Spółki dystrybucyjne popierają pakiet antyblackoutowy z jednym wyjątkiem

Spółki dystrybucyjne będące częścią grup energetycznych, zgodnie z założeniami pakietu antyblackoutowego powinny ściślej współpracować z Polskimi Sieciami Elektroenergetycznymi. Spółki są wobec tego zdystansowane.

Z ponad 20 rekomendacji pakietu najwięcej kontrowersji budziło obowiązkowe, stopniowe przechodzenie na rozliczanie się konsumentów za energię oraz przesył poprzez taryfy dynamiczne. W opinii Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej (PTPiREE), skupiającego operatorów sieci dystrybucyjnej (OSD) i przesyłowej, takie propozycje są zasadne. Co więcej, pierwsze kroki podejmują sami dystrybutorzy, oczywiście na razie jako oferta sprzedażowa do wyboru.

Nowych ofert ze zmiennymi stawkami coraz więcej

Tauron Dystrybucja jest pierwszym OSD, który wprowadził taryfę dynamiczną dla klientów posiadających umowę na dystrybucję energii elektrycznej lub umowę kompleksową (G14dynamic). Od 1 lipca br. spółka ta uruchomiła nową taryfę G13s. – To propozycja dla odbiorców, którzy chcą świadomie i elastycznie dostosowywać swój pobór do określonych stref czasowych po to, aby płacić mniej za prąd. Taryfa G13s stosuje podział na strefy czasowe i dynamiczniejszym podejściem do taryf w zależności od sezonu i dnia tygodnia – informuje Tauron Dystrybucja. Obowiązują trzy strefy (szczytowa, poza szczytem i nocna), a rozkład godzinowy zmienia się w zależności od pory roku (lato/zima) i od tego, czy jest dzień roboczy, czy weekend. W ten sposób taryfa może lepiej odwzorowywać rzeczywiste potrzeby sieci i dostępność energii z OZE

Również od 1 lipca Energa-Operator wprowadziła nowy rodzaj taryfy (G11f – dla gospodarstw domowych i C11f – dla firm). Z nowych dystrybucyjnych grup taryfowych korzystać będą mogli odbiorcy, którzy u swojego sprzedawcy energii rozliczają jej zużycie za pomocą cen dynamicznych. – Pozwoli ona znacząco zmniejszyć udział kosztów dystrybucyjnych i zredukować całość ponoszonych przez odbiorcę opłat nawet do 40 proc. – wskazuje firma. To propozycja skierowana do aktywnie zarządzających zużyciem energii – z nowych dystrybucyjnych grup taryfowych korzystać będą mogli odbiorcy, którzy u swojego sprzedawcy energii rozliczają jej zużycie za pomocą cen dynamicznych.

W najbliższym czasie również Enea Operator planuje wprowadzenie nowych grup taryfowych 2- i 3-strefowych ze zróżnicowanymi rozliczeniowymi strefami czasowymi, mającymi stymulować odbiorców do określonych zachowań w zakresie zapotrzebowania na energię elektryczną. Grupy taryfowe 2-strefowe mają wpisywać się w działania proekologiczne, tj. rozwój OZE, a także stosowanie proekologicznych urządzeń np. dla odbiorców w gospodarstwach domowych, ograniczających lokalną emisję. Grupy 3-strefowe mają odpowiadać na bilans podażowo-popytowy energii elektrycznej reprezentowany przez poziomy cen energii elektrycznej.

PGE Dystrybucja na razie umożliwia – zgodnie z prawnym obowiązkiem – jedynie stosowanie taryf dynamicznych przez konsumentów, którzy rozliczają się za energię w ramach taryf dynamicznych u sprzedawców energii. Spółka jednak za celowe uważa, aby taryfy dynamiczne były dostępne dla tych odbiorców, którzy są zainteresowani aktywnym uczestnictwem w rynku energii i świadomie zarządzają swoim zużyciem energii. Wymaga to jednak zaawansowanego i czynnego zarządzania poborem, w celu uzyskania oczekiwanej zmiany wysokości rachunku takiego odbiorcy.

