Czarne chmury nad budżetem Waszyngtonu

Bieżący rok fiskalny będzie pierwszym w historii USA, gdy deficyt budżetowy przekroczy bilion dolarów. Według rządowych prognoz nie spadnie poniżej tej granicy co najmniej do 2012 roku

Administracja prezydenta Baracka Obamy przyznała, że kryzys okazał się głębszy, niż przypuszczano. W związku z tym znacznie mocniej, niż prognozowano, uderzy on w finanse publiczne USA. Według najnowszych szacunków Biura Zarządzania i Budżetu przy Białym Domu (OMB) w budżecie Waszyngtonu zabraknie w najbliższej dekadzie 9 bln USD, o 2 bln USD więcej, niż zakładano w maju. Tym samym dług publiczny, który obecnie wynosi około 11 bln USD, niemal się podwoi. Jeśli prognozy te się sprawdzą, Waszyngton będzie w 2019 r. przeznaczać na obsługę swoich zobowiązań równowartość 3,4 proc. amerykańskiego PKB, podczas gdy teraz pochłania to 1,2 proc. PKB.

[srodtytul]Niewiele dobrych informacji[/srodtytul]

W raporcie OMB pojawia się wprawdzie optymistyczny akcent, ale tylko jeden. Deficyt budżetowy w bieżącym roku fiskalnym (kończy się z początkiem października) wyniesie niespełna 1,6 bln USD, o 200 mld USD mniej, niż zakładano w maju. Uznano bowiem, że część środków wyasygnowanych na walkę z kryzysem nie zostanie wykorzystana, a niektóre instytucje finansowe już zwracają przyznaną im pomoc.

Niezależnie od tego ujemne saldo finansów publicznych będzie trzykrotnie większe niż w rekordowym dotąd pod tym względem 2008 r.W przyszłym roku fiskalnym deficyt będzie nieznacznie mniejszy: wyniesie 1,5 bln USD, o 200 mld USD więcej, niż OMB przewidywało w maju. Dług publiczny wzrośnie tym samym w 2010 r. do 66 proc. PKB i będzie najwyższy od czasu zakończenia II wojny światowej. Nieco bardziej optymistyczne jest Kongresowe Biuro Budżetowe (CBO), według którego w budżecie zabraknie w przyszłym roku 1,4 bln USD.

[srodtytul]Recesja głębsza, niż sądzono[/srodtytul]

Jak wyjaśniła Christina Romer, główna ekonomistka Białego Domu, korekta prognoz dotyczących deficytu odzwierciedla przede wszystkim zmiany w ocenie stanu amerykańskiej gospodarki. Dużym zaskoczeniem dla Waszyngtonu okazało się głębokie załamanie na rynku pracy, które znacząco podniosło koszty opieki społecznej i zmniejszyło wpływy do budżetu. Jeszcze na początku roku OMB sądziło, że średnia stopa bezrobocia w 2009 r. wyniesie 8,1 proc. Obecnie instytucja ta przewiduje, że będzie to 9,3 proc. W 2010 r. stopa bezrobocia ma wynosić średnio 9,8 proc. (9,4 proc. obecnie). Przewidywania CBO na przyszły rok są jeszcze bardziej pesymistyczne: średnia stopa bezrobocia ma wówczas wynieść 10,2 proc.

Biały Dom znacząco zrewidował także swoje prognozy odnośnie do dynamiki PKB. W ocenie OMB amerykańska gospodarka skurczy się w tym roku o 2,8 proc., a w przyszłym roku wzrośnie o 2 proc. Przewidywania te są nieco bardziej kasandryczne od prognoz rynkowych. Dotychczas jednak agencja ta miała zbyt optymistyczny obraz gospodarki: szacowała bowiem, że PKB zmniejszy się w tym roku o 1,2 proc., aby w przyszłym odbić się o 3,2 proc.

[srodtytul]Poprawa jest już widoczna[/srodtytul]

Ukazujące się we wtorek dane makroekonomiczne wskazywały jednak na stabilizację koniunktury w USA. Zamówienia na dobra trwałe skoczyły w lipcu w porównaniu z czerwcem o 4,9 proc., najmocniej od dwóch lat. Ekonomiści spodziewali się wprawdzie wzrostu tego wskaźnika, ale tylko o 3 proc. W górę pociągnęły go przede wszystkim zamówienia na samoloty i samochody. Nie uwzględniając branży motoryzacyjnej i lotniczej, zamówienia wzrosły o 0,8 proc.

W ujęciu rok do roku zamówienia w lipcu zmniejszyły się jednak o 25,8 proc. Bardziej jednoznaczne były dane z rynku nieruchomości. Sprzedaż nowych domów wzrosła w lipcu aż o 9,6 proc. w porównaniu z czerwcem, do 433 tys. w przeliczeniu na rok (prognozy mówiły o 390 tys.). Tak dobrego odczytu nie odnotowano już od ponad trzech lat. Liczba niesprzedanych domów spadła aż o 35 proc. rok do roku, do poziomu najniższego od 1993 roku.