IKE, IKZE. Kula śnieżna się powiększa, ale...

Nazwy IKE, IKZE czy ETF powinny wyskakiwać z każdej lodówki. Informacja o nich musi być dużo, dużo szersza – mówi Michał Wojciechowski, wicedyrektor w BM mBanku.

Zapytaliśmy branżę maklerską, ile otworzyła kont maklerskich IKE i IKZE w pierwszym półroczu. Wyniki to odpowiednio 88 tys. i 13 tys. Jak oceniasz te statystyki?

One mnie bardzo cieszą. Mam rachunek IKE od 2006 r. i zawsze uważałem, że to jest bardzo dobry produkt. Polacy mniej entuzjastycznie podchodzili do tego. Teraz ta kula śnieżna się powiększa. Ponad połowa naszych nowych klientów zakładających IKE i IKZE, nigdy wcześniej nie inwestowała. Najfajniejsza jest właśnie ta nowa grupa, czyli ludzie, którzy mają oszczędności i zastanawiają się, co z nimi zrobić. I decydują się na otwarcie IKE i IKZE. Coraz więcej instytucji udostępnia tego rodzaju rachunki, a to będzie z korzyścią dla całego rynku.

Nowi klienci przychodzą z ulicy?

Większość to klienci z naszej grupy bankowej, ale w tym roku zaobserwowaliśmy całkiem sporą grupę klientów z ulicy, jak mówisz, którzy przy okazji rachunków IKE i IKZE otwierali również rachunki bankowe.

Jeżeli ktoś już ma rachunek bankowy, to pierwszym pomysłem jest otwarcie IKE czy IKZE w mBanku. Rachunków IKE mamy trzy rodzaje, dla każdego jest coś do wyboru. Mamy rachunki IKE funduszowe, IKE maklerskie, a nawet rachunek IKE oszczędnościowy.

Jak wyglądają rachunki maklerskie IKE i IKZE? Klienci otwierają i zostawiają je, czy od razu coś na nich robią?

Jest grupa, która otwiera rachunki najczęściej pod koniec roku, bo jest strach, że ucieknie im limit wpłat. Te osoby wpłacają dosyć szybko środki. Jest też grupa klientów, którzy otwierają rachunki i zapominają o nich. Pytaliśmy ich, dlaczego tak robią. Najczęstszą odpowiedzią był brak czasu. Jak badaliśmy głębiej, to się okazało, że do końca nie wiedzą, co mają zrobić, w co zainwestować. Jednak rachunki IKE i IKZE mają większą liczbę aktywnych osób w stosunku do zwykłych rachunków maklerskich.

Zauważyliśmy też ciekawy trend. Klienci rachunków IKE i IKZE zmieniają się w porównaniu do klientów sprzed kilku lat. 70 proc. z tych klientów w pierwszej transakcji kupuje ETF-y. Przychodzą więc z myślą, żeby zainwestować w ETF-y, czyli w portfel najbardziej zdywersyfikowany. Wśród 10 najpopularniejszych papierów na rachunkach IKE i IKZE  osiem to ETF-y. I większość to są ETF-y na cały świat, albo na rynki rozwinięte, albo na rynki wschodzące. No i ETF na złoto.

Czyli nie są to zupełnie przypadkowi klienci.

Tak, ale nie są to też klienci, którzy doktoryzowali się w inwestycjach. Raczej nie chcą się bardzo mocno angażować, ale w porównaniu do Kowalskiego z ulicy są troszkę bardziej świadomi. Natomiast to nie są aktywni gracze czy spekulanci. Oni chcą mieć zdywersyfikowany portfel, nie zależy im na spekulacjach. Traktują to jako długoterminową inwestycję. I tu ciekawa obserwacja. Gdy na giełdach w kwietniu po akcjach Trumpa działo się dużo i pojawiły się spadki, to wbrew pozorom nowi klienci raczej starali się kupować niż panikować. Zobaczymy, jak będą się zachowywać, gdy spadki potrwają dłużej. Ale w tej chwili widać chęć do kupowania na spadkach.

Jaka jest struktura wiekowa osób, które zakładają IKE i IKZE?

Mediana jest minimalnie wyższa niż rachunków e-maklerowych. Mediana to około 30-34 lata. Rachunki IKE i IKZE otwierają osoby, które myślą o inwestycjach długoterminowych.

Mając 20 lat ciężko myśleć o emeryturze. Nie bardzo jest też z czego odkładać.

Tak. Staramy się informować, żeby zaczynać jak najwcześniej, bo wtedy można zacząć nawet niewielkimi kwotami. Przewagą młodej osoby jest właśnie ten czas. Zaczynając w wieku 40 czy 50 lat musimy wyłożyć większe pieniądze, żeby to miało sens.

Łącznie branża maklerska prowadzi 287 tys. IKE i 135 tys. IKZE. To jeszcze nisza?

