Nastały ciekawe czasy na rynku fuzji i przejęć

W globalnym segmencie funduszy VC pojawiły się pierwsze symptomy przełamania negatywnego trendu trwającego już od ponad dwóch lat. Na huraoptymizm jednak za wcześnie. Spora aktywność utrzymuje się w sektorze PE. Końcówka roku będzie intensywna.

O 11 proc., do 64,6 mld USD, urosło w III kwartale 2023 r. wobec II kwartału 2023 r. finansowanie w sektorze VC – wynika z raportu CBInsights. To najwyższa dynamika od II kwartału 2021 r., ale na huraoptymizm zdecydowanie za wcześnie: kwota finansowania jest o ponad połowę niższa niż dwa lata temu, a liczba transakcji spadła szósty kwartał z rzędu do zaledwie 6111. Jest najniższa od IV kwartału 2016 r.

Segment funduszy VC...

Aktualna liczba transakcji stanowi mniej więcej połowę liczby ze szczytu koniunktury w 2021 r.

– Być może tamten poziom odzwierciedlał nadzwyczajny czas taniego pieniądza. I choć technologia ma coraz większe znaczenie w gospodarce światowej, powrót do poziomów powyżej 100 mld USD w kontekście trwale podwyższonych stóp jest odległy – ocenia Michał Olszewski, partner funduszu Movens Capital. Dodaje, że finansowanie w ramach dużych rund jest dostępne, ale tylko dla najlepszych spółek.

Zła sytuacja geopolityczna, która schłodziła nastroje po wybuchu wojny w Ukrainie, zasadniczo się nie poprawiła, jednak dane makroekonomiczne wskazują, że rynek się do niej przyzwyczaił. Inwestycje zaczynają wzrastać, a wskaźniki optymizmu firm w USA także w końcu drgnęły.

– Widać jednak nadal ostrożniejsze podejście. Pojawienie się pieniędzy w spółkach technologicznych jest dobrym prognostykiem dla polskiego rynku usług nowych technologii, którego znaczna część żyje z obsługi tego segmentu – mówi Grzegorz Rudno-Rudziński, partner w Unity Group. Dodaje, że ochłodzenie polskich inwestycji nastąpiło z opóźnieniem jednego–dwóch kwartałów w stosunku do USA, tak więc i nasz rynek może wkrótce ruszyć, co w połączeniu z szansą na odmrożenie środków z KPO może okazać się dobrym impulsem dla inwestycji. Na razie w Polsce widać zmniejszenie liczby rund inwestycyjnych, co jest m.in. wynikiem specyfiki rodzimego sektora VC, w dużej mierze opierającego się na kapitale publicznym.

– Pieniądze pozyskane w poprzednich okresach zaczynają wyczerpywać się, a na nowe środki finansowe musimy jeszcze zaczekać. W optymistycznym scenariuszu możemy spodziewać się ich dopiero pod koniec pierwszego półrocza 2024 r. – uważa Grzegorz Chyliński, partner KnowledgeHub Starter. Dodaje, że obecnie w Polsce zauważalny jest wyraźny spadek liczby rund inwestycji na tzw. poziomie zalążkowym, co wykazuje istotną korelację z kończącym się programem POIR oraz globalnym trendem, który przejawia się spadkiem wycen spółek oraz liczby transakcji.

Ostrożnościowe podejście w globalnym segmencie venture capital widać m.in. w statystykach dotyczących nowych jednorożców, czyli przedsiębiorstw wycenianych na ponad 1 mld USD. Ich liczba w III kwartale 2023 r. spadła aż o 40 proc.

... oraz kapitał PE

Na polskim rynku w okresie trzech kwartałów 2023 r. zrealizowano w sumie 285 transakcji fuzji i przejęć – wynika z danych Fordaty i Navigatora. Rok wcześniej w analogicznym okresie było ich 249, a w trakcie dziewięciu miesięcy 2021 r. jeszcze mniej – 226.

