynić się do tworzenia miejsc pracy, a jednocześnie będzie wymagało mniejszej ilości energii. Kolejne cele strategiczne, wpisujące się w Europejski Zielony Ład, to między innymi rozbudowa infrastruktury i połączeń między krajami (również przez cyfryzację i dalszą integrację sektorową), rozwój biogospodarki i pochłaniaczy CO2 oraz wychwytywanie i składowanie CO2.

W Polsce zmniejszenie emisyjności gospodarki będzie koncentrować się przede wszystkim na takich obszarach jak: energetyka, budownictwo, przemysł, transport i segment gospodarstw domowych.

Szanse i wyzwania

Europejski Zielony Ład ma nie tylko zahamować zmiany klimatyczne, ale również wesprzeć ochronę i odbudowę bioróżnorodności. A patrząc z perspektywy ekonomiczno-społecznej, ma pomóc przejść do nowoczesnej, energooszczędnej i konkurencyjnej gospodarki. Będzie to pociągało za sobą zmiany w wielu obszarach: polityce społecznej, przemysłowej, na rynku pracy i w finansowaniu inwestycji. Wdrażanie zmian związanych z ESG niesie ze sobą szereg wyzwań – nawet o charakterze geopolitycznym, chociażby w zakresie polityki surowcowo-energetycznej poszczególnych państw.

Ważną kwestią w realizacji Europejskiego Zielonego Ładu jest aspekt finansowy i system zachęt dla przedsiębiorców. Zmianom w kierunku zielonej transformacji powinno sprzyjać przekierowanie przepływów kapitałowych w kierunku zrównoważonych inwestycji.

Latem tego roku Komisja Europejska przyjęła pakiet rozwiązań, który ma poprawić przepływ środków pieniężnych przeznaczonych na finansowanie zielonej transformacji UE i ułatwić sektorowi prywatnemu realizację inwestycji przyjaznych dla środowiska naturalnego. Drogowskazem dla sektora finansowego ma być unijna taksonomia, wskazująca na obszary, które przyczyniają się do osiągnięcia neutralności klimatycznej.

Praktyka pokazuje, że już teraz firmom działającym zgodnie z ESG nie tylko jest łatwiej pozyskać finansowanie (mogą również liczyć na lepsze warunki), ale są też lepiej postrzegane przez klientów. Ci bowiem coraz mocniej zwracają uwagę na kwestie środowiskowe.

Rzut oka na historię

Korzenie Europejskiego Zielonego Ładu sięgają ponad dekady wstecz. W 2011 r. Komisja Europejska przedstawiła plan działania na rzecz konkurencyjnej gospodarki niskoemisyjnej do 2050 r.

W 2015 r. doszło do podpisania przez 194 krajów i Unię Europejską porozumienia paryskiego, w którym określono ogólnoświatowy plan ograniczenia globalnego ocieplenia do wartości poniżej 2 stopni C oraz próbę obniżenia tego wzrostu do 1,5 stopnia C. To właśnie porozumienie paryskie stało się podwaliną do przyjętego przez Komisję Europejską w grudniu 2019 r. Europejskiego Zielonego Ładu.

W lipcu 2021 r. Komisja Europejska przyjęła pakiet wniosków ustawodawczych mających dostosować unijną politykę klimatyczną, energetyczną, transportową i podatkową do potrzeb realizacji wspominanego już celu, jakim jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych netto do roku 2030 o co najmniej 55 proc. w porównaniu z poziomem z 1990 r.

Opinia

materiały prasowe

Katarzyna Średzińska, menedżer w zespole ds. zrównoważonego rozwoju, Deloitte Central Europe

Ogłoszony w grudniu 2019 r. Europejski Zielony Ład (European Green Deal) zakłada realizację szeregu działań pozwalających na przekształcenie Europy w nowoczesną i konkurencyjną gospodarkę, oszczędnie korzystającą z zasobów, którymi dysponuje.

Cele strategiczne UE będą obracać się wokół kilku głównych osi. Do najważniejszych zalicza się: maksymalizację wykorzystania odnawialnych źródeł energii w celu całkowitej dekarbonizacji; dostarczanie czystej, przystępnej cenowo i bezpiecznej energii; zmobilizowanie sektora przemysłu na rzecz czystej gospodarki o obiegu zamkniętym; budowanie i remontowanie w sposób oszczędzający energię i zasoby; przyspieszenie przejścia na zrównoważoną i inteligentną mobilność; ochronę i odbudowę ekosystemów i bioróżnorodności. Transformacja gospodarki w tych kierunkach będzie wymagała bilionowych nakładów finansowych – szacunki KE wskazują, że do 2030 r. konieczne będą dodatkowe inwestycje w kwocie 260 mld euro rocznie.

Do realizacji powyższych założeń kluczowe będzie również zmobilizowanie prywatnych źródeł finansowania i wykorzystanie efektywnych mechanizmów rynkowych.

Z perspektywy obniżania ryzyka można się spodziewać, że rynek będzie preferował inwestowanie w zielone projekty. Już dziś 70 proc. banków twierdzi, że integruje ryzyko związane z klimatem z tradycyjną oceną ryzyka, a 30 proc. banków podaje do publicznej informacji podział finansowego portfela związanego z wytwarzaniem energii (źródło: „Banking on a Low-carbon Future II, A ranking of the 20 largest European bank's responses to climate change", ShareAction, 2020). Za tymi deklaracjami idą konkretne działania. Obecnie niektóre instytucje finansowe wprowadzają ograniczenia współpracy z klientami działającymi w sektorze węglowym lub zaprzestają finansowania projektów budowy oraz rozbudowy elektrowni węglowych/elektrociepłowni, nowych bloków energetycznych, a wspierają tylko takie przedsiębiorstwa z sektora energetyki węglowej, które są aktywnie zaangażowane w przechodzenie na zrównoważoną energię. Można przypuszczać, że ten trend będzie się nasilał.

Przykładem zmian w sektorze ubezpieczeniowym mogą być stałe zachęty, wpływające na klientów w taki sposób, by zmotywować ich do modelu biznesowego, który będzie bardziej odporny na zmiany klimatu. Inną egzemplifikacją może być obsługa szkód w sposób zrównoważony i ekologiczny poprzez m.in. promowanie rozwiązań, w których części służące do naprawy będą pochodziły z recyklingu. Warto pamiętać, że celem tej transformacji jest nie tylko dostosowanie się do nowych wyzwań regulacyjnych związanych z Europejskim Zielonym Ładem, ale także wyjątkowa możliwość transformacji gospodarczej, która może generować liczne korzyści społeczno-gospodarcze. Analizy wyników banków (źródło: „Do sustainable banks outperform? Driving value creation through ESG practices", Deloitte) wskazują, że strategiczne skupienie się na kwestiach ESG może prowadzić do osiągania lepszych wyników finansowych. Banki komercyjne, które uzyskują wysokie wyniki w istotnych kwestiach związanych z ESG, mają szanse na lepsze wyniki w przyszłości niż banki komercyjne, które uzyskują niskie wyniki w tych samych emisjach. KMK