Koszty w górę, zdolność w dół. Dom luksusem

W ciągu dwóch lat przeciętny koszt budowy domu wzrósł o ponad 40 proc. W tym samym czasie zdolność kredytowa spadła o niemal 60 proc.

W 2020 roku szacunkowy koszt budowy 140-metrowego domu w stanie deweloperskim wynosił 320 tys. zł, w styczniu 2023 roku już ponad 460 tys. zł. To wzrost o blisko 43 proc. W tym samym czasie niemal o 60 proc. spadła zdolność kredytowa trzyosobowej rodziny, której miesięczne dochody wynoszą 6400 zł netto. Nie dziwi więc fakt, że wiele osób odkłada w czasie decyzje związane z postawieniem własnej nieruchomości czy zakupem mieszkania. Jak wynika z danych BIK, w styczniu banki udzieliły finansowania mieszkaniowego tylko 6217 razy, co daje najniższy wynik, licząc od 2010 roku.

W styczniu 2020 roku trzyosobowa rodzina mogła w banku uzyskać kredyt w wysokości 485 tys. zł, co nie tylko wystarczyło na wybudowanie domu w stanie deweloperskim, ale także na jego wykończenia. W 2022 roku rodzina z uzyskanego kredytu pokryłaby 94 proc. budowy domy. W 2023 roku uzyskałaby kredyt wystarczający na pokrycie tylko 42 proc. kosztów poniesionych na budowę 140-metrowego domu w stanie deweloperskim.

Wpływ na taki stan rzeczy mają przede wszystkim rosnące ceny materiałów i prac budowlanych, wzrost stóp procentowych czy restrykcyjne podejście banków w przypadku liczenia zdolności kredytowej.

Zdolność a rata

Od stycznia 2020 do stycznia 2023 roku zdolność kredytowa trzyosobowej rodziny spadła o niemal 300 tys. zł. W tym czasie podstawowe stopy procentowe wzrosły z 1,5 pkt proc. w styczniu 2020 do 6,75 pkt proc. obecnie. Ma to wpływ na znaczny wzrost kosztów kredytu, czyli odsetek.

Zakładając, że w 2020 roku rodzina wzięła kredyt 30-letni na kwotę 485 tys. zł, z oprocentowaniem 2,5 proc., to ich rata wyniosła nieco ponad 1900 zł, a odsetki od kredytu po jego spłaceniu wyniosłyby 204,9 tys. zł. Przyjmując, że obecnie oprocentowanie kredytu wynosi 7,75 proc. (podstawowa stopa procentowa plus 1 pkt proc. marża banku), rata kredytu wynosi niemal 3500 zł, a odsetki spłacone do banku to już niemal 766 tys. zł, czyli o 561 tys. zł więcej niż przy warunkach kredytowych z 2020 roku.

Zakładając natomiast, że związku z malejącą zdolnością kredytową rodzina zaciągnie kredyt w wysokości 195 tys. zł, to jego rata wyniesie około 1400 zł miesięcznie, a po 30 latach do banku będzie musiała oddać w sumie 502 tys. zł, w tym 308 tys. zł odsetek.

Koszt domu i mieszkania

Całkowity koszt budowy piętrowego, 140-metrowego domu w styczniu 2023 roku to około 850 tys. zł netto. Ponad połowę kosztów stanowi postawienie domu w stanie deweloperskim, 21 proc. to koszt działki, a około 24 proc. wszystkich kosztów ponosi się na wykończenie wnętrza i ogród. Średnia cena metra kwadratowego domu uwzględniająca jego wykończenie, koszt zakupu działki, postawienie ogrodzenia i zrobienie ogrodu wynosi ponad 6 tys. zł. A to i tak ostrożne kalkulacje.

W 2020 roku ten sam dom można było wybudować za ok. 580 tys. zł, co oznaczało, że średnia cena metra kwadratowego domu wynosiła nieco ponad 4 tys. zł.

Natomiast za metr kwadratowy mieszkania w bloku obecnie trzeba w zależności od lokalizacji zapłacić od 6 tys. zł do nawet 20–30 tys. zł. W 2020 roku metr kwadratowy mieszkania kosztował od 4,5 tys. zł.