Polskie firmy gotowe do REACH

Do końca li­sto­pa­da fir­my che­micz­ne mu­szą zarejestrować pro­du­ko­wa­ne che­mi­ka­lia. Jak pol­skie za­kła­dy są przy­go­to­wa­ne do wy­pełnie­nia wy­mo­gów roz­po­rządze­nia RE­ACH?

REACH – nazwa jest skrótem angielskiego Registration, Evaluation and Authorisation of Chemicals – to rozporządzenie Parlamentu Europejskiego, dotyczące bezpiecznego stosowania chemikaliów. Przepisy weszły w życie 1 czerwca 2007 r., zastępując obowiązujące dotychczas prawo. To właśnie REACH nakłada na producentów z krajów Unii Europejskiej (a także Islandii, Liechtensteinu i Norwegii) obowiązek rejestracji wytwarzanych przez nich substancji chemicznych.

Harmonogram wprowadzania rozporządzenia REACH zakłada, że zanim wytwórcy dokonają tzw. rejestracji właściwej – jej termin to 1 grudnia 2010 r. – przeprowadzą rejestrację wstępną. Mieli na to sześć miesięcy w 2008 r.

[srodtytul]Azoty Tarnów przed terminem[/srodtytul]

Jak zapewnia Robert Lichwała, rzecznik prasowy Azotów Tarnów, spółka od kilku lat przygotowywała się do wypełnienia wymogów systemu REACH. Ponieważ zakres nowego prawodawstwa jest bardzo szeroki, musiała m.in. przeszkolić kadry, utworzyć zespół zajmujący się wdrażaniem systemu oraz zaimplementować odpowiedni system informatyczny.

– Przeprowadziliśmy gruntowną analizę wymogów REACH w odniesieniu do każdej z produkowanych w zakładach substancji – mówi Lichwała. – Na tej podstawie dokonaliśmy rejestracji wstępnej produktów naszej firmy, a następnie rozpoczęliśmy przygotowania do rejestracji właściwej – dodał.W tym roku Azoty Tarnów zobowiązane są zarejestrować 16 substancji.

Wszystkie będą rejestrowane wspólnie z pozostałymi producentami europejskimi na zasadzie tzw. wspólnego przedłożenia danych. Chodzi o to, że małopolska firma jest zrzeszona w kilku konsorcjach rejestracyjnych (np. w Europejskim Konsorcjum Kaprolaktamowym) albo zapewniła sobie możliwość rejestracji w oparciu o tzw. Letter of Access (pozwolenia na wspólną rejestrację).

– Kończymy przygotowywać tę część dokumentacji rejestracyjnej, którą musi przedłożyć każdy rejestrujący, a do dotyczy danych specyficznych dla każdego producenta – mówi rzecznik Azotów Tarnów. Dodaje, że zakłady planują przekazać pełną dokumentację rejestracyjną do Europejskiej Agencji ds. Chemikaliów (tzw. ECHA) jeszcze przed końcem września, czyli na dwa miesiące przed ostatecznym terminem wyznaczonym przez rozporządzenie REACH.

[srodtytul]W konsorcjum rejestracyjnym[/srodtytul]

Także Zakłady Chemiczne Police bardzo poważenie podeszły do nowych obowiązków wynikających z rozporządzenia REACH. – Zdecydowaliśmy się skupić wszelkie prace wdrożeniowe w utworzonej jeszcze w 2007 r. komórce organizacyjnej, dziale ds. REACH, który, oczywiście, ściśle współpracuje z innymi jednostkami – twierdzi Rafał Kuźmiczonek, rzecznik prasowy zachodniopomorskiej firmy.

Police, podobnie jak Azoty Tarnów, chcą proces rejestracji produktów prowadzić we współpracy z innymi wytwórcami podobnych substancji w ramach tzw. konsorcjów rejestracyjnych. Spółka przystąpiła do sześciu tego typu organizacji, stworzonych przez członków ogólnoeuropejskich stowarzyszeń branżowych.– Na początku października 2008 r., po zidentyfikowaniu wszystkich chemikaliów podlegających przepisom REACH, dokonaliśmy wstępnej rejestracji 26 substancji – wyjaśnił Kuźmiczonek.

Jednak jak się okazało, Police nie będą musiały ostatecznie zgłosić aż tylu chemikaliów. – Między innymi dzięki sprecyzowaniu przez ECHA wymagań rejestracyjnych i prac w ramach poszczególnych konsorcjów liczba substancji, które będziemy musieli zarejestrować, spadła do 18 – tłumaczy rzecznik Polic. Zapewnia, że wszystkie zostaną zgodnie z wymogami REACH zarejestrowane przed końcem listopada.

[srodtytul]Tylko szacunkowe koszty[/srodtytul]

Ile będzie kosztować polskie firmy wdrożenie przepisów REACH – na razie nie wiadomo. – Ostatecznych kosztów nie można dziś precyzyjnie określić, ponieważ ich wielkość będzie w znacznym stopniu zależeć od tego, ile podmiotów wspólnie zarejestruje poszczególne substancje – mówi Kuźmiczonek. – Wydatki, jakie trzeba będzie ponieść, dla dużych firm nie powinny stanowić większego problemu – deklarował już na etapie wstępnej rejestracji Zbigniew Ślęzak, który zajmował się wdrażaniem REACH w ZAK (d. Zakłady Azotowe Kędzierzyn).

Obecnie łączne koszty dostosowania polskich firm do systemu REACH szacowane są na 2–2,5 mln euro (8–10 mln zł), w czym ponad 0,4 mln euro (1,6 mln zł) stanowią same tylko opłaty rejestracyjne.

[srodtytul]2,7 miliona substancji[/srodtytul]

W wyznaczonym w rozporządzeniu REACH terminie wstępnej rejestracji przeprowadziło ją ponad 2,43 tys. polskich spółek. We wszystkich krajach objętych przepisami było ich w sumie blisko 65,66 tys. Zajęliśmy ósme miejsce na kontynencie pod względem liczby podmiotów – wynika z opracowania Marzeny Winiarskiej z Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego. Polskie zakłady zgłosiły w 2008 r. w sumie ponad 173,3 tys. substancji, podczas gdy liczba wszystkich zarejestrowanych wtedy wstępnie chemikaliów sięgnęła 2,7 mln. Polska była pod względem liczby wstępnych rejestracji czwartym krajem w Europie.

Tak wysokie miejsca, jakie zajął nasz kraj, nie oznaczają jednak, że wszystkie przedsiębiorstwa, które wytwarzają (lub sprowadzają spoza Unii Europejskiej) chemikalia, o których mowa w rozporządzeniu REACH, wypełniły obowiązki z niego wynikające. Część firm wstępnej rejestracji w wyznaczonym terminie nie przeprowadziła. Dotyczy to przede wszystkim niedużych przedsiębiorstw, dla których dostosowanie się do systemu REACH wiąże się z stosunkowo dużymi kosztami.

Jakie są konsekwencje niewypełnienia przepisów? Jeśli substancja chemiczna objęta rozporządzeniem REACH nie zostanie zarejestrowana, nie będzie wolno jej produkować ani wprowadzać do obrotu handlowego.