– Warte podkreślenia jest, że w 2023 r. mnożniki są niższe niż w okresie wzrostu gospodarczego i taniego pieniądza – mówi Marta Latoń, menedżerka w CMT Advisory.

Według danych PitchBook za III kwartał 2023 r. liczba zawieranych transakcji w Europie jest niższa niż w poprzednich dwóch kwartałach tego roku. Ale nadal jest szansa na przekroczenie w całym 2023 r. łącznej wartości transakcji za cały rok 2019, czyli poprzedniego maksimum sprzed 2021 r.

W ciekawym momencie znajduje się segment funduszy private equity, które są ważnym graczem na rynku M&A. Ręce pełne roboty ma m.in. EI.

– Zdecydowanie nie narzekamy na brak zajęć. W tym roku zrealizowaliśmy trzy nowe transakcje (Renters.pl, Goodspeed i APS), sprzedaliśmy jedną spółkę (Unilink) globalnemu inwestorowi branżowemu i pozyskaliśmy środki do nowego funduszu. Prowadzimy rozmowy na temat nowych inwestycji, widzimy również zainteresowanie kupnem kilku naszych spółek – mówi Jacek Siwicki, prezes EI. Dodaje, że w tym ostatnim przypadku zdecydowanie przeważają inwestorzy strategiczni. – Nie wydaje nam się, aby doszło do znaczących korekt w mnożnikach wycen albo w zakresie skłonności przedsiębiorców do zawierania transakcji – ocenia Siwicki.

O dużej transakcji kilka dni temu poinformowała MidEuropa: sprzedaje sieć Profi za 1,3 mld euro grupie Ahold. To największa w historii transakcja na rynku spożywczym w Europie kontynentalnej z udziałem funduszu private equity.

Do dużych zakupów szykuje się giełdowe MCI. W latach 2023–2025 planuje wydać 1,5–2 mld zł na dziesięć nowych inwestycji.

Czy w 2023 r. trudniej jest przeprowadzać transakcje?

– Moim zdaniem tak i dodatkowo zajmują one więcej czasu. Obserwowaliśmy ostatnio liczne transakcje sprzedaży, które zostały wstrzymane z różnych powodów. W wielu przypadkach było to związane z bieżącymi wynikami handlowymi poniżej oczekiwań strony sprzedającej. Widzieliśmy także procesy sprzedaży, które wbrew planom nie ruszyły – mówi Mark Jung, lider doradców dla sektora private equity w KPMG w Polsce. Zwraca uwagę na ciekawą kwestię: rośnie zainteresowanie ze strony wybranych zachodnioeuropejskich inwestorów finansowych, którzy wcześniej nie inwestowali aktywnie w Polsce i Europie Środkowej.

– Poszukują oni inwestycji platformowych oraz uzupełnienia swoich istniejących portfeli w Europie Zachodniej. Nie jest jasne, czy kryje się za tym szersze przesłanie, ale w mojej opinii jest to kolejna pozytywna zmiana na rynku transakcji w Polsce – ocenia Jung. Jego zdaniem, biorąc pod uwagę, że inwestorzy krajowi stanowią około 40 proc. wartości transakcji w tym roku, możliwe jest, że wyniki ostatnich wyborów zachęcą inwestorów zagranicznych i doprowadzą do ożywienia na rynku transakcyjnym.

– Oczekiwane uwolnienie środków unijnych jest również uważane za potencjalny impuls dla różnych przedsiębiorstw, zwłaszcza w niektórych obszarach, takich jak cyfryzacja, budownictwo czy elektromobilność – podsumowuje ekspert.

