Dociskanie śruby

Oprócz represyjności w wymiarze europejskim funkcjonują nasze własne różnie oceniane wynalazki, czego przykładem jest słynna lista ostrzeżeń publicznych

Publikacja: 08.05.2019 05:00

prof. Marek Wierzbowski, partner w kancelarii Prof. Wierzbowski i Partnerzy

prof. Marek Wierzbowski, partner w kancelarii Prof. Wierzbowski i Partnerzy

Foto: materiały prasowe

dr Joanna Róg Dyrda, senior associate w kancelarii Prof. Wierzbowski i Partnerzy

dr Joanna Róg Dyrda, senior associate w kancelarii Prof. Wierzbowski i Partnerzy

materiały prasowe

Podjęcie prac nad Strategią Rozwoju Rynku Kapitałowego spotkało się z powszechnym poparciem. W ciągu ostatnich tygodni uwaga została zdominowana przez inne problemy i kwestia strategii przesunęła się na dalszy plan. W rzeczywistości cisza ze strony twórców projektu strategii wynika z analizowania wielkiej liczby uwag, które otrzymali do projektu ze strony organizacji rynku kapitałowego, ministerstw, a nawet osób prywatnych. Uwagi te dostępne są na stronie Ministerstwa Finansów. Nie próbując ich podsumowywać, już po niewielkiej lekturze widać, że zmierzają one często w różnych kierunkach, co jest efektem rozbieżności interesów zgłaszających. Zwiększona ochrona jednego uczestnika rynku musi mieć miejsce kosztem innego uczestnika.

Przygotowywanie strategii nie zatrzymało prac legislacyjnych dotyczących rynku kapitałowego. Cały czas procedowana jest nowelizacja ustawy o ofercie publicznej. Nastąpiły też ważne zmiany w KNF. Niektóre z istotnych problemów podniesionych w strategii są podejmowane odrębnie, jak choćby kwestia losu aktywów zgromadzonych w OFE.

Projekt zawiera liczne propozycje nowych rozwiązań. Strategia usiłuje zaradzić ujawnionym słabościom naszego rynku. W pewnym momencie można było odnieść wrażenie, że rynek uznaje za najważniejsze ustanowienie pełnomocnika ds. wdrożenia strategii (lub ds. rynku kapitałowego) jako lidera. W tę stronę szły wypowiedzi prezesa Izby Domów Maklerskich i artykuł w „Parkiecie" autorstwa red. Pruska. Różne proponowane działania nie dadzą jednak efektu, jeżeli nie zwiększy się chęć inwestowania na GPW. Motywacją inwestycji jest zysk. Żadne zmiany nie zapewnią inwestycji, a co za tym idzie rozwoju rynku, gdy nie będzie zysku. Stąd dystrybucja zysku generowanego przez największe spółki jest istotna dla całego rynku. Dotyczy to także spółek kontrolowanych przez państwo, które cały czas odgrywały i odgrywają istotną rolę na rynku. Druga kwestia to utrzymanie dotychczasowego kursu zwiększonej represyjności systemu. Wysokość możliwych kar oraz nie zawsze precyzyjne opisy sytuacji, które mogą prowadzić do naruszenia prawa, działają odstraszająco, ale nie tylko w kierunku przestrzegania prawa, lecz też niestety w ogóle podejmowania czy kontynuacji działalności na rynku kapitałowym. To połączone z zmniejszoną perspektywą osiągnięcia korzyści pociąga za sobą odpływ emitentów oraz inwestorów z tego rynku. Temu właśnie też powinna zaradzić strategia. Na pierwszy rzut oka zwiększona represyjność płynie w dużym stopniu z instytucji Unii Europejskiej, trudno zresztą zrozumieć, dlaczego np. Parlament Europejski lubuje się w akcentowaniu odstraszającego efektu sankcji. W rzeczywistości na rynkach zagranicznych sankcje stosowane są rzadko i w umiarkowanym wymiarze. Z publikacji ESMA wynika, że np. w Niemczech w 2017 r. nadzór nad rynkiem nałożył za manipulację kary w łącznej wysokości 12 tys. euro . Choć nasz rynek jest mniejszy i biedniejszy, to kwota kar nałożonych w Polsce jest znacznie wyższa.

