Co w sytuacji, gdy inwestor ma przeterminowane obligacje?

Mają opinię bezpieczniejszych papierów wartościowych, stąd też inwestowanie w nie może stanowić efektywne narzędzie dywersyfikacji swoich inwestycji. Inwestowanie w obligacje nie jest jednak wolne od ryzyka.

Obligacja jest papierem wartościowym, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza), i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Najczęściej świadczenie to przybiera formę zwrotu w określonym terminie pożyczonego kapitału, czyli wykupu obligacji wraz z zapłatą ustalonych odsetek. W sytuacji gdy emitent nie wypełni w terminie, w całości lub w części, zobowiązań wynikających z obligacji, obligacje podlegają, na żądanie obligatariusza, natychmiastowemu wykupowi w części, w jakiej przewidują świadczenie pieniężne.

To wszystko oznacza, że jeśli emitent nie wypłacił w terminie chociażby odsetek okresowych, właściciel obligacji może zażądać od niego natychmiastowego wykupu posiadanych obligacji. Dotyczy to tym bardziej sytuacji, gdy emitent w ogóle nie wykupił obligacji w terminie. Emitent ma obowiązek wykupu obligacji we wskazanym terminie, jeżeli jednak tego nie dokona, inwestor może skierować sprawę na drogę sądową.

Jeżeli emitent nie wykupuje obligacji w terminie, zwykle oznacza to, że ma on problemy finansowe. W takiej sytuacji należy uważnie rozważyć, czy warto czekać, aż emitent dobrowolnie wypłaci pieniądze. Czasami lepiej jak najszybciej uzyskać tytuł egzekucyjny, aby móc wyegzekwować swoje środki, zanim sytuacja emitenta stanie się na tyle zła, że nie będzie już ich z czego egzekwować.

Obligacje zabezpieczone

W nieco lepszej sytuacji są posiadacze obligacji zabezpieczonych na majątku emitenta. Najpopularniejsza forma zabezpieczenia to hipoteka na nieruchomości. Posiadacze obligacji zabezpieczonych hipoteką nieruchomości mogą w pierwszej kolejności, przed wierzycielami osobistymi emitenta, zaspokoić swoje roszczenia z egzekucji tej nieruchomości. Zgodnie z art. 10 ust. 2 ustawy o obligacjach emitent jest zobowiązany poddać przedmiot hipoteki (lub zastawu) wycenie przez uprawnionego biegłego, a wycena ta powinna zostać udostępniona do publicznej wiadomości wraz z innymi danymi pozwalającymