Duże wyzwania dla doradców

Niespójne przepisy, zmieniające się orzecznictwo oraz zwiększona presja administracji podatkowej sprawiają, że kancelarie doradztwa podatkowego mają pełne ręce roboty.

Zapytaliśmy doradców podatkowych, co jest dla nich największym wyzwaniem. Niespójne, zbyt często zmieniające się przepisy i problemy z orzecznictwem – takie odpowiedzi dominowały. – Zmieniające się interpretacje prawa podatkowego bez zmiany przepisów to, niestety, niemal norma w polskich realiach. Tak tworzy się pułapki podatkowe dla podatników, którzy w państwie prawnym nie powinni zderzać się z taką praktyką fiskusa – podkreśla Irena Ożóg, partner zarządzający w Kancelarii Ożóg Tomczykowski. Żeby łatać dziury w prawie, Ministerstwo Finansów wydaje rocznie 34 tys. interpretacji podatkowych. Prawie co druga dotyczy problemów firm z VAT – podaje Grant Thornton. Doradcy narzekają, że przepisy podatkowe niepokojąco często są interpretowane wyłącznie na korzyść Skarbu Państwa, mimo iż nie brakuje argumentów przemawiających na korzyć podatników. To z kolei rodzi wrażenie walki z wiatrakami.

Kancelarie muszą śledzić trendy

Rolą doradcy podatkowego jest obserwowanie ewoluującej oficjalnej linii interpretacyjnej i doraźna pomoc podatnikom w przypadkach, gdy takie interpretacje obiegają od wcześniejszych standardów stosowanych przez administrację podatkową. Nasi rozmówcy podkreślają, że analiza i interpretacja przepisów oczywiście są problematyczne, ale to raczej chleb powszedni doradców podatkowych.

– W tej materii raczej nie upatruję wyzwań ani przesadnych trudności. To, z czym doradcy obecnie się mierzą, to przede wszystkim nadążenie za dynamicznym rozwojem i coraz większą złożonością biznesu naszych klientów – mówi Tomasz Barańczyk, partner zarządzający działem podatkowo-prawnym PwC. Dodaje, że współczesny doradca musi na bieżąco śledzić rozwój nie tylko danej spółki, ale i całego sektora. – Musi wiedzieć, jakie trendy wpływają na biznes, jak zmienia się technologia, jakie są nowości. Myślę, że to jest dla nas największe wyzwanie, ale także duża szansa – ocenia Barańczyk.

Dużym wyzwaniem dla doradców podatkowych jest też dotarcie do świadomości potencjalnych klientów z informacją, że są wysoko wyspecjalizowaną grupą podmiotów, która może nawet skuteczniej niż adwokaci czy też radcowie prawni reprezentować ich interesy przed organami podatkowymi oraz sądami.

Uwaga na ceny transferowe

W ostatnim czasie weszło i nadal będzie wchodzić w życie wiele zmian przepisów podatkowych, przede wszystkim w zakresie tzw. optymalizacji podatkowej. – W związku z zapowiadanym wprowadzeniem klauzuli obejścia prawa wielu podatników postanowiło wdrożyć struktury optymalizacyjne, by zdążyć przed wejściem w życie nowych przepisów – mówi Dariusz Gałązka, partner w Grant Thornton. Coraz większą wagę podatnicy przykładają też do cen transferowych, co wymaga specjalistycznej wiedzy w zakresie przygotowania spełniających wymogi dokumentacji podatkowych. – Niewątpliwie więc cały czas istnieje i rośnie popyt na doradztwo transakcyjne i w zakresie cen transferowych – podkreśla ekspert Grant Thornton. Wtóruje mu Andrzej Puncewicz, partner Crido Taxand.

– Zwiększona presja administracji podatkowej na kontrolę prawidłowości rozliczeń w połączeniu z przewidywanymi zmianami na mapie politycznej sprawi, że znaczenie będą zyskiwały dwa obszary doradztwa: dotyczące cen transferowych oraz związane z reprezentowaniem klientów w sporach z administracją podatkową – mówi. Dodaje, że taki rozwój wypadków można prognozować z dużą pewnością, wziąwszy pod uwagę zarówno doświadczenia krajów Europy Zachodniej (które są bardziej zaawansowane w obszarze skutecznego egzekwowania prawidłowości rozliczeń podatkowych), jak i planowane zmiany legislacyjne zapowiadane przez Ministerstwo Finansów. – Specjaliści od cen transferowych oraz sporów podatkowych będą więc mieć ręce pełne roboty – podkreśla Puncewicz.

Nie wolno spoczywać na laurach

Sporym wyzwaniem jest też doradztwo dotyczące kwestii międzynarodowych. Będzie to coraz ważniejsza kwestia, ponieważ Polska staje się zbyt ciasna dla rozwijających się przedsiębiorców, którzy inwestują lub przenoszą swoje biznesy za granicę. W takich sytuacjach dzięki doradztwu podatkowemu spółkom niejednokrotnie udaje się zaoszczędzić spore kwoty.

Andrzej Paczuski, partner w Kancelarii Andrzej Paczuski, Andrzej Taudul, Piotr Korszla, Maciej Grochulski, twierdzi, że dla doradcy nie istnieje coś takiego jak największe wyzwanie. – Codzienna praca doradcy podatkowego sama w sobie jest wyzwaniem i polega na transferze wiedzy oraz podnoszeniu swoich kwalifikacji. Po 20 latach pracy w tym zawodzie to jest tak naprawdę największe wyzwanie – reasumuje.