Opinia

Trzeci kwartał przyniósł nadzieję na zmianę trendu

Jakub Sitarz prezes funduszu Unfold.vc


W świetle ostatnich wydarzeń na rynku kapitału wysokiego ryzyka zmiany w branży VC w III kwartale 2023 r. rzeczywiście są widoczne. Jak pokazują najnowsze dane CBInsights, w ujęciu globalnym notujemy odbicie na rynku venture capital i giełdowym, co jest optymistycznym sygnałem, ale także uwidaczniającym zachowanie pewnej rynkowej ostrożności. Wzrost wartości finansowania VC o 11 proc. w III kwartale stanowi konstruktywny początek, biorąc pod uwagę nieustanny spadek w sektorze w ciągu ostatnich dwóch lat.
Na polskiej scenie VC w 2023 r. nie oczekiwałbym jeszcze rekordowych wyników. Przypomnijmy: wartość VC w I półroczu wyniosła u nas około 875 mln zł i była o 41 proc. niższa niż rok wcześniej. Spodziewam się, że IV kwartał 2023 r. i I kwartał 2024 r. przyniosą sektorowe ożywienie, co jest niezwykle ważne, bo inwestycje w innowacje są paliwem nowoczesnych gospodarek. Polityczne zmiany wywołane wyborczą gorączką i prawdopodobną zmianą rządów mogą również wpłynąć na krajobraz inwestycyjny i warto się temu bacznie przyglądać.

Opinia

Perspektywy dla branży PE w regionie są bardzo dobre

Edgar Koleśnik członek zarządu Polskiego Stowarzyszenia Inwestorów Kapitałowych, partner Abris Capital Partners


W regionie CEE widoczna jest poprawa na tle ubiegłego roku pod względem rozpoczętych procesów M&A. Pojawiło się sporo projektów w obszarze technologii, ochrony zdrowia, ale również spółek przemysłowych. Natomiast z uwagi na dużą niepewność finalnie wiele procesów zaplanowanych jako aukcje kończy się na bilateralnych rozmowach. Świadczy to o bardziej selektywnym podejściu kupujących i otwartości sprzedających na wypracowanie optymalnego rozwiązania dla obu stron. Z punktu widzenia nowych inwestycji perspektywy dla branży private equity w naszym regionie są bardzo dobre.
Zauważam kontynuację ostrożnego optymizmu w fuzjach i przejęciach w sektorze technologii. Perspektywy dla funduszy inwestujących na tym rynku są dobre. Wyceny spadły w porównaniu z najwyższymi wartościami z lat 2021 i 2022. Co ważne, względna odporność na niekorzystne czynniki makroekonomiczne oraz rosnąca cyfryzacja w tradycyjnych sektorach pozwalają optymistycznie patrzeć w przyszłość.

Opinia

Obecny czas wydaje się korzystny dla nowych inwestycji

Krzysztof Kulig senior partner w funduszu Innova Capital

W skali globalnej, rok 2023 jawi się jako wyjątkowo trudny okres dla zbierania kapitału. Pomimo tych wyzwań, udało nam się pozyskać ponad 324 mln euro dla funduszu Innova/7, a w nadchodzących miesiącach planujemy dalsze zbieranie aktywów. Co istotne, zwroty osiągnięte przez Innovę w naszym poprzednim funduszu zachęciły inwestorów do większego zaangażowania kapitału, dlatego zakładamy, że przekroczymy początkowy cel funduszu w wysokości 350 mln euro.
Mimo trudności, obecny czas wydaje się korzystny dla nowych inwestycji ze względu na spadające wyceny, zwłaszcza w sektorze technologicznym, co otwiera nowe możliwości dla funduszy. Jednak liczba dezinwestycji prawdopodobnie będzie niższa, a dominować będą spółki z dobrze rozwiniętych sektorów, w tym spółki technologiczne, głównie ze względu na ich atrakcyjne wyceny. Prognozujemy, że głównymi nabywcami będą inwestorzy strategiczni, którzy zwiększą swoje udziały na rynku. W najbliższych latach, transakcje rynkowe będą skupiać się na tych obszarach, pomijając giełdę i procesy IPO.