Dla inwestorów ratingi są ważnym narzędziem dywersyfikacji poziomu ryzyka portfela oraz jako benchmark do porównywania różnych możliwości inwestycyjnych. Obecnie jednak sama ocena danych finansowych z perspektywy inwestorów to tylko część analiz, które powinny być brane pod uwagę w procesie decyzyjnym. Coraz częściej poszukuje się informacji pozafinansowych, które pozwalają na wyciąganie bardziej wiarygodnych wniosków inwestycyjnych.
W odpowiedzi na te potrzeby zaczęły powstawać wyspecjalizowane agencje ratingowe specjalizujące się w ocenach w zakresie wskaźników zrównoważonego rozwoju. Taką działalność zaczęły realizować takie podmioty, jak MSCI, Sustainalytics, ISS ESG, czy podmioty, które już świadczą takie usługi w zakresie ocen finansowych, czyli S&P Global czy Moody’s. W odróżnieniu od tradycyjnych agencji ratingowych, które skupiają się na analizie zdolności kredytowej, agencje ESG weryfikują, jak przedsiębiorstwa radzą sobie z wyzwaniami środowiskowymi, społecznymi i zarządczymi. W tym celu wykorzystują dane publiczne, raporty zawierające dane pozafinansowe, informacje medialne, a także bezpośrednie odpowiedzi firm na specjalistyczne kwestionariusze. Na tej podstawie powstają kompleksowe oceny zgodnie z wewnętrzną metodyką (tzw. black box), które pozwalają inwestorom porównywać firmy i podejmować decyzje zgodne z ich wartościami oraz strategią inwestycyjną.
Kryzys finansowy z lat 2007–2008 wystawił agencje ratingowe na poważną krytykę ze względu na ich rolę w ocenianiu złożonych instrumentów finansowych, które otrzymywały wysokie ratingi mimo, jak się później okazało, znacznego ryzyka. Sytuacja ta doprowadziła do zmian regulacyjnych mających na celu zwiększenie odpowiedzialności i transparentności agencji ratingowych. Perspektywa ta była również ważną przesłanką dla inicjatywy regulacyjnej w Unii, która już w 2021 r. zapowiedziała działania mające na celu poprawę wiarygodności, porównywalności i przejrzystości ratingów ESG. W efekcie tych działań w II połowie 2024 r. przyjęto rozporządzenie, które formalnie podporządkowało dostawców ratingów ESG nadzorowi ESMA.
W maju tego roku został ogłoszony projekt RTS, czyli dokument określający standardy techniczne tych regulacji. Zgodnie z założeniami nowe przepisy mają na celu uregulowanie działalności dostawców ratingów ESG, zwiększenie przejrzystości ich metodologii oraz wzmocnienie zaufania inwestorów do produktów finansowych opartych na zrównoważonym rozwoju. Każda agencja ratingowa ESG działająca na terenie Unii będzie musiała uzyskać autoryzację i podlegać nadzorowi ESMA. Będzie również zobowiązana do ujawniania szczegółowych informacji na temat stosowanych metodyk, źródeł danych oraz struktury organizacyjnej. Projekt RTS określa m.in. wymagania dotyczące procesu uzyskiwania autoryzacji, środki zapobiegające konfliktom interesów oraz obowiązki informacyjne wobec opinii publicznej, emitentów i użytkowników ratingów. Nowe regulacje nakładają również obowiązek publikacji szczegółowych informacji dotyczących modeli, założeń i zakresu danych wykorzystywanych przy tworzeniu ratingów ESG. Ma to na celu ułatwienie użytkownikom zrozumienia i porównywania ocen, co wpisuje się w nadrzędny cel regulacji – zwiększenie przejrzystości i wiarygodności rynku zrównoważonych finansów. Obecnie trwają konsultacje projektu tych regulacji, zaś końcowa wersja raportu oraz ostateczny projekt RTS mają zostać przekazane Komisji Europejskiej do zatwierdzenia w październiku.
Warto dodać, że początkowa wersja rozporządzenia zakładała całkowity zakaz łączenia działalności ratingowej z innymi usługami, takimi jak doradztwo inwestycyjne czy wystawianie ocen kredytowych. Ostateczna wersja przepisów dopuszcza jednak możliwość świadczenia takich usług, pod warunkiem wdrożenia skutecznych mechanizmów separacji między zespołami odpowiedzialnymi za ratingi ESG a pozostałymi działalnościami.