Oprócz represyjności w wymiarze europejskim funkcjonują nasze własne, rożnie oceniane wynalazki, czego przykładem jest słynna lista ostrzeżeń publicznych. Wpis na nią towarzyszy zawiadomieniu o możliwości popełnienia przestępstwa, co bynajmniej nie oznacza, że takowe miało miejsce. Strona dowiaduje się o wpisie, kiedy zauważa swoją nazwę na liście, i choć zarzuty mogą być dyskusyjne, nie ma możliwości usunięcia z tej listy do czasu prawomocnego zakończenia postępowania karnego. Tu problemem jest mała precyzyjność naszego prawa. Stąd pomoc w nawiązaniu kontaktów z inwestorami bywa traktowana jako nielegalna działalność maklerska i kwalifikowana jako przestępstwo, udzielanie pożyczek jako nielegalna działalność bankowa, wymiana waluty po ustalonym z góry kursie jako oferowanie instrumentów finansowych. Jednocześnie banki i inne instytucje, działając z inspiracji nadzoru, czują się zobowiązane do oceny ryzyka posiadania klienta, który znalazł się na liście ostrzeżeń. Niestety, kończy się to niejednokrotne wypowiedzeniem umów. Reputacja na rynku kapitałowym ma niezwykłą wartość, lista niszczy tę reputację, często trwale, bo fakt umieszczenia na liście przez komisję pozostaje w ludzkiej pamięci. Już sama jej nazwa – „ostrzeżenia publiczne" – wskazuje, że mamy do czynienia z niebezpieczeństwem, zapewne kontaktów z osobami czy instytucjami wymienionymi na liście. Pojawiają się zresztą teraz także pomysły, by komisja prowadziła rejestr „podejrzanych" domen i posiadała instrumenty blokujące strony internetowe prowadzone przez podmioty, które znalazły się na liście ostrzeżeń publicznych. Faktycznie może to doprowadzić do ograniczenia wykonywania działalności przez te podmioty.

Komisja ma rozległe zadania, w odczuciu społecznym szersze niż w przepisach prawa. Wyrazem tego były pretensje polityków, kierowane do komisji przy każdej aferze finansowej, nawet jeżeli leżała poza sferą jej kompetencji, jak choćby w sprawie Amber Gold. Walka z oszustwami wymaga oczywiście ostrych, szybkich działań, nie powinna jednak przekładać się na podobne traktowanie podmiotów licencjonowanych i ściśle nadzorowanych przez Komisję. Tu represyjność może dawać nieodwracalnie negatywne skutki i prowadzić do destrukcji danego podmiotu na rynku. O ile zatem entuzjastycznie można patrzeć na prace zmierzające w kierunku zwiększenia zysków inwestorów i redukcji obciążeń (w tym podatkowych), o tyle bardzo rozważnie należy przypatrywać się wszelkim działaniom zmierzającym do zwiększenia lub mnożenia instrumentów nadzorczych. Nawet najlepszy i najsilniejszy nadzór nie zapewni zysków i nie uchroni przed stratami, kiedy rynek jest słaby lub kiedy inwestor nie ma wiedzy o tym, w co inwestuje. Ryzyko jest nieodłącznym elementem rynku kapitałowego i sam inwestor musi je ocenić przed inwestowaniem.

Felietony
Kurs EUR/PLN na dłużej powinien pozostać w przedziale 4,25–4,40
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Felietony
A jednak może się kręcić. I to jak!
Felietony
Co i kiedy zmienia się w rozporządzeniu MAR?
Felietony
Dolar na fali, złoty w defensywie
Materiał Promocyjny
Cyfrowe narzędzia to podstawa działań przedsiębiorstwa, które chce być konkurencyjne
Felietony
Przyszłość płatności bankowych w Polsce
Felietony
Gladiatorzy nowych kierunków