– Niektóre z naszych złóż już działają na progu opłacalności. Jeśli zostanie wprowadzona dodatkowa opłata od pozyskiwania gazu z helem, to może się okazać, że wydobycie z niektórych złóż trzeba będzie wstrzymać – mówi Piotr Woźniak, prezes PGNiG. Dodaje, że planowana do wprowadzenia opłata ma być pobierana od wydobycia ze złóż gazu, w których zawartość helu wynosi minimum 0,1 proc.
Najwięcej helu w Polsce znajduje się w złożu gazu ziemnego w Kościanie. Pierwiastek ten jest jednak również obecny w około 170 innych złożach w Polsce. Z większości z nich nie pozyskuje się jednak helu, gdyż nie każde złoże opłaca się łączyć z zakładem w Odolanowie, jednym w naszym kraju, gdzie odzyskuje się hel z wydobytego gazu. – Jeśli nowa opłata zostanie wprowadzona, to nasze koszty wzrosną o 20–30 mln zł rocznie – twierdzi Woźniak. Od kilku lat w Polsce pozyskuje się około 3 mln m sześc. helu rocznie. Z tego 0,7–0,8 mln m sześc. zużywa się w Polsce, a reszta trafia na eksport. PGNiG nie ujawnia, jakie wyniki uzyskuje ze sprzedaży helu. Informuje jedynie, że od kilku lat jego ceny utrzymują się na w miarę stałym poziomie i prawdopodobnie jeszcze przez trzy lata nie będą mocno się zmieniać.
Nasz kraj nie jest wielkim graczem na światowym rynku helu, mimo że pozyskiwany on jest jeszcze tylko w pięciu innych krajach. Największa produkcja trwa w USA, bo wynosi aż 75 mln m sześc. rocznie. Na podium znalazły się też Katar i Algieria. W tych krajach pozyskuje się odpowiednio 40 mln i 15 mln m sześc. tego pierwiastka. Nieco więcej helu niż Polska pozyskują z kolei Rosja i Australia.
Na Ziemi hel występuje wyłącznie w śladowych ilościach. Obecnie jedynym opłacalnym ekonomicznie źródłem pozyskiwania helu są złoża gazu ziemnego. Polskie złoża zawierają około 0,1–0,4 proc. tego pierwiastka. Hel pozyskiwany jest głównie z kopalń zlokalizowanych w południowo-zachodniej Polsce.
Hel ma wielorakie zastosowania. Ciekły najczęściej używany jest do schładzania nadprzewodników. Znajduje też zastosowanie w akceleratorach cząstek (hadronów). Służy też do unoszenia balonów i sterowców. Ma zastosowanie w spawalnictwie. Wykorzystuje się go też do wykrywania nieszczelności; np. w przemyśle samochodowym. Ponadto hel ma zastosowanie przy produkcji światłowodów, jest wykorzystywany w przemyśle kosmicznym oraz przy nurkowaniu, jako składnik mieszanek oddechowych. TRF