Tak, to dalej nisza. Ponad 20 proc. Polaków ma minimalne oszczędności w wysokości 6-miesięcznych dochodów. Ci, którzy zbudowali poduszkę finansową, powinni już inwestować. To jest prawie 6 milionów osób. Będę szczęśliwy, jak rachunki IKE, IKZE będziemy liczyli w milionach.

Co trzeba zrobić, żeby sięgnąć po te miliony?

Nazwy IKE, IKZE czy ETF powinny wychodzić z każdej lodówki. Ta informacja musi być dużo, dużo szersza. Moim marzeniem byłaby akcja w stylu Invest America wymyślona przez administrację Trumpa, gdzie każdemu nowemu Amerykaninowi otwiera się rachunek, na którym państwo wpłaca tysiąc dol., które można zainwestować w ETF. Gdybyśmy coś takiego zrobili w Polsce, to natychmiast zwiększyłaby się świadomość o inwestowaniu. Edukacja i uświadamianie ludzi, że warto inwestować, bo w długim terminie inflacja zje nasze oszczędności, a także dlatego, że dzięki inwestowaniu można być niezależnym finansowo, to ciężka codzienna praca. Do tego też możemy wykorzystać rachunki IKE i IKZE czy w ogóle rachunki maklerskie.

Co powinno być na sztandarach IKE i IKZE? Świadomość emerytalna czy podatki, które działają na wyobraźnię?

Pytaliśmy się inwestorów, co ich skłoniło do tego, żeby założyć te rachunki. No i jest remis. Ci bardziej świadomi częściej wskazywali, że korzyści podatkowe tych rachunków. Ale jedno hasło do wszystkich nie zadziała. Emerytura dla dwudziestolatka to jest w ogóle jak podróż kosmiczna. Ja się im nie dziwię, bo też jak zaczynałem inwestować, to nie myślałem o emeryturze.

Na rynku IKE i IKZE pojawił się duży gracz, duży konkurent…

Konkurencja zawsze mobilizuje. To jest zdrowe, o ile jest to konkurencja uczciwa. Zawsze to pomaga. Jeszcze parę instytucji mogłoby dodać IKE i IKZE i trafiać do swoich klientów.

Konkurencji się nie boimy. Już na dniach będziemy wdrażać kolejny produkt, który ułatwi posiadaczowi rachunku  pierwszą inwestycję. Nazwaliśmy to „pierwsze kroki”. To będzie schemat, który pozwoli inwestorowi za rękę poprowadzić go przez te najtrudniejsze decyzje do pierwszej inwestycji. Kolejne zmiany produktowe przygotowujemy.

Dlaczego klient powinien wybrać maklerskie IKE i IKZE?

Podstawowa sprawa to najszersza oferta. Mamy szeroki wachlarz instrumentów. Są dostępne akcje pojedynczych spółek, obligacje oraz ETF-y. Za chwilę pojawi się ETF na Bitcoina. Czyli szeroki wachlarz to jedno. Drugie to koszty, najniższe w tej chwili na rynku, jeśli chodzi o rachunki maklerskie. Trzecia sprawa to jest dywersyfikacja. Po czwarte to klient decyduje, w co inwestować. To oczywiście wymaga wiedzy i odwagi.

Jeżeli spojrzymy na wielkość wykorzystywanych limitów czy na wielkość aktywów zgromadzonych w IKE i IKZE, to maklerzy na tle rynku wyglądają bardzo dobrze. Z czego to może wynikać?

To jest kwestia klientów, którzy są troszkę bardziej świadomi. Oni wiedzą, że wykorzystanie tych limitów wpłat ma ogromne znaczenie w długim terminie. Im wcześniej zaczynamy, im więcej inwestujemy, tym są większe szanse na zgromadzenie sensownej kwoty.

W ramach deregulacji toczyła się dyskusja, żeby podnieść te limity wpłat. To jest dobry pomysł?

Limity nie są największym problemem. Większym jest ten brak świadomości. Reklamujmy, uświadamiajmy Polaków, dawajmy więcej szans. W przypadku IKZE np. dobrym rozwiązaniem byłaby decyzja  albo o likwidacji albo o zmniejszeniu podatku przy wypłacie środków.

Tych produktów emerytalnych nie robi się zbyt dużo? Mamy IKE, IKZE, PPK, PPE, OIPE.

Ten szeroki wachlarz daje szansę różnym grupom społecznym do zainteresowania się różnymi instrumentami. Ja bym się akurat tym nie martwił. Bardziej tym, żeby np. do IKE nie przykleiło się odium OFE.

To jest często argument, że po te pieniądze pewnie zaraz ktoś sięgnie.

Tak. Często ten argument pojawia się w rozmowach z osobami, które nie otwierały tych rachunków emerytalnych, one je sklejają. IKE dla nich jest jak OFE, to jest dla nich ryzyko.

Notował Grzegorz Balawender