Bez oszczędności, ale też bez długów

Statystyczne polskie gospodarstwo domowe dysponuje majątkiem netto o wartości 264 tys. zł. I jest zadowolone ze swojego życia – wyliczył Narodowy Bank Polski.

Majątek netto to rynkowa wartość aktywów, zarówno finansowych jak i rzeczowych, pomniejszona o zobowiązania. Te ostatnie są jednak w Polsce niskie. Zadłużonych jest 41 proc. gospodarstw domowych, a przeciętnie ich zobowiązania wynoszą 10 tys. zł.

Najnowsze dane NBP o zasobności gospodarstw domowych dotyczą 2016 r. Poprzednio bank centralny badał majątki Polaków w 2014 r. Od tego czasu majątek netto przeciętnego gospodarstwa domowego zwiększył się o 12 proc. Ale autorzy raportu zalecają, aby do tych porównań podchodzić z dystansem, bo dane sprzed czterech lat bazowały na mniejszej próbie, niż najnowsze. Zmieniła się też metodyka badań.

Na tle państw zachodniej Europy Polacy są wciąż mało zasobni. – Jesteśmy krajem na dorobku – podkreślał we wtorek Piotr Szpunar, dyrektor Departamentu Analiz Ekonomicznych NBP. W strefie euro przeciętny majątek netto gospodarstwa domowego wynosi 104 tys. euro (około 433 tys. zł), czyli o 71 proc. więcej, niż w Polsce.

Z drugiej strony, jak podkreślają autorzy raportu NBP, sporządzonego we współpracy z GUS, poziom zamożności Polaków jest nieco wyższy, niż wynikałoby z poziomu PKB per capita. Polska wyraźnie wyróżnia się pod tym względem na tle państw regionu, takich jak Węgry i Słowacja.

Struktura majątku przeciętnego gospodarstwa domowego w Polsce jest jednak zupełnie inna, niż w zachodniej Europie. Główną jego składową jest zamieszkiwana nieruchomość. Taki składnik majątku posiada 79 proc. Polaków i jest on przeciętnie warty ponad 265 tys. zł. Dla porównania, w Niemczech właścicielem „głównego miejsca zamieszkania" jest zaledwie 44,3 proc. gospodarstw domowych, a średnio w strefie euro niespełna 69 proc.

Jednocześnie Polacy mają niewielkie oszczędności. Aktywa finansowe przeciętnego gospodarstwa domowego wynoszą zaledwie 15,3 tys. zł.

Polska charakteryzuje się też dość niskimi na tle Zachodu nierównościami majątkowymi. Syntetycznie ujmujący je wskaźnik Giniego wynosi nad Wisłą niespełna 57 proc., podczas gdy w strefie euro 69 proc.

Zaledwie 1 proc. polskich gospodarstw domowych ma majątek netto o wartości przekraczającej 2,8 mln zł, a 6 proc. powyżej 1 mln zł. Jedna dziesiąta najzamożniejszych Polaków dysponuje ponad 40 proc. całej masy polskiego majątku. Jednocześnie niewiele gospodarstw domowych, nieco ponad 4 proc., ma ujemny majątek netto (zobowiązania przewyższające wartość aktywów). To wynik dość restrykcyjnej polityki kredytowej banków, ale też m.in. nieodpłatnych studiów.

NBP przeanalizował też związek zadowolenia Polaków z życia, deklarowany w ankietach, z zadowoleniem z sytuacji finansowej. I doszedł do wniosku, że korelacja jest słaba. – Zadowolenie z życia jest w małym stopniu determinowane sytuacją materialną – twierdzą autorzy raportu. Zwracają też uwagę, że wbrew stereotypowi Polaka-malkontenta, niezadowoleni z życia są nad Wisłą w mniejszości. Wyjątkowo niskie zadowolenie deklaruje zaledwie 2 proc. respondentów, podczas gdy wyjątkowo wysokie zadowolenie aż 23 proc.