Powszechne towarzystwa emerytalne zaciskają pasa

Mniejsze aktywa OFE oznaczają mniejszy zarobek dla firm zarządzających tymi funduszami. Zmiany systemowe wymuszają na PTE cięcia kosztów wynagrodzeń.

W związku z mniejszym zarobkiem zarządzające otwartymi funduszami emerytalnymi powszechne towarzystwa emerytalne zmniejszają zatrudnienie. W ubiegłym roku koszty z tytułu wynagrodzeń spadły we wszystkich PTE o 10 mln zł (o 11 proc.). Z informacji zebranych przez „Parkiet" wynika też, że średnia liczba etatów w przeciętnym towarzystwie emerytalnym spadła z 44 do 37.

Kurczący się biznes

Zarządzające otwartymi funduszami emerytalnymi towarzystwa na swojej działalności oczywiście zarabiają, a źródłami ich przychodów są prowizja od wpłacanych nowych składek oraz opłata za zarządzanie, pobierana od już zgromadzonych we właściwym dla nich OFE aktywów.

Do końca stycznia ubiegłego roku każde PTE pobierało od wpływających do funduszy emerytalnych składek prowizję w wysokości maksymalnie 3,5 proc. Jednak po ostatnich zmianach w systemie została ona obcięta o połowę, do 1,75 proc. Ponadto wprowadzenie dobrowolności uczestnictwa w OFE znacząco obniżyło kwoty wpływających składek – z około 1 mld zł miesięcznie do niecałych 200 mln zł.

Jednak głównym źródłem dochodu zarządzających funduszami PTE była opłata za zarządzanie, której wysokość zależy od wielkości funduszu. Przy aktywach do 8 mld zł wynosi miesięcznie 0,045 proc. wartości zgromadzonych w OFE środków. Jeśli w portfelu jest 8–20 mld zł, zarządzające nim PTE co miesiąc dostaje 3,6 mln zł oraz 0,04 proc. nadwyżki ponad 8 mld zł. Obracając aktywami 20–35 mld zł, PTE otrzymuje miesięcznie 8,4 mln zł plus 0,032 proc. nadwyżki ponad 20 mld zł. Przy aktywach OFE 25–45 mld zł wynagrodzenie PTE to 13,2 mln zł i 0,023 proc. nadwyżki ponad 35 mld zł. Fundusz z aktywami ponad 45 mld zł otrzymuje zaś ryczałtową zapłatę 15,5 mln zł miesięcznie.

Dla przykładu ING PTE, zarządzające największym funduszem emerytalnym na rynku, przed cięciem otrzymywało za zarządzanie ryczałtowe 15,5 mln zł miesięcznie – wówczas środki ING OFE wynosiły ponad 70 mld zł. Jednak po zagarnięciu przez rząd ponad połowy aktywów portfel zmniejszył się do 36 mld zł, a tym samym wynagrodzenie spadło do około 13,2 mln zł – o około 15 proc.

Gorzej wygląda sytuacja mniejszych graczy. PTE zarządzające 4 mld zł dostawało wcześniej około 1,8 mln zł miesięcznie. Teraz aktywa wynoszą 2 mld zł, natomiast wynagrodzenie spadło do około 900 tys. zł, czyli o połowę. A koszty operacyjne towarzystw przecież nie zmalały.

Czas na oszczędności

Zebrane przez nas dane wskazują na spore cięcia etatów w PTE. W całym ubiegłym roku z pracą w towarzystwach pożegnało się około 130 osób, a koszty wynagrodzeń spadły do 84 mln zł, czyli poziomu sprzed dziewięciu lat.

Od początku roku towarzystwa nadal tną wydatki. Według naszych szacunków, bazujących na danych za I kwartał 2014 r., w tym roku koszty wynagrodzeń mogą zostać obniżone o kolejne 10–12 mln zł. – Z uwagi na spodziewane obniżenie zwrotu na kapitale towarzystwa są zmuszone do rozważenia optymalizacji kosztów działalności i poszukiwania oszczędności w mniej strategicznych obszarach funkcjonowania firmy – mówi „Parkietowi" Artur Maliszewski, prezes Nordea PTE. – Cała branża stoi przed koniecznością dostosowania wydatków do zmieniających się warunków rynkowych, przy zachowaniu wysokiej dbałości o wyniki portfela inwestycyjnego.

Jak wskazuje Paweł Pytel, prezes Aviva PTE, nie zmienił się zasadniczo zakres obowiązków towarzystw wobec klientów. – Wymagania wobec PTE w niektórych kwestiach zostały nawet zwiększone i cały czas współpracujemy z ZUS, aby wprowadzić niezbędne zmiany w naszych systemach. – zaznacza i podkreśla, że nie zmieniła się pozycja OFE na rynku akcji – raczej poszerzyła się w kierunku inwestycji zagranicznych, co wymaga dodatkowych kompetencji i analiz.

[email protected]

Barbara Treichel prezes MetLife PTE

Dyscyplina kosztowa była i jest ważnym elementem polityki finansowej powszechnych towarzystw emerytalnych. Obniżanie kosztów jest związane m.in. ze zmniejszaniem opłat ponoszonych przez naszych klientów – przypomnę, że od 2014 r. została obniżona po raz kolejny pobierana przez PTE opłata od składki, a opłata za zarządzanie w otwartych funduszach emerytalnych jest bardzo niska i OFE wciąż pozostają jedną z najtańszych form oszczędzania długoterminowego na polskim rynku kapitałowym.