QNA, Creotech i inni. Kwantowa rewolucja ruszyła

Trwają prace nad założeniami do polskiej polityki kwantowej. Dokument jest na etapie wewnętrznych konsultacji, a jego publikację planujemy w sierpniu - poinformował nas resort cyfryzacji.

Rok 2025 jest dla Polski przełomowy, jeśli chodzi o technologie kwantowe. W czerwcu uruchomiono komputer PIAST-Q.

– To przełom dla nauki, przemysłu i administracji publicznej. Dzięki temu projektowi Polska dołączyła do liderów technologii kwantowych w Europie – ocenia resort cyfryzacji. W odpowiedzi na nasze pytania informuje, że trwają prace nad założeniami do polskiej polityki kwantowej. Dokument jest na etapie wewnętrznych konsultacji, a jego publikacja planowana jest w sierpniu.

Komputer będzie mógł być używany w takich obszarach jak kwantowa optymalizacja, chemia, materiałoznawstwo czy kwantowe uczenie maszynowe. Lista dziedzin, w których komputery kwantowe są pomocne, jest długa. Mowa m.in. o prognozowaniu pogody, energetyce czy medycynie (symulowanie zachowania cząsteczek pomaga w projektowaniu nowych leków). Technologie kwantowe mają również duży potencjał w zakresie łączności i kryptografii.

Na zagranicznych giełdach spółki kwantowe cieszą się dużym zainteresowaniem inwestorów (więcej w ramce poniżej). Na polskim rynku również znajdziemy kilka firm z tej dziedziny.

Creotech dzieli biznes

W "kwantowym" gronie jest m.in. Creotech Instruments. Trwają prace nad wydzieleniem działalności kwantowej do nowo utworzonej spółki Creotech Quantum.

– To skomplikowany i czasochłonny proces, jednak postępuje on zgodnie z przyjętym harmonogramem. Uważam, że plan debiutu Creotech Quantum na głównym rynku GPW w I lub II kwartale 2026 r. jest jak najbardziej realny – mówi dr Anna Kamińska, prezes Creotech Quantum.

Na polskiej giełdzie na palcach jednej ręki możemy policzyć spółki, które zajmują się kwantami. To m.in. Creotech i QNA Technology. Obie mogą się pochwalić postępem w rozwoju swoich autorskich technologii. QNA to pionier w produkcji kropek kwantowych, będących innowacyjnym materiałem półprzewodnikowym. Spółka zadebiutowała na NC 14 grudnia 2023 r. 25 czerwca 2025 r. przeszła na rynek główny. Jej wycena sięga 67 mln zł. Z kolei Creotech, kojarzony głównie z przemysłem kosmicznym, jest wyceniany na 830 mln zł. W trakcie jest podział biznesu i wydzielenie spółki Creotech Quantum. W 2026 r. ma zadebiutować na giełdzie. Technologie kwantowe w swoim biznesie wykorzystuje też ML System. Zna się na nich również Comp, który ma mocną pozycję w kryptografii.

W ramach segmentu kwantowego spółka rozwija kilka kluczowych linii produktowych, w tym: systemy kwantowej dystrybucji kluczy (QKD), komponenty do komputerów kwantowych, systemy synchronizacji czasu w technologii White Rabbit oraz wysokoczułe, szybkie kamery.

– Te ostatnie znajdują zastosowanie zarówno w monitorowaniu pracy procesorów kwantowych, jak i w klasycznej astronomii oraz obserwacji obiektów bliskich Ziemi, takich jak kosmiczne śmieci – informuje Kamińska. Dodaje, że, z kolei, w obszarze QKD, w ramach projektu eCAUSIS, spółka pracuje nad autorskim rozwiązaniem, którego rynkową premierę planuje na początek 2026 r. Równocześnie bierze udział w budowie i integracji dwóch komputerów kwantowych.

– W dalszej perspektywie naszym celem jest dynamiczny wzrost potencjalnych przychodów, zarówno z wdrożenia systemów QKD, jak i przemysłowych rozwiązań synchronizacji czasu oraz kamer. Natomiast w perspektywie długoterminowej planujemy rozszerzenie oferty o kolejne strategiczne produkty – podsumowuje prezes Kamińska.

Kropki od QNA

Wśród kwantowych spółek na GPW mamy też QNA Technology, która koncentruje się na komercjalizacji technologii produkcji niebieskich kropek kwantowych, czyli brakującego ogniwa dla rozwoju najnowszej generacji wyświetlaczy QDEL, które są typowane jako rozwiązanie, które zacznie stopniowo wypierać LCD i OLED z rynku.

– Nasza firma rozwija unikalną na skalę światową technologię syntezy emiterów – kropek kwantowych, które są niezbędne do rozwoju tego rodzaju technologii, co stanowi o ich strategicznym znaczeniu gospodarczym. Nasze kropki chcemy produkować w Polsce, dlatego zbudowaliśmy i zwalidowaliśmy już pilotażową linię produkcyjną, a obecnie jesteśmy na etapie dostosowywania produktu do specyficznych wymagań poszczególnych klientów – zapowiada dr Artur Podhorodecki, założyciel i prezes QNA Technology. Dodaje, że rynek, o który QNA walczy, będzie olbrzymi i szybko rosnący, a na całym świecie, łącznie z polską firmą, są jedynie trzy podmioty pracujące nad uruchomieniem komercyjnych dostaw niebieskich kropek kwantowych.

