JSW bez wsparcia nie przetrwa? Pomoże rząd?

JSW znów przynosi miliardowe straty. Na horyzoncie nie widać perspektyw dotyczących wzrostu cen węgla i koksu. Spółce kończą się oszczędności. Nadzieją jest nowela ustawy górniczej.

I półrocze grupa kapitałowa JSW zamknęła stratą netto w wysokości 2,08 mld zł. Jak wskazuje zarząd, istotny wpływ na wynik miało ujęcie odpisu aktualizacyjnego w wysokości 648 mln zł, związanego ze styczniowym pożarem w kopalni Knurów-Szczygłowice Ruch Szczygłowice. Wskaźnik EBITDA w I półroczu 2025 r. bez zdarzeń jednorazowych był ujemny i wyniósł 911,4 mln zł względem 829,5 mln zł zysku na tym poziomie w analogicznym okresie rok wcześniej. Co ważne w pierwszym półroczu 2025 r. grupa wydobyła prawie 6,2 mln ton węgla (o ponad 3 proc. więcej rok do roku) oraz ponad 1,4 mln ton koksu (o ponad 9 proc. mniej). Sprzedaż węgla ogółem w pierwszej połowie 2025 r. w stosunku do pierwszej połowy ubiegłego roku wzrosła o 15,4 proc. do 4,1 mln ton. – Niestety rynek nadal nam nie sprzyja, średnie ceny zarówno węgla jak i koksu nadal spadają – mówił Ryszard Janta, prezes JSW. Niskie cen surowców to tylko wierzchołek góry problemów, o których mówił na konferencji zarząd.

Ujemny kapitał obrotowy

Zarząd przyznawał, że aktualna sytuacja spółki jest bardzo trudna i jest wynikiem szeregu elementów takich jak koniunktura na rynku. – Nie mamy na to wpływu. To są też kwestie związane ze zmianą kursu walut, ale także wysokie koszty operacyjne naszej spółki. Oprócz czynników zewnętrznych, na które nie mamy wpływu, to koszty są tym składnikiem, na który mamy wpływ. To jest jeden z elementów, którym musimy w najbliższym czasie się mocno zająć – mówił Bogusław Oleksy, p.o. wiceprezesa ds. ekonomicznych, nowy członek zarządu JSW.

Wskazał, że zarząd zajął się renegocjacją warunków umów z kontrahentami. – To są też również kwestie związane z optymalizacją wydatków inwestycyjnych. Te wydatki muszą być skorelowane z naszymi zamierzeniami produkcyjnymi, tak żeby one były adekwatne do naszych planów produkcyjnych. Wprowadzony został również pilotaż proefektywnościowy na ścianach. Niebawem dokonamy podsumowania tych działań. Mają one na celu podstawową kwestię, to znaczy ustabilizowanie sytuacji finansowej spółki – podkreślił Oleksy. Pytany o pieniądze na wynagrodzenia, wskazał, że firma ma zabezpieczone środki na wypłatę w terminach, które są założone. – Jednak biorąc pod uwagę nasze potrzeby musimy rozpocząć głęboką restrukturyzację kosztów – dodał Oleksy.

Wskazał, że widać pozytywny trend w kosztach wydobycia węgla, ale jest on "niewystarczający". Spadł on w I półroczu tego roku do blisko 778 zł za tonę. Zdaniem Oleksego nadal przy takich kosztach firma nie jest konkurencyjna na rynku.

Spółka ma już ujemny kapitał obrotowy, a to jeden z symptomów, że zaczyna się coś źle dziać. – To sygnał, który spowodował, że podjęliśmy szereg dodatkowych działań. Intensywnie pracujemy nad kwestią przepływów pieniężnych. Sytuacja spółki jest bardzo trudna, szczególnie, że niebawem skończą nam się środki z FIZ i to się będzie odbijać fundamentalnie na zdolnościach do obsługi zobowiązań. Bezwzględnie koncentrujemy się na tym, by uruchomić wszelkie instrumenty, by spółka mogła zachować płynność – dodał Oleksy.

Na początku września spółka przekazała, że w efekcie decyzji z poprzedniego i obecnego roku i kolejnych wypłat środków z tzw. funduszu na trudne czasy w portfelu zostało jeszcze 360 mln zł. Tylko w tym roku nada nadzorcza wyraziła już zgodę na umorzenie certyfikatów inwestycyjnych FIZ o wartości 3,61 mld zł.

