Kanclerz Niemiec ostrzegł, że kraj musi stawić czoła bolesnym reformom

Friedrich Merz zaapelował do Niemców, aby albo przyjęli niewygodne reformy, albo pozwolili, by ich gospodarka słabła. – Nasz naród znajduje się w ważnym, być może decydującym momencie swojej nowożytnej historii – powiedział.

Wiele rzeczy musi się zmienić, jeśli mają pozostać tak dobre, jak są, a nawet się poprawić – powiedział Merz.

Apel kanclerza odzwierciedla głęboko zakorzenione obawy Niemiec, że ich niegdyś potężny model biznesowy ulega erozji, a wysokie ceny energii, tanie chińskie pojazdy elektryczne i rosnące koszty obronności szkodzą niemieckiemu przemysłowi.

Mimo to kanclerzowi trudno było zjednoczyć koalicję wokół rozwiązania, ponieważ jego konserwatywny obóz ścierał się z centrolewicowymi partnerami.

Wypowiedzi te były nietypowe, biorąc pod uwagę okoliczności – wydarzenie z okazji zjednoczenia Niemiec. Niemieccy kanclerze zazwyczaj wykorzystują rocznicę – w tym roku uświetnioną prezydentem Francji Emmanuelem Macronem – do dyskusji o wciąż trudnych relacjach między byłą Republiką Federalną Niemiec a byłymi komunistycznymi landami wschodnimi.

Merz nawiązał do historii, zachęcając Niemców do ponownego zjednoczenia się w teraźniejszości. – Po 35 latach niemieckiej jedności – i w trudnym dla naszego kraju czasie – powinniśmy się przegrupować i patrzeć w przyszłość z ufnością i energią – powiedział. – Wspólnie podejmijmy wysiłki na rzecz nowej jedności w naszym kraju.

Wykorzystał jednak przemówienie również do promowania pewnych priorytetów politycznych, w tym odbudowy niemieckiej armii.

– Musimy na nowo nauczyć się bronić – powiedział Merz po serii obserwacji dronów w pobliżu obiektów infrastruktury krytycznej, które zaniepokoiły niemieckie władze. Przywódcy europejscy omawiali podobne naruszenia przestrzeni powietrznej podczas dwóch szczytów w Kopenhadze w tym tygodniu, nazywając te incydenty częścią hybrydowej wojny Rosji z zachodnimi sojusznikami.

Niemiecka koalicja pełna podziałów

Najnowsze propozycje reform, starannie zaaranżowane przez kanclerza, ujawniają narastający niepokój w Berlinie związany ze słabością gospodarczą kraju i nastrojami podziałów.

Niemiecka gospodarka boryka się ostatnio z kolejnymi problemami, co komplikuje obietnicę Merza ożywienia wzrostu. Po silnym początku 2025 roku, produkcja spadła o 0,3 proc. w drugim kwartale i prawdopodobnie wzrośnie jedynie nieznacznie w całym roku.

Bundesbank przewiduje nieznaczny wzrost produktu krajowego brutto między lipcem a wrześniem, w miarę jak zmniejszają się obciążenia wynikające z handlu ze Stanami Zjednoczonymi. Dzięki porozumieniu taryfowemu między USA a Unią Europejską, które zmniejsza niepewność, perspektywy niemieckiej gospodarki w opinii firm poprawiają się.

Mimo to koalicja Merza pełna jest podziałów, zwłaszcza w kwestii potencjalnych reform niemieckiego państwa opiekuńczego. Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna (CDU) i jej siostrzana partia, Unia Chrześcijańsko-Społeczna (CSU), naciskają na zmiany, podczas gdy Partia Socjaldemokratyczna (SPD) pozostaje niechętna.

Dwudniowe spotkanie koalicyjne w minionym tygodniu nie przyniosło żadnych decyzji w sprawie zasadniczych reform.

Koalicja rządząca nie zdołała również powstrzymać wzrostu popularności Alternatywy dla Niemiec (AfD), skrajnie prawicowej partii, która skutecznie wykorzystała obawy wyborców związane z migracją.

Opublikowany we wtorek sondaż Forsa pokazał, że AfD po raz pierwszy powiększyła przewagę nad blokiem Merza do trzech punktów procentowych – 27 proc. poparło AfD, a CDU/CSU 24 proc. SPD zajęła trzecie miejsce z wynikiem 13 proc., tuż przed Zielonymi i Lewicą.

Co więcej, osobiste notowania Merza były stale niskie, nawet przed objęciem urzędu przez rząd na początku maja. W sondażu Forsa tylko 26 proc. respondentów stwierdziło, że jest zadowolonych z jego pracy na stanowisku kanclerza.

Bankructwa firm, emigracja ludzi, ogromne deficyty w sektorze ubezpieczeń społecznych, niezadowolenie społeczeństwa: zaledwie [[22 procent||22 proc.||reguła redakcyjna||Zgodnie z zasadami redakcyjnymi słowo „procent” i jego odmiany należy zastępować skrótem „proc.”.] respondentów najnowszego sondażu ARD dla Niemiec z początku września wyraziło zadowolenie z pracy rządu złożonego z Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej/CSU (CDU/CSU) i Socjaldemokratów (SPD).

Kanclerz Friedrich Merz (CDU) jest, co zrozumiałe, pod presją takich wyników sondażu – dlatego zaprosił gabinet na konsultacje do berlińskiej willi Borsig. Konsultacje zakończyły się w środę (01.10.2025 r.). – Modernizacja państwa, która powinna była zostać przeprowadzona na czas, musi teraz posuwać się naprzód w szybkim tempie – powiedział Merz podczas konsultacji rządowych. – Musimy zweryfikować funkcjonowanie państwa, by stało się bardziej wydajne i uproszczone.

Potrzebne jest szybkie tempo, uważa Merz: – Firmy są częściowo pod ścianą, a częściowo jedną nogą w przepaści. Gospodarka niemiecka musi znów się rozwijać, Niemcy jako obszar gospodarczy muszą „stać się ponownie atrakcyjne dla inwestycji”.

Cel: Założenie firmy w jeden dzień

„Agenda Modernizacji” koncentruje się na zmniejszeniu biurokracji, usprawnieniu administracji, wzmocnieniu cyfryzacji i wykorzystaniu sztucznej inteligencji w administracji. Faksy wciąż można znaleźć w niemieckich urzędach, stanowiąc symbol stagnacji reform. Kraj od wielu lat jest „węzłem”, jak ujął to minister modernizacji państwa i cyfryzacji Karsten Wildberger.

Do końca kadencji w 2029 r., dzięki ograniczeniu biurokracji, należy zaoszczędzić 16 miliardów euro, a liczba pracowników federacji powinna zostać zmniejszona o około osiem proc..

Istnieje około 80 różnych sposobów. Przykłady: w przyszłości pojazdy będzie można rejestrować w całych Niemczech za pośrednictwem ujednoliconego portalu; obecnie istnieje 400 odrębnych portali dla krajów związkowych i gmin. Rozpoczęcie działalności gospodarczej powinno być możliwe w ciągu jednego dnia – również za pośrednictwem centralnego portalu.

Powstanie cyfrowa agencja „Work-and-stay-Agentur” w celu rekrutacji wykwalifikowanych pracowników zagranicznych, za pośrednictwem której kwestie wizowe lub uznawanie dyplomów zawodowych będą rozwiązywane w sposób scentralizowany.