[email protected]

Podatki w Polsce na cenzurowanym

Międzynarodowy Fundusz Walutowy w opublikowanym niedawno raporcie jasno wykazał, że nasz system podatkowy wymaga gruntownych zmian. Okazuje się, że w ostatnich latach efektywność poboru podatków się pogorszyła. Jeszcze siedem lat temu sięgała 16 proc. PKB, a dwa lata temu wynosiła już zaledwie 13,1 proc. Szczególnie słabo prezentują się statystyki dotyczące VAT i CIT. MFW podkreśla, że skuteczność poboru podatków w Polsce jest niższa niż u naszych sąsiadów, którzy przystępowali do Unii Europejskiej w tym samym czasie. To skutek m.in. skomplikowanego i niespójnego systemu podatkowego. Kroki podejmowane przez Ministerstwo Finansów eksperci oceniają jako idące w dobrym kierunku, ale nadal niewystarczające. Podkreślają, że potrzebne są głębokie zmiany strukturalne i strategia na co najmniej pięć lat.

Przedsiębiorcy nie są w stanie monitorować na bieżąco wszystkich nowych regulacji. Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, jak wiele przepisów ustanowiono w  Polsce w ostatnich latach. Tylko w ubiegłym roku weszło w życie aż 26 tys. stron maszynopisu nowego prawa. Samo czytanie aktów prawnych, które weszły w życie, zajęłoby przedsiębiorcy średnio 3,5 godzin dziennie – wyliczył Grant Thornton, podkreślając, że monitorowanie i interpretowanie wszystkich wprowadzanych zmian to zadanie właśnie dla doradców podatkowych.

Niewątpliwie podatnikom bardzo pomogłyby klarowne wyjaśnienia dotyczące nowo wprowadzanych przepisów, a zatem to, co stosowne organy w wielu państwach przygotowują jednocześnie z przepisami. – Przed tym jednak minister finansów broni się jak może. A szkoda, bo przecież w najlepszym interesie i podatnika, i fiskusa jest to, aby podatnik był jak najlepiej przygotowany do właściwego rozliczania podatku – komentuje Tomasz Michalik, doradca podatkowy i partner w MDDP. Dodaje, że nie pomaga też chaos tworzony przez system wydawania interpretacji indywidualnych przez ministra finansów. – Problemem jest nie tyle sam pomysł interpretacji, bo jest on pożyteczny, ile raczej pojawiające się niespójności czy sprzeczności wydawanych interpretacji – mówi ekspert.

Z raportu przygotowanego przez PwC oraz Bank Światowy wynika, że Polska pod względem przyjazności systemu podatkowego zajmuje 87. miejsce na świecie. To pokazuje, że jest jeszcze sporo do zrobienia. Należy też jednak zauważyć, że rok wcześniej byliśmy dopiero na 113. pozycji. Przeciętnie polski przedsiębiorca dokonuje 18 rocznych płatności podatku, poświęcając na to 286 godzin rocznie – podaje PwC. Jak wypadamy na tle innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej? Z jednej strony Polska cechuje się niższą od średniej efektywną stopą podatkową (38,7 proc. przy średniej 41 proc.), a z drugiej dłużej zajmuje nam płacenie podatków (średnia to 176 godzin wobec wspomnianych 286 w Polsce).

Umiarkowanie optymistyczne wnioski płyną też z rankingu Banku Światowego „Doing Business 2015", w którym Polska po raz pierwszy znalazła się w czwartej dziesiątce państw o najbardziej przyjaznym otoczeniu dla przedsiębiorczości. Zajęliśmy 32. miejsce, podczas gdy w 2011 r. byliśmy na odległej 70. pozycji (na 183 państwa).

Polska Rada Biznesu ocenia, że największą bolączką polskiej gospodarki są właśnie kwestie podatkowe. Istnieje zbyt duża możliwość interpretacji przepisów przez urzędników. Konsekwencją tego jest wiele błędnych decyzji, w wyniku których firmy upadają, a po latach okazuje się, że to jednak przedsiębiorca miał rację. KMK

Liderzy i ich klienci

Wśród klientów najbardziej aktywnych kancelarii dominują duże giełdowe spółki (Lotos, Orlen, KGHM czy Bogdanka), w tym banki: BPH, Alior Bank, Bank Handlowy, BOŚ, Pekao, Getin Noble oraz BZ WBK (obsługuje ich Deloitte). Często jedna spółka korzysta z usług kilku doradców, np. Alior czy BZ WBK to również klienci EY. Wśród klientów są reprezentanci wszystkich branż, począwszy do informatycznej (np. spółki z grupy Asseco), poprzez deweloperską (Polski Holding Nieruchomości), restauracyjną (Mex, Sfinks), budowlaną (Budimex), a skończywszy na handlowej (Czerwona Torebka). Wśród najważniejszych, podatkowych dokonań KPMG była skuteczna reprezentacja JSW w sporze o opodatkowanie wyrobisk górniczych, a w przypadku Kancelarii Andrzej Paczuski, Andrzej Taudul, Piotr Korszla, Maciej Grochulski – restrukturyzacja Grupy Orlen. EY obsługiwał KGHM w sprawie problematycznego art. 74 Ordynacji podatkowej, czyli oprocentowanego zwrotu nadpłaty. Uprawnienie to często negują organy podatkowe. NSA przyznał rację KGHM. Wartość sprawy – ponad 100 mln zł. Deloitte zaś obsługuje m.in. PGNiG, w zakresie wdrożenia dwóch nowych podatków – specjalnego podatku węglowodorowego oraz podatku od wydobycia niektórych kopalin. Deloitte szczyci się też doradzaniem instytucjom finansowym - przede wszystkim w zakresie akwizycji i przejęć. kmk