W Europie pogłębia się przemysłowa recesja

Fatalne marcowe odczyty wskaźników PMI z Niemiec, Francji i eurolandu pokazują, że gospodarka unii walutowej jest coraz mocniej dotknięta spowolnieniem. Zagraża jej też brexit.

Rentowność niemieckich obligacji dziesięcioletnich spadła w piątek poniżej zera. Stało się to po raz pierwszy od 2016 r. Inwestorzy zareagowali w ten sposób na bardzo kiepskie odczyty sondaży koniunktury PMI dla niemieckiego przemysłu. To już kolejny sygnał mówiący, że największa europejska gospodarka coraz mocniej zwalnia, a wraz z nią robi to gospodarka Eurolandu.

Słaby kwartał

PMI mierzący koniunkturę w niemieckim przemyśle spadł w marcu do 44,7 pkt z 47,6 pkt w lutym. Znalazł się najniżej od sześciu lat. Każdy jego odczyt poniżej 50 pkt oznacza, że aktywność w przemyśle maleje. Rok wcześniej sięgał on 58,2 pkt, a niemiecka gospodarka była rozpędzona.

Pewnym pocieszeniem może być to, że niemiecki sektor usług radzi sobie wciąż dobrze, choć widać tam też oznaki hamowania. PMI dla tej branży spadł z 55,3 pkt do 54,9 pkt, najniższego poziomu od dwóch miesięcy.

– Dekoniunktura w niemieckim przemyśle stała się głębsza, a marcowe dane wskazują na przyspieszone spadki produkcji, nowych zamówień i eksportu. Niepewność związana z brexitem i amerykańsko-chińskimi relacjami handlowymi, spowolnienie w branży samochodowej i ogólnie słabszy globalny popyt wciąż mocno ciążą branży przemysłowej, która kurczy się najszybciej od 2012 r. Rynek krajowy pozostaje silny, co jest odzwierciedlane przez presję płacową i silny wzrost w sektorze usług. Pytanie brzmi jednak, czy to wystarczy, by wytrzymać kiepską koniunkturę w przemyśle – mówi Phil Smith, ekonomista z IHS Markit, firmy przeprowadzającej sondaże PMI.

Pogorszenie koniunktury widać również w przemyśle strefy euro. PMI dla niego spadł z 49,3 pkt do 47,6 pkt. Wskaźnik dla sektora usług nadal jednak mówi o ekspansji, choć spadł z 52,8 pkt do 52,7 pkt.

W piątek opublikowano również wstępne marcowe dane PMI z Francji. Wskaźnik dla przemysłu spadł z 51,5 pkt do 49,8 pkt, a dla sektora usług zniżkował z 50,2 pkt do 48,7 pkt. Obie branże już więc się tam kurczą. Wygląda na to, że dane o PKB za pierwszy kwartał będą słabe zarówno w strefie euro, jak i w jej największych krajach. – Gospodarka strefy euro pozostaje na pasie powolnego ruchu, niemiecki przemysł jest w recesji, a szersza dekoniunktura we Włoszech ciągnie region w dół – twierdzi Andrew Kenningham, ekonomista firmy badawczej Capital Economics.

Czynniki niepewności

Dające o sobie coraz mocniej znać spowolnienie gospodarcze w strefie euro sprawia, że Europejski Bank Centralny jest skazany na utrzymywanie stymulacji. W komunikacie po swoim ostatnim posiedzeniu wskazał, że w tym roku niemal na pewno nie podniesie stóp procentowych. Latem uruchomiona zostanie zaś trzecia runda programu TLTRO, czyli preferencyjnych pożyczek dla banków. Program ten ma ożywić słabnącą akcję kredytową w Europie Południowej. Część analityków zastanawia się, czy za jakiś czas EBC powróci do skupu obligacji w ramach programu QE.

Spowolnienie gospodarcze i perspektywa stymulacji dokonywanej przez EBC zwiększają zaś popyt na niemieckie obligacje. Papiery te są tradycyjnie uznawane za aktywa z „bezpiecznej przystani". „Oznaki słabszego wzrostu gospodarczego w Europie lub w USA, a także brexitowa niepewność, mogą zepchnąć rentowności niemieckich obligacji głębiej na negatywne terytorium" – uważają analitycy Rabobanku.

Brexitowa niepewność może się utrzymać jeszcze długo. Na czwartkowo-piątkowym unijnym szczycie ustalono, że jeśli brytyjski parlament przyjmie w przyszłym tygodniu umowę o warunkach wyjścia z UE, to brexit zostanie przesunięty z 29 marca na 22 maja. Jeśli nie przyjmie, to brexit może nastąpić 12 kwietnia. Chyba że zostanie przesunięty na dłużej.