Pakiet stymulacyjny Obamy spełnił zadanie?

Minął rok, od kiedy rząd USA przeznaczył 787 mld USD na stymulowanie gospodarki. Wiceprezydent Joe Biden wydał raport uznający tę ustawę za ogromy sukces

Wiceprezydent USA Joe Biden opublikował wczoraj raport podsumowujący pierwszy rok działania pakietu stymulacyjnego dla gospodarki, sztandarowego antykryzysowego programu administracji Baracka Obamy. Pakiet ten, oficjalnie nazwany Ustawą o Amerykańskim Ożywieniu Gospodarczym i Reinwestycjach (ARRA), wszedł w życie 17 lutego 2009 r. Zdaniem Bidena oraz innych przedstawicieli rządu federalnego ARRA to dotychczas ogromny sukces. – Pakiet stymulacyjny powstrzymał gospodarcze załamanie – dumnie ogłosił Biden.

[srodtytul]Koszty wsparcia[/srodtytul]

W ramach ARRA rząd USA przewidział do rozdysponowania w sumie 787 mld USD (zarówno w formie wsparcia finansowego, jak i ulg podatkowych). Według Biura Budżetowego Kongresu USA (CBO) pełny koszt realizacji tej ustawy może jednak sięgnąć 862 mld USD. Do końca stycznia 2010 r. wykorzystano z początkowej puli 453 mld USD, czyli 57 proc. Biden zapowiedział jednak, że do końca września wykorzystanych zostanie już ponad 70 proc. środków z pakietu.

Stosunkowo niskie tempo wykorzystywania tych funduszy to m.in. skutek ich podziału. Największa ich część to ulgi podatkowe warte 288 mld USD. Dotychczas wykorzystano jedynie 119 mld USD z tej kwoty. 273 mld USD to środki wypłacane bezpośrednio obywatelom i władzom stanowym, a 226 mld USD przeznaczono na długoterminowe projekty infrastrukturalne. Z tych pul wykorzystano już (licząc również projekty w toku) odpowiednio 190 mld USD i 143 mld USD.

[srodtytul]Litania sukcesów[/srodtytul]

Czy wydanie tylu pieniędzy przez rząd rzeczywiście ożywiło gospodarkę? Według Rady Doradców Ekonomicznych przy prezydencie USA pakiet stymulacyjny poprawił amerykański PKB w drugim kwartale 2009 r. o 2–3 pkt. proc., w trzecim o 3–4 pkt. proc. a w czwartym o 1,5–3 pkt proc. Dzięki pakietowi USA szybciej wyszły więc z recesji.

O tym, że amerykańska gospodarka przechodzi już fazę ożywienia, mogą również świadczyć opublikowane wczoraj dane o produkcji przemysłowej. Wzrosła w styczniu o 0,9 proc., czyli bardziej, niż prognozowano. Również bardziej, niż spodziewali się analitycy, bo o 2,8 proc., zwiększyła się w zeszłym miesiącu liczba rozpoczętych budów domów.

[srodtytul]Rynek pracy rozczarowuje[/srodtytul]

Duże kontrowersje wzbudza jednak wpływ pakietu stymulacyjnego na rynek pracy. Administracja Obamy twierdzi, że dzięki ARRA stworzono i uratowano 2 mln miejsc pracy. Rząd zdołał też wyhamować falę zwolnień. O ile w styczniu 2009 roku liczba zatrudnionych poza rolnictwem zmniejszyła się o 700 tys., o tyle w zeszłym miesiącu tylko o 20 tys. Sytuacja na rynku pracy daleka jest jednak od ożywienia. Według sondażu CBS i „The New York Times” jedynie 6 proc. Amerykanów uważa, że dzięki pakietowi powstają nowe miejsca pracy. Stopa bezrobocia wyniosła zaś w styczniu 9,7 proc., gdy rok wcześniej 7,7 proc. Zdaniem Christiny Romer, doradczyni ekonomicznej prezydenta Obamy, przez cały obecny rok będzie zbliżona do 10 proc.

– Podatnicy nie dostają tego, na co liczyli, wiedząc, ile pieniędzy zainwestowano w pakiet. Amerykanie pytają: „Gdzie są miejsca pracy?” – wskazuje republikański kongresmen John Boehner. Jego partia uważa, że zbyt dużą część pakietu przeznaczono na państwowe projekty, a zbyt małą na ulgi podatkowe.

Sytuacja na rynku pracy poważnie ciąży na popularności prezydenta Obamy. Jego administracja stworzyła więc tzw. ustawę o miejscach pracy („Jobs Bill”), uznawaną przez część ekonomistów za drugi, mniejszy pakiet stymulacyjny. Ustawa warta jest około 100 mld USD i przewiduje przyznanie ulg podatkowych małym firmom zwiększającym zatrudnienie, udzielenie dotacji władzom lokalnym oraz rozpoczęcie programów uzupełniających system zabezpieczeń społecznych. Kongres wciąż pracuje nad tym projektem.