Strefa euro i Unia wyszły z recesji

Trzeci kwartał w gospodarce był lepszy od drugiego i zakończył się wzrostem PKB zarówno w strefie euro, jak i w całej Unii Europejskiej. Wzrost jest jednak niewielki, a przyszłość niepewna

W III kwartale produkt krajowy brutto Unii Europejskiej był o 0,2 proc. większy niż w poprzednich trzech miesiącach. W strefie euro PKB wzrósł o 0,4 proc. w porównaniu z II kwartałem. W stosunku rocznym w Unii PKB spadł o 4,3 proc., a w strefie euro o 4,1 proc. Są to dane lepsze niż w II kwartale, kiedy PKB strefy euro spadł o 0,2 proc., a w całej Unii o 0,3 proc. w porównaniu z wcześniejszymi trzema miesiącami. Wygląda zatem na to, że II kwartał był ostatnim w obecnej recesji, najcięższej od zakończenia drugiej wojny światowej.

[srodtytul]Przyspieszył cały świat[/srodtytul]

Już wcześniej było wiadomo, że recesja ustąpiła w Stanach Zjednoczonych, gdzie III kwartał zakończył się wzrostem PKB o 0,9 proc. w porównaniu z poprzednimi trzema miesiącami, po spadku o 0,2 proc. w II kwartale. W porównaniu z III kwartałem 2008 r. amerykański PKB był wciąż jednak mniejszy o 2,3 proc. W II kwartale spadek ten wynosił 3,8 proc.

Wskaźniki wyprzedzające koniunktury wzrosły we wrześniu w USA po raz szósty z rzędu. Przyspieszeniu rozwoju światowej gospodarki zdecydowanie przewodzą Chiny, gdzie w październiku produkcja przemysłowa wzrosła najbardziej od półtora roku. Cała azjatycka gospodarka wydaje się mieć najsolidniejsze podstawy wzrostu i największy potencjał. Tam zapewne najwcześniej na trwałe zagości ożywienie, później w USA i wreszcie w Europie, gdzie sytuacja nadal jest dość zróżnicowania i niepewna.

[srodtytul]Ulga, ale jeszcze nie radość [/srodtytul]

W Niemczech, największej europejskiej gospodarce, tempo wzrostu gospodarczego było w minionym kwartale szybsze niż w drugim. Wyniosło 0,7 proc., podczas gdy w poprzednich trzech miesiącach PKB zwiększył się tam o 0,4 proc. To o 0,1 pkt proc. więcej, niż pierwotnie szacowano. Wstępny wynik III kwartału jest natomiast o 0,1 pkt proc. gorszy od spodziewanego przez ekonomistów.

We Francji tempo wzrostu w III kwartale okazało się o połowę mniejsze od przewidywanego. Wyniosło 0,3 proc. Gorszy francuski wynik przyczynił się zapewne do tego, że wzrost PKB strefy euro w III kwartale okazał się słabszy od 0,5 proc. prognozowanych przez ekonomistów. Niektóre duże unijne gospodarki wciąż jeszcze nie zdołały się jednak wydobyć z recesji. W Wielkiej Brytanii PKB spadł w minionym kwartale o 0,4 proc., a w Grecji i Hiszpanii po 0,3 proc.

– Według oficjalnych danych gospodarka strefy euro wróciła na ścieżkę wzrostu, i to na pewno jest powód do ulgi, ale nie do świętowania. Gospodarka nadal jest w słabej kondycji, a ożywienie zawdzięcza przede wszystkim rządowym programom stymulacyjnym i przejściowemu wpływowi uzupełniania zapasów – powiedział Martin van Vliet, starszy ekonomista z oddziału ING Bank w Amsterdamie.

Nie ulega wątpliwości, że do przyspieszenia w III kwartale w dużej mierze przyczyniły się miliardy euro rozdane przez rządy na ulgi podatkowe i dopłaty na przykład do samochodów, co mniej lub bardziej skutecznie zapobiegło dalszemu zmniejszaniu się popytu wewnętrznego. Europejski Bank Centralny utrzymuje stopy procentowe na rekordowo niskim poziomie i wpompował w system finansowy miliardy euro, aby odblokować rynek kredytowy. Wprawdzie wskaźniki zaufania do perspektyw rozwoju gospodarczego są najwyższe od 13 miesięcy, ale wszyscy specjaliści zdają sobie sprawę, że trwałości ożywienia zagrażają wciąż rosnące bezrobocie, wygaśnięcie programów stymulacyjnych i wreszcie umacniające się euro.

– Strefa euro wyszła z recesji raczej kłusem niż galopem, a wiszące nad nią zagrożenia oznaczają, że zarówno rządy, jak i EBC muszą bardzo uważać, by nie wycofać się z programów wspierających za wcześnie i zbyt gwałtownie – ostrzega Howard Archer, główny ekonomista w londyńskim IHS Global Insight. Komisja Europejska prognozuje, że PKB strefy euro w przyszłym roku wzrośnie o 0,7 proc., a w 2011 r. o 1,5 proc., po spadku w tym roku o 4 proc.

[srodtytul]Lepiej także w nowych krajach[/srodtytul]

Większość nowych krajów członkowskich Unii Europejskiej także odnotowała w ostatnim kwartale poprawę koniunktury gospodarczej. Gorzej niż w poprzednich trzech miesiącach było jedynie w Bułgarii i na Cyprze. W porównaniu z III kwartałem ubiegłego roku PKB spadł tam odpowiednio o 5,8 proc. i o 2,7 proc., podczas gdy w drugim spadki te wyniosły 4,9 proc. i 1,0 proc.

Danych z Polski Eurostat w piątek jeszcze nie miał, ale spośród krajów naszego regionu, które zdążyły już opublikować raporty o wynikach gospodarczych za ostatni okres, w dwóch – w Czechach i na Słowacji, PKB zwiększył się po raz drugi z rzędu. W obu przypadkach zdecydowało o tym ożywienie na ich głównych rynkach eksportowych w Europie Zachodniej, a zwłaszcza dopłaty do nowych aut.