Największe skupisko nowatorskich, innowacyjnych spółek znajdziemy na giełdzie amerykańskiej. To właśnie one – w szczególności te zajmujące się sztuczną inteligencją – są motorem trwającej już rekordowo długo hossy. Uwagę zwraca też bardzo dobre zachowanie notowań większości firm z segmentu kwantowego. Chodzi nie tylko o globalnych gigantów jak IBM, Microsoft, czy Nvidia, ale również mniejsze firmy jak IonQ, Rigetti Computing czy D-Wave Quantum. Rynek kwantowy mocno rośnie (wysoka, dwucyfrowa dynamika). Dotyczy to zarówno sprzętu do komputerów kwantowych, jak i samej technologii i bazujących na niej usługach (model QaaS). Rynek komputerów kwantowych ma osiągnąć łączną wartość 3,74 mld USD w 2035 r. – wynika z raportu Yole Group.

Wyświetlacze są także klasyfikowane przez coraz większą liczbę krajów jako produkt strategiczny ze względu na ich powszechność w większości otaczających nas urządzeń (w tym z infrastruktur krytycznych) oraz ich produkcję głównie w Azji (Chiny).

Zarząd QNA podkreśla, że branża wyświetlaczy, choć niewątpliwie olbrzymia, stanowi dla spółki jedynie początek drogi. Niebieskie kropki kwantowe można wykorzystać w wielu innych obszarach jak komunikacja optyczna, fotonika, fotowoltaika, oświetlenie, obrazowanie medyczne czy zabezpieczenia antypodróbkowe.

– Wizja naszej spółki to nie tylko niebieskie kropki kwantowe. Potem przyjdzie czas na opracowanie i komercjalizację kolejnego materiału – sygnalizuje prezes. Dodaje, że tzw. koloidalne kropki kwantowe rozwijane przez QNA Technology znajdują coraz szersze zastosowanie także w rozwijającym się ekosystemie technologii kwantowych. Mogą działać jako źródła pojedynczych fotonów w systemach superszyfrowanej komunikacji QKD, nad którą pracują dziś między innymi duzi operatorzy telekomunikacyjni i sektor finansowy. Inne zastosowanie to elementy fotoniczne przyszłych chipów kwantowych, w których emitują stabilne impulsy świetlne w temperaturze pokojowej, co istotnie obniża koszty takich rozwiązań.

– W naszej opinii kolejnym krokiem w rozwoju nowoczesnych technologii informacyjnych będą technologie fotoniczne, a nie kwantowe, które przesyłają informację nie za pomocą elektronów, lecz światła. Elektronika zbliża się do fizycznych granic swoich możliwości – mówi szef QNA Technology. Dodaje, że wyciskanie coraz większej mocy obliczeniowej z krzemowych tranzystorów staje się kosztowne, trudne i nieefektywne energetycznie. Dlatego kolejnym krokiem są technologie fotoniczne.

– To właśnie w tym obszarze Polska ma zaskakująco mocną kartę przetargową. Posiadamy silne zaplecze akademickie w zakresie fotoniki i optoelektroniki, zdolnych inżynierów oraz rosnący ekosystem firm tworzących komponenty światłowodowe, sensory czy elementy optyczne – podsumowuje dr Podhorodecki.

Postkwantowa kryptografia

Mocną pozycję w segmencie cyberbezpieczeństwa i kryptografii w Polsce ma grupa Comp. Deklaruje, że na bieżąco monitoruje rozwój technologii.

– W zakresie technologii kwantowych widzimy np. możliwość użycia właściwości kwantowych do uzgadniania kluczy sesyjnych QKD. Zabezpieczenie kanału z wykorzystaniem technologii QKD może mieć swoje praktyczne zastosowanie, ale naszym zdaniem jest ono ograniczone do warstwy fizycznej łącza "punkt–punkt", np. łącza światłowodowego czy łączności bezprzewodowej (np. satelitarnej) – informuje Marcin Ligenza, wiceprezes Enigma Systemy Ochrony Informacji z grupy Comp. Dodaje, że na chwilę obecną technologie kwantowe w kryptografii są przez grupę Comp postrzegane jako nadchodzące.

Eksperci zgodnie twierdzą, że w przyszłości technologie kwantowe stanowić będą też potencjalne zagrożenie dla obecnie wykorzystywanych algorytmów kryptograficznych.

– Odpowiedzią spółki Enigma z grupy Comp na powyższe zagrożenie jest przechodzenie na nowe algorytmy kryptograficzne zaprojektowane z myślą o zapewnieniu ich odporności na ataki z użyciem przyszłych komputerów kwantowych – mówi Ligenza. Dodaje, że kryptografia postkwantowa jest implementowana zarówno w nowych produktach Enigma, jak również wprowadzana w już istniejących.