Spółki muszą jeszcze bardziej zabiegać o ochronę środowiska

Mimo wielu podejmowanych w kraju i na świecie działań zmierzających do większej niż dotychczas ochrony środowiska część spółek z WIG20 zdaje się niewiele w tym zakresie robić.

Obowiązujące w Unii Europejskiej i Polsce regulacje zobowiązują podmioty korzystające ze środowiska naturalnego i wprowadzające do niego zanieczyszczenia do ponoszenia ściśle określonych opłat. Co do zasady są one proporcjonalne do sposobu i skali ich oddziaływania na środowisko. I tak z ustawy – Prawo ochrony środowiska wynika obowiązek ponoszenia opłat z tytułu wprowadzania gazów lub pyłów do powietrza oraz składowania odpadów. Z kolei ustawa – Prawo wodne nałożyła obciążenia finansowe z tytułu poboru wód i wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi.

Mimo że obowiązujące regulacje funkcjonują już na rynku jakiś czas, a wiedza i podejmowane działania w zakresie ochrony środowiska wydają się powszechne, to część firm podchodzi do tego tematu bez większego zaangażowania. Tak przynajmniej wynika z ankiety przesyłanej do spółek, których akcje zaliczane są do WIG20. Na nasze pytania dotyczące wysokości opłat środowiskowych i inwestycji związanych z ochroną środowiska część firm nie odpowiedziała w ogóle, a część tak zdawkowo, że niewiele z ich odpowiedzi wynika.

Najwyższe opłaty w Orlenie i PGNiG

Ze względu na specyfikę prowadzonej działalności szczególnie duże wydatki na ochronę środowiska ponoszą koncerny górnicze i energetyczne. Z uzyskanych odpowiedzi wynika, że w 2019 r. spośród spółek z WIG20, które odpowiedziały na nasze pytania, największe opłaty środowiskowe poniosła grupa Orlen. Wyniosły one prawie 14,2 mln euro (63,5 mln zł według obecnego kursu NBP). – Najwyższe opłaty grupa Orlen ponosi w związku z poborem wód ze środowiska. Wynika to z wolumenu pobranej wody i wysokości stawek opłat za pobór wód przyjętych na podstawie odrębnych uregulowań prawnych w poszczególnych krajach – informuje biuro prasowe Orlenu. Dodaje, że w 2021 r. koncern spodziewa się wzrostu opłat za emisję substancji do powietrza i odprowadzanych w ściekach. To konsekwencja wprowadzonych zmian prawnych na Litwie (spółka posiada dużą rafinerię w Możejkach). Orlen dużo też inwestuje w ochronę środowiska. W ubiegłym roku było to 40,5 mln euro (181,7 mln zł). Wśród kluczowych projektów realizowanych w zakładach w Płocku znalazła się m.in. budowa instalacji do utylizacji gazów siarkowodorowych i dostosowanie układów pomiarowych gazów opałowych do monitorowania emisji CO2. Istotne inwestycje prowadziły też firmy zależne, zwłaszcza Unipetrol, Orlen Lietuva, Orlen Południe i Anwil.

GG Parkiet

Ponad 58,4 mln zł opłat środowiskowych zapłaciła w ubiegłym roku grupa PGNiG. Koncern największe koszty poniósł w zakresie ochrony powietrza atmosferycznego i klimatu, co wynikało z działalności prowadzonej w sektorze wytwarzania prądu i ciepła z węgla kamiennego. Duże opłaty uiszczono także z tytułu prowadzenia poszukiwań i wydobycia ropy i gazu oraz dystrybucji gazu. Spółka nie ujawnia wartości inwestycji w ochronę środowiska. Podaje jedynie, że najważniejsze realizowane projekty miały miejsce w PGNiG Termice (należą do niej m.in. elektrociepłownie w Warszawie) i związane były z ochroną jakości powietrza. Wkrótce PGNiG powinno przedstawić zaktualizowaną strategię, której ważnym elementem będą cele środowiskowe na kolejne lata. Już wiadomo, że wśród nich będzie m.in. stopniowe wycofywanie się z technologii opartych na węglu, wykorzystanie gazu jako paliwa przejściowego i budowa segmentu OZE.

