Inwestycje wspierają produkcję?

Polski sektor przetwórczy od pół roku jest w głębokiej recesji – sugeruje wskaźnik PMI bazujący na ankiecie wśród menedżerów firm. Nie potwierdzały tego jednak jak dotąd oficjalne dane GUS-u dotyczące produkcji sprzedanej przemysłu.

Publikacja: 02.11.2022 21:00

Inwestycje wspierają produkcję?

Foto: Adobe Stock

Jak podała w środę firma S&P, w październiku PMI zmalał do 42 pkt z 43 pkt we wrześniu, wyraźnie bardziej, niż oczekiwali przeciętnie ankietowani przez „Parkiet” ekonomiści (patrz tabela). Wprawdzie wskaźnik ten utrzymał się powyżej poziomu z sierpnia (40,9 pkt), sprzed nieoczekiwanego wrześniowego odbicia, ale pomijając tamten miesiąc, jest najniżej od wiosny 2020 r., gdy sektor przemysłowy paraliżowały antyepidemiczne restrykcje w Polsce i na świecie. Wskaźnik, którego historia sięga 1997 r., niżej niż obecnie był przez zaledwie cztery miesiące w trakcie globalnego kryzysu finansowego.

Każdy odczyt PMI poniżej 50 pkt teoretycznie oznacza, że koniunktura w tym sektorze pogorszyła się w porównaniu z poprzednim miesiącem. Dystans od tej granicy to miara tempa tego pogorszenia. PMI sugeruje więc, że październik był już szóstym miesiącem głębokiej recesji w polskim przetwórstwie.

Czekanie na niższe ceny

PMI jest obliczany na podstawie odpowiedzi menedżerów firm na pytania dotyczące zmian (w stosunku do poprzedniego miesiąca) produkcji, wartości zamówień, zatrudnienia, czasu dostaw i zapasów. Z najnowszej ankiety wynika, że w październiku znów więcej firm zgłosiło spadek wolumenu zamówień zarówno krajowych, jak i eksportowych niż jego wzrost. To z kolei wymusiło ograniczenie produkcji, ale też zatrudnienia. Spadek zatrudnienia był najgłębszy od maja 2020 r., ale z ankiety S&P wynika, że był to przede wszystkim efekt likwidacji stanowisk po dobrowolnych odejściach pracowników, a nie zwolnień.

Pomimo ograniczenia produkcji, firmy zgłosiły spadek zaległości produkcyjnych. O ile to możliwe, starały się realizować zamówienia z zapasów, zmniejszając zakupy komponentów i materiałów. Takim decyzjom sprzyjają oczekiwania, że ceny materiałów będą malały. Na razie firmy skarżą się na utrzymującą się presję inflacji w łańcuchach dostaw, co zmusza je do podwyższania cen własnych produktów. Co więcej, z danych S&P wynika, że w październiku te podwyżki miały największą skalę od lipca.

Zatrudnienie maleje

Ponury obraz koniunktury w polskim przetwórstwie, który maluje PMI, jak dotąd nie znalazł odzwierciedlenia w oficjalnych danych GUS-u. Te ostatnie wskazywały, że w każdym z miesięcy III kwartału produkcja sprzedana polskiego przemysłu rosła (w ujęciu realnym i po oczyszczeniu z wpływu czynników sezonowych). W rezultacie w całym kwartale zwiększyła się o około 1,5 proc., po zniżce o około 3 proc. w poprzednim kwartale. Nie da się tego wyjaśnić wyłącznie tym, że dane GUS-u obejmują też m.in. przemysł wydobywczy i energetykę, gdzie produkcja w ostatnich miesiącach szybko rosła. W samym przetwórstwie zwyżki również były bowiem solidne.

– Istotny rozdźwięk między PMI a bieżącymi odczytami produkcji może częściowo wynikać z uruchamiania w Polsce nowych inwestycji zagranicznych, niewrażliwych w tej fazie rozruchu produkcji na spadek popytu – ocenia Michał Rot, ekonomista z PKO BP.

Dane GUS-u – tym razem ankietowe, ale bazujące na większej próbie niż PMI – nie potwierdzają też tego, że w przemyśle narastają ponownie oczekiwania cenowe. Obliczany przez GUS wskaźnik tych oczekiwań w październiku wyraźnie zmalał po silnej zwyżce we wrześniu, ale nawet wtedy był istotnie niżej niż w pierwszej połowie br.

Wspólnym mianownikiem PMI i oficjalnych danych są sygnały, że w przemyśle przetwórczym maleje zapotrzebowanie na pracowników. Według GUS-u liczba pracujących w tym sektorze we wrześniu zmalała już piąty miesiąc z rzędu. W tym czasie zatrudnienie spadło łącznie o 10 tys. osób.

Parkiet

Prognozy gospodarcze
Inflacja poniżej oczekiwań, ale wciąż zbyt wysoka
Prognozy gospodarcze
Stagnacja w przemyśle to jedno ze źródeł szybkiego spadku inflacji. Kwietniowe prognozy ekonomistów
Prognozy gospodarcze
Ożywienie w polskiej gospodarce będzie pełne paradoksów
Prognozy gospodarcze
Hamulce wzrostu gospodarczego puszczają powoli. Prognozy na marzec
Materiał Promocyjny
Nowy samochód do 100 tys. zł – przegląd ofert dilerów
Prognozy gospodarcze
Polska gospodarka się rozpędza. Konsumenckie eldorado kołem zamachowym
Prognozy gospodarcze
Presja inflacyjna wciąż nie wygasła. Prognozy makro na grudzień