Foto: GG Parkiet

Nieco inaczej wypowiada się Enea, która wprost informuje, że nie przewiduje działań zmierzających do do obowiązkowego przechodzenia konsumentów na oferty z ceną dynamiczną – Oferty z ceną dynamiczną są propozycjami dla klientów świadomych mechanizmów zarządzania poborem i zużyciem energii. Wymagają one od klienta zaangażowania w stałe monitorowanie cen energii oraz dostosowanie swojego zużycia do godzinowego zarządzania lub zainwestowania w magazyny energii – mówi nam Magdalena Majchrzycka, dyrektor Departamentu Sprzedaży Enei. Podkreśla, że Enea popiera rozwiązania zwiększające elastyczność systemu elektroenergetycznego, w tym wprowadzanie taryf dynamicznych, jako istotnego elementu transformacji energetycznej i rozwoju inteligentnych sieci. – Należy jednak zwrócić uwagę na konieczność etapowego wdrażania taryf dynamicznych, z uwzględnieniem gotowości technologicznej, rozwoju infrastruktury liczników zdalnego odczytu oraz zapewnienia bezpieczeństwa odbiorców końcowych. Istotne jest także zapewnienie ochrony odbiorców wrażliwych, którzy mogą mieć ograniczone możliwości elastycznego zarządzania swoim zużyciem energii – mówi Majchrzycka i podkreśla, że niezbędne jest także stworzenie stabilnych ram regulacyjnych, umożliwiających przewidywalne i bezpieczne dla uczestników rynku wdrażanie taryf dynamicznych, przy zachowaniu bezpieczeństwa systemu elektroenergetycznego.

PTPiREE przypomina, że wszystkie OSD oferują swoim odbiorcom przyłączonym do sieci wielostrefowe grupy taryfowe, ze zróżnicowanymi, ale z góry określonymi w czasie stawkami i strefami opłat, co umożliwia klientom dostosowanie swojego profilu poboru energii do tej oferty. Jest ona kierowana przede wszystkim do gospodarstw domowych, a w części OSD także do odbiorców przemysłowych. W przypadku konsumentów niższe opłaty mają zastosowanie dla godzin doliny popołudniowej, nocy i weekendów, takie rozwiązania stymulują odbiorców do zachowań proekologicznych i możliwości wykorzystania energii z odnawialnych źródeł.

Większy nadzór mikroinstalacji

Operatorzy z aprobatą wypowiadają się także za propozycją zwiększenia ingerencji w zarządzanie systemami sterowania domowych instalacji OZE w sytuacjach kryzysowych dla systemu energetycznego.

Na koniec maja 2025 r. łączna moc zainstalowana mikroinstalacji przyłączonych do sieci OSD przekroczyła 13 GW. Od lutego 2022 roku moc mikroinstalacji w systemie uległa podwojeniu. Biorąc pod uwagę równoległy przyrost mocy instalacji OZE w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym (KSE), coraz częściej pojawiają się problemy ze zbilansowaniem KSE. – Biorąc pod uwagę istotny wolumen mocy mikroinstalacji w KSE, większa ingerencja ze strony operatora sieci przesyłowej (uwarunkowania bilansowe i techniczne) oraz sprzedawców energii elektrycznej (uwarunkowania handlowe) wydaje się nieunikniona w dalszej perspektywie czasowej i dalszego wzrostu mocy mikroinstalacji w KSE – przyznaje PTPiREE

Zdaniem tej organizacji warto postawić pytanie, czy przy rosnącej liczbie mikroinstalacji da się skutecznie zarządzać bilansowaniem systemu bez zarządzania instalacjami prosumenckimi, których moc zainstalowana na dziś przekracza 13 GW (moc wynikająca ze zgłoszeń do OSD, a jak pokazują kontrole – w praktyce jest ona większa, ponieważ prosumenci często samowolnie zwiększają moc mikroinstalacji). – Dlatego bardzo ważna jest możliwość określania i egzekwowania wymagań dla nastaw technicznych urządzeń przyłączanych do sieci dla urządzeń mikroinstalacji w sieci niskich napięć oraz wprowadzenie możliwości zdalnego sterowania tymi falownikami – wskazuje PTPiREE. Organizacja ta dodaje, że bez tych narzędzi nie można mówić o skutecznym zarządzaniu bilansem KSE. Te propozycje są zbieżne z rekomendacjami PSE.

