Rząd przyjął kluczową ustawę górniczą. Pracownicy JSW objęci pomocą

Ponad 11,3 mld zł będą kosztować osłony socjalne dla pracowników kopalń na Śląsku w perspektywie kolejnych 10 lat. Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego po blisko roku pracy nad jej treścią. Pomocą zostaną objęci także pracownicy JSW.

Z tego artykułu dowiesz się:

• Jakie są kluczowe zmiany w nowelizacji ustawy górniczej?
• W jaki sposób nowa ustawa wpłynie na pracowników Jastrzębskiej Spółki Węglowej?
• Jakie są przewidywane koszty zabezpieczeń socjalnych dla pracowników kopalń na Śląsku?
• Jakie mechanizmy wsparcia są wprowadzone dla odchodzących pracowników sektora górnictwa?

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego. Ustawa ma umożliwić samodzielną likwidację kopalń przez spółki górnicze, ułatwi zagospodarowanie pokopalnianych terenów, ograniczy dopłaty do funkcjonowania kopalń oraz wprowadzi pakiet świadczeń osłonowych dla pracowników. Projekt po apelach płynących ze Śląska obejmie także Jastrzębską Spółkę Węglową, a w przyszłości także Bogdankę. Obie spółki po tej informacji notowały wzrosty na giełdzie. JSW zakończyła dzień z ponad 2 proc. wzrostem, a Bogdanka blisko 1 proc. wzrostem.

– Nowe przepisy otwierają drogę do sprawiedliwej transformacji regionów górniczych, a tereny pogórnicze mogą zyskać nowe funkcje, stając się impulsem dla inwestycji i rozwoju oraz tworzenia nowych miejsc prac – mówi Minister Energii Miłosz Motyka.

Likwidacja kopalń

Projekt ustawy przewiduje, że spółki górnicze będą mogły samodzielnie likwidować kopalnie przy wsparciu finansowym państwa - wprowadza pakiet świadczeń osłonowych, takich jak urlopy górnicze i przerób karskie oraz jednorazowe odprawy, jak również ma na celu ograniczenie dopłat do redukcji zdolności produkcyjnych. Dotychczas za fizyczną likwidacje kopalń odpowiadała Spółka Restrukturyzacji Kopalń.

Nowelizacja ustawy umożliwi również przekazywanie mienia przedsiębiorstw górniczych w formie darowizny. Przejęte tereny będą mogły zostać wykorzystane np. na inwestycje, budowę infrastruktury czy projekty rewitalizacyjne, co pomoże w rozwoju gospodarczym regionów pogórniczych. Darowizna będzie mogła być przekazana jednostkom samorządu terytorialnego - w celu wykonywania zadań publicznych, zadań własnych oraz zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, a także pobudzania aktywności gospodarczej oraz państwowym osobom prawnym - w celu budowy, rozbudowy lub utrzymywania systemów odwadniania zlikwidowanych zakładów górniczych

Jednostki samorządu terytorialnego będą mogły przekazać przedmiot darowizny innym podmiotom, o ile zachowany zostanie cel umowy i zgodność z przepisami o pomocy publicznej i gospodarce nieruchomościami. Głównym celem jest wykorzystanie majątku likwidowanych kopalń do tworzenia nowych miejsc pracy i zagospodarowania terenów poprzemysłowych.

Celem nowelizacji ma być także realizacja postanowień Umowy Społecznej z 2021 roku, wsparcie odchodzących pracowników sektora poprzez kompleksowe świadczenia osłonowe oraz dostosowanie przepisów do rzeczywistego modelu transformacji górnictwa węgla kamiennego.

Instrumentami osłonowymi zostaną objęci nie tylko pracownicy Polskiej Grupy Górniczej, Południowego Koncernu Węglowego i Węglokoksu Kraj - przewidziano również mechanizmy umożliwiające skorzystanie z osłon pracownikom innych przedsiębiorstw górniczych w rozumieniu ustawy tj. Jastrzębskiej Spółki Węglowej oraz w przyszłości LW Bogdanka, po podjęciu decyzji o włączeniu tych podmiotów do systemu wsparcia.

Koszty górniczych odpraw

Nowelizacja wprowadza pakiet świadczeń osłonowych dla pracowników sektora górnictwa węgla kamiennego. Obejmuje on możliwość skorzystania z pięcioletnich urlopów górniczych oraz czteroletnich urlopów dla pracowników przeróbki mechanicznej węgla lub jednorazową odprawę pieniężną dla osób posiadających co najmniej trzyletni staż pracy.

Ostatecznie zwiększono wartość jednorazowych odpraw ze 120 tys. zł do 170 tys. zł, realizując przy tym postulat, aby odprawy zwolnić od podatku dochodowego. Jednocześnie zmniejszono do 3 lat okres stażu pracy uprawniającego do uzyskania tego świadczenia.

Górnicy na pięć lat przed emeryturą (pracownicy zakładów przeróbki na cztery lata przed emeryturą) będą mogli skorzystać z urlopów górniczych, oznaczających świadczenie socjalne w wysokości 80 proc. miesięcznego wynagrodzenia obliczane jak wynagrodzenie za urlop (bez obowiązku świadczenia pracy).

W ocenie skutków regulacji przewidziano, że z urlopu górniczego na podstawie nowych przepisów skorzysta 3,5 tys. osób, a z urlopu dla pracowników zakładów przeróbki mechanicznej węgla 240 osób (na ok. 44 tys. pracowników spółek objętych Nowym Systemem Wsparcia). Średnia wysokość świadczenia wypłacanego w okresie korzystania z urlopów szacowana jest odpowiednio na ok. 12 5 tys. zł i 11,1 tys. zł. Dzięki uwzględnieniu JSW w nowelizacji ustawy górniczej, także i pracownicy tej spółki zajmującej się wydobyciem węgla koksowego zostanie systemem osłon. Resort szacuje, że w JSW z urlopu górniczego skorzysta 3011 osób, a z urlopu dla pracowników zakładów przeróbki mechanicznej węgla skorzystają 103 osoby. Wzrosną jednak koszty tej ustawy górniczej, która obejmuje też PGG, PKW i Węglokoks Kraju. Poprzednio wydatki z budżetu szacowano na ten cel do 2035 r. rzędu ok. 9 mld zł, teraz jednak wzrosły one już do ponad 10,7 mld zł, a licząc także koszty utracone, będzie to finalnie blisko 11,3 mld zł.