Konieczna pomoc

Zarząd JSW wystąpił do Ministerstwa Finansów o zwrot składki solidarnościowej. W latach 2023 - 2024 r. spółka zapłaciła jej ok. 1,6 mld zł. Oleksy wskazał, że firma współpracuje z ZUS-em, który pomaga poprawić sytuację płynnościową. - Rozmawiamy też z bankami. Na ich zlecenie został przygotowany niezależny raport biznesowy. W tym raporcie przedstawiliśmy szereg działań, które są niezbędne do tego, żeby spółka mogła myśleć o stabilizacji finansowej w najbliższym okresie. Te działania nie tylko polegają na zwrocie składki, ale również na obniżeniu kosztów pracy – mówił Oleksy.

Ministerstwo Aktywów Państwowych podkreśla, że wprowadzenie przepisów, które zabrały JSW 1,6 mld zł zysków, jest jedną z przyczyn dzisiejszej trudnej sytuacji firmy. - Nadmierne obciążenie spółki w 2023 r. przynosi teraz negatywne efekty. Ministerstwo Aktywów Państwowych wspiera działania zarządu JSW w staraniach o zwrot 1,6 mld zł. Prowadzi także analizy w zakresie składki solidarnościowej, jej wpływu na stan finansów JSW oraz możliwości jej zwrotu, aby ewentualnie móc wesprzeć właścicielsko spółkę w jej działaniach – informuje MAP.

Co z ustawą górniczą?

Prezes JSW Ryszard Janta, pytany, czy zarząd analizował koncepcję przeniesienia pracowników do jednej z kopalń PGG przeznaczonej do likwidacji, by można było skorzystać z programu dobrowolnych odejść finansowanych z budżetu, odpowiedział, że było to przedmiotem analiz. Już w marcu tego roku zarząd JSW wnioskował do Ministerstwa Przemysłu oraz MAP o objęcie spółki zapisami nowelizowanej ustawy o funkcjonowaniu górnictwa. Jak wskazał, na obecnym etapie legislacyjnym spółka nie jest objęta zapisami tej ustawy, a ostateczny kształt przepisów nie jest jeszcze znany. Kilkanaście dni temu projekt ustawy górniczej został przyjęty przez Stały Komitet Rady Ministrów, a na stronach rządowych wisi już ostateczna wersja projektu. W spółce nie były jeszcze przeprowadzane ankiety, które pokazałyby ewentualny potencjał w zakresie odejść. To właśnie ten projekt może być szansą dla JSW pod warunkiem jednak dokonania w nim zmian.

Jak mówi nam wicemarszałek woj. śląskiego Leszek Pietraszek, procedowany projekt ustawy, który dotyczy całego górnictwa węgla kamiennego jest odpowiedzią na większość postulatów branży górniczej, która z niecierpliwością czeka na jej wejście w życie. Nie wszystkie zagrożenia na bazie obecnego projektu ustawy zostaną jednak usunięte. – Zawężenie podmiotów, które będą mogły skorzystać z pakietów dobrowolnych odejść spowodować może pozbawienie np. JSW szans na zmniejszenie zatrudnienia i redukcję kosztów. Warto rozważyć poszerzenie katalogu firm, które z tej pomocy będą mogły skorzystać i z taką propozycją zwróciliśmy się w ubiegłym tygodniu do ministra energii – mówi Pietraszek.

Krytycznie o niektórych zapisach ustawy wypowiadają się związkowcy, którzy co do zasady wspierają przyjęcie tego projektu. – Projekt ustawy z obowiązującym zapisem, który wskazuje, że uprawnieni do odejścia są ci, którzy na dzień wejścia w życie w ustawy są zatrudnieni w spółce jest nie do przyjęcia – mówi nam Bogusław Ziętek, przewodniczący związku zawodowego Sierpień'80. Podkreśla on, że eliminuje możliwość skorzystania z tych uprawnień przez takich pracowników jak pracownicy JSW. Pracownicy JSW mogliby odejść z zawodu otrzymując odprawy poprzez przejście do PGG lub Węglokoksu tylko po to, aby skorzystać od razu z możliwości zwolnienia. - W moim przekonaniu jest to doskonałe rozwiązanie dla ratowania sytuacji w JSW. I tym bardziej dziwię się, że ktoś upiera się przy tym zapisie, który taką możliwość eliminuje – wskazuje Ziętek.

Mówi on, że związki zawodowe będą apelować do prezydenta o zawetowanie całej ustawy, a bez niej jeszcze większe problemy finansowe może mieć PGG już na początku przyszłego roku. Dlaczego projekt ustawy póki co nie obejmuje JSW? Nieoficjalnie słyszymy, że może chodzić o brak środków w budżecie na dodatkowe pakiety osłonowe także dla pracowników JSW poza PGG, Węglokoksem i PKW.