PFRON skoncentruje się na pomocy najsłabszym

Rozmowa z Wojciechem Skibą, prezesem Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

[b]Pośpiech w pracach nad przyjętą ostatnio ustawą ograniczającą dotacje i przywileje dla firm zatrudniających osoby niepełnosprawne wskazuje, że trzeba szybko łatać dziurę w budżecie PFRON. Czy cięcie dopłat dla firm uratuje kasę funduszu?[/b]

– Uspokajam: PFRON jest wypłacalny. Ustawodawca musiał jednak wprowadzić pilne zmiany, aby rozpocząć przebudowę struktury wydatków Funduszu. Po podwyżkach dotacji w 2008 r. gwałtownie wzrosło zatrudnienie niepełnosprawnych. W ciągu kilkunastu miesięcy firmy przyjęły prawie 50 tys. osób, za którymi do spółek trafiają państwowe dopłaty. Wypłaty z PFRON szybko zbliżają się do 3 mld zł. Nadmierne obciążenie funduszu z tego tytułu spowodowało już w zeszłym roku cięcia w wydatkach PFRON, przez co mniej pieniędzy trafiło do samorządów, organizacji pozarządowych oraz na realizację programów celowych. W 2008 r. samorządy dostały od PFRON ok. 1,1 mld zł, z kolei w 2010 r. nakłady na ważne przedsięwzięcia lokalne służące niepełnosprawnym musieliśmy ograniczyć o połowę.

[b]Czy ustawowe ograniczenia odwrócą ten trend?[/b]

– Likwidacja dopłat do wynagrodzeń emerytów z lekkim i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, stopniowe, rozłożone na dwa lata ograniczenie dopłat dla firm i bardziej racjonalne przyznawanie ulg podatkowych powinno przysporzyć PFRON ok. 450–470 mln zł. Te pieniądze będziemy mogli przeznaczyć na wsparcie dla organizacji pozarządowych, samorządów, na programy celowe oraz wsparcie dla pracodawców ponoszących dodatkowe koszty z tytułu zatrudniania osób niepełnosprawnych.

[b]Przedsiębiorcy nie mają wątpliwości: wycofywanie się państwa z pomocy dla firm uderzy w najsłabszych, a już za kilka miesięcy spółki zaczną zwalniać niepełnosprawnych pracowników.[/b]

– Państwo nie wycofuje się ze wsparcia, jedynie inaczej rozkłada akcenty, adresując większą pomoc do osób z najcięższymi dysfunkcjami. Ustawodawca ogranicza dopłaty i ulgi związane głównie z pracownikami o lekkim stopniu niepełnosprawności, uznając, że ta grupa coraz lepiej radzi sobie na otwartym rynku pracy. Tak jest zresztą na świecie. Z kolei zwiększone zostały dopłaty do wynagrodzeń związane z zatrudnianiem osób o znacznym stopniu niepełnosprawności. Ustawodawca uznał, że coś trzeba było jednak zmienić w sytuacji, gdy obecnie w 2 tys. zakładów pracy chronionej skupiających 200 tys. pracowników zatrudnionych było tylko 9 tysięcy osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności. Procentowo większy odsetek osób z taką niepełnosprawnością pracuje na otwartym rynku pracy. Nie sądzę, że dojdzie do masowych zwolnień. Osoby niepełnosprawne mają opinię lojalnych, dobrych pracowników. Prawo powinno skłonić firmy, by dawali pracę najbardziej potrzebującym.

[b]W 2010 r. PFRON zawiesił setkom firm wypłatę dofinansowania. Wiele z nich znalazło się w dramatycznej sytuacji. Prezesi skarżą się, że są bezradni wobec niesprawnej biurokracji PFRON.[/b]

– Unia Europejska i prawo krajowe zakazuje udzielania pomocy publicznej firmom znajdującym się w złej sytuacji ekonomicznej. W 2009 r. ukazało się rozporządzenie ściśle określające sposób badania firm. Przepisy te jednak nie określają specyfiki pomocy, jakiej udziela PFRON. Z tego powodu tak trudno je stosować. PFRON co miesiąc musi ocenić sytuację 15 tys. firm i 30 tys. osób fizycznych korzystających z naszej pomocy. Bez tego nie wolno nam wypłacać środków. To kolosalny wysiłek organizacyjny, który musi wykonać ta sama co wcześniej liczba naszych urzędników. To absurdalne wymaganie, ale robimy wszystko, by rozładować zatory w przekazywaniu środków. Niestety, dużo błędów robią też same firmy, które uczą się stosowania nowego prawa. Jednak staramy się wychodzić im naprzeciw. Uruchomiliśmy systemy elektronicznej weryfikacji. Dzięki temu w ciągu najbliższych tygodni wszystkim, którzy spełniają kryteria, przekażemy dofinansowanie.

[b]Dziękuję za rozmowę. [/b]