Inwestycje w nowoczesne technologie

Prawie 32,9 mln zł na opłaty środowiskowe przeznaczyła grupa Tauron. – Najwyższa jest wysokość opłat za odprowadzanie gazów i pyłów do powietrza, co wynika z samego mechanizmu opłat i wysokości stawek jednostkowych wynikających z przepisów prawa oraz rodzaju działalności prowadzonej przez Tauron. Należy jednak nadmienić, że poziom tej emisji jest znacznie mniejszy niż dopuszczalna – podaje Łukasz Ciuba, kierownik zespołu prasowego spółki. Dodaje, że w ramach biznesu wydobywczego istotne wydatki związane są z odprowadzaniem wód dołowych. W tym roku koncern spodziewa się podobnej wysokości opłat jak w latach wcześniejszych. W 2019 r. Tauron prawdopodobnie najwięcej spośród spółek z WIG20 zainwestował w ochronę środowiska – 1,15 mld zł. Największe nakłady dotyczyły dostosowania energetycznych jednostek wytwórczych do unijnych regulacji. – Tauron jako pierwszy wśród polskich koncernów energetycznych w maju 2019 r. zaprezentował „zielony zwrot", czyli aktualizację kierunków strategicznego rozwoju. Zgodnie z założeniami aktualizacji budowa wartości firmy oparta będzie na rozwoju odnawialnych źródeł energii – twierdzi Ciuba.

Grupa JSW na opłaty środowiskowe wydała w ubiegłym roku 18 mln zł. Największe wydatki związane były z odprowadzaniem wód z odwodnienia zakładów górniczych. Z kolei na inwestycje środowiskowe przeznaczyła 76,6 mln zł. W tym roku sama spółka matka ma zainwestować 99 mln zł. Najważniejsze projekty związane są z gospodarczym wykorzystaniem metanu. Identyczne opłaty środowiskowe jak grupa JSW poniosła spółka KGHM. W tym przypadku największy udział miały te związane za składowaniem odpadów i emisją zanieczyszczeń do powietrza. KGHM wydała na inwestycje środowiskowe 229 mln zł. Najwięcej pieniędzy przeznaczyła na uruchomienie w Hucie Miedzi Legnica pieca WTR do przetopu recyklingowego miedzi. W tym roku do najważniejszych projektów należy rozbudowa tzw. Żelaznego Mostu, co da możliwość deponowania całego strumienia odpadów na mniejszej powierzchni.

GG Parkiet

Opłaty środowiskowe poniżej 3 mln zł rocznie podnosi Lotos. – Zdecydowanie najwyższe w skali całej grupy są opłaty za emisje do powietrza (0,8 mln zł). Wynika to z natury prowadzonej przez nas działalności (spalamy paliwa i przetwarzamy surowce) oraz stawek opłat narzuconych przez państwo – informuje biuro prasowe koncernu. Lotos stosunkowo dużo środków przeznacza na ochronę środowiska. Do najważniejszych inwestycji zalicza budowę nowej instalacji odzysku oparów lotnych związków organicznych z procesu napełniania cystern i węzła odzysku wodoru.

Każdy może pomóc w słusznej sprawie

Opłaty środowiskowe poniżej 1 mln zł lub nawet zerowe mają miejsce w grupach działających w branżach: finansowej, handlowej, technologicznej czy telekomunikacyjnej. – Spółka CD Projekt nie jest zobowiązana do uiszczania opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska, ponieważ naliczone opłaty nie przekraczają 800 zł (kwota progowa, która zobowiązuje do uiszczania opłat na konto urzędu marszałkowskiego) – informuje Piotr Nielubowicz, wiceprezes spółki. – Nasza działalność jest nisko obciążająca dla środowiska, czego dowodem jest wysokość tych składek – twierdzi z kolei Daria Sulgostowska, rzecznik prasowy CCC. Siłą rzeczy i inwestycje w tym obszarze są w ujęciu wartościowym niewielkie, co nie znaczy, że nie warto ich realizować.

CCC m.in. poprawia efektywność energetyczną należących do grupy sieci salonów, modernizuje systemy wentylacji i klimatyzacji oraz wymienia oświetlenie na energooszczędne. CD Projekt zrealizował projekty związane z poprawą jakości powietrza wewnątrz biura i ograniczeniem zużycia plastiku. Cyfrowy Polsat zbiera od klientów zużyty sprzęt, który jest bezpłatnie poddawany recyklingowi. Na dachach marketów Dino instalowane są panele fotowoltaiczne. LPP systematycznie rozwija ofertę zielonych kolekcji (powstają z materiałów pozyskiwanych w sposób przyjazny dla środowiska) i stale zwiększa ich udział w swoim asortymencie. Orange Polska stawia sobie za cel zwiększenie udziału energii odnawialnej z przypisanych jej źródeł do 50–60 proc. w 2025. PKO BP ogranicza zużycie dokumentacji papierowej, przenosi znaczną część procesów do bankowości internetowej i mobilnej oraz optymalizuje zużycie energii w oddziałach. To tylko niektóre z licznych działań podejmowanych przez spółki. Są jednak i takie, które wydają się nie mieć nic do powiedzenia w sprawie ochrony środowiska. Play np. na nasze wszystkie pytania odpowiedział dwoma zdaniami sprowadzającymi się do tego, że wszystko, co miał do powiedzenia, znajduje się w jego raportach.