PSE jak i OSD wydają się więc zbieżne co do poglądu, że dla bezpieczeństwa KSE celowe jest zatem przeanalizowanie możliwości uzyskania sterowalności instalacji prosumenckich z jednoczesnym wprowadzeniem mechanizmu kompensowania prosumentom ilości niewyprodukowanej energii wskutek sterowania mikroinstalacjami. W związku z wynikami ostatnich kontroli instalacji prosumenckich OSD proponuje też wprowadzenie do zapisów prawa bardziej restrykcyjnych sankcji dla właścicieli mikroinstalacji i restrykcyjnej regulacji w zakresie kontroli właścicieli mikroinstalacji, którzy w sposób nieuprawniony dokonują zmiany nastaw falowników niezgodnie z obowiązującymi regulacjami w tym zakresie lub bez zgłoszenia do OSD zwiększają moc istniejących już mikroinstalacji.

Ściślejsza współpraca? Ta już jest

Dochodzimy jednak do pola, gdzie już tak jednoznacznego rozumienia między propozycjami ujętymi w pakiecie, a OSD nie ma. Jedna z rekomendacji pakietu wskazuje na potrzebę przeniesienia części kompetencji w zarządzaniu spółkami dystrybucyjnymi będącymi częścią grup energetycznych należących do Skarbu Państwa z Ministerstwa Aktywów Państwowych (MAP) do Pełnomocnika Rządu ds. Strategicznej Infrastruktury Energetycznej umocowanego obecnie w resorcie przemysłu. Ma to pozwolić na skupienie w jednej instytucji wszelkich kompetencji zapewniających spójność regulacji i egzekwowania przepisów dotyczących bezpieczeństwa i optymalizacji kosztów działania systemu. Tym bardziej, że ma zostać wprowadzony mechanizm „złotej akcji” Skarbu Państwa. MAP wypowiedziało się już na ten temat – krytycznie. Autorom propozycji chodzi np. o większą koordynację inwestycji czy wydawania warunków na przyłączenie OZE. PSE bowiem nie „widzi wszystkiego”, co dzieje się na sieci niskich i średnich napięć.

Co do ściślejszej współpracy spółki zabrały już głos, wskazując że ta pomiędzy operatorem sieci przesyłowej a OSD odbywa się już „w sposób regularny i ścisły zarówno na obszarze zarządczym, jak i operacyjnym”. – Współpraca operacyjna poprzez służby dyspozytorskie przebiega realnie 24 h/dobę. Odbywają się częste i cykliczne spotkania na poziomie menedżerskim i zarządczym dotyczące bezpieczeństwa pracy KSE oraz aspektów związanych z rozwojem sieci elektroenergetycznej, a także innych zagadnień związanych ze współpracą sieci dystrybucyjnych z siecią przesyłową – wskazuje PTPiREE. Dalej organizacja ta wskazuje, że OSD w „sposób ciągły ściśle współpracują z właściwymi komórkami PSE” i nie brakuje kontaktu i wymiany stanowisk, a przede wszystkim prowadzona jest ciągła współpraca ruchowa między służbami dyspozytorskimi OSD i OSP. – Biorąc pod uwagę generalnie realizowane zadania i nowe wyzwania, OSP i OSD ściśle współpracują w wielu obszarach. Najistotniejszymi aktualnie wyzwaniami jest zapewnienie bezpieczeństwa pracy KSE w zakresie zbilansowania generacji OZE, wdrożenie usług elastyczności oraz wdrożenie CSIRE – czytamy w stanowisku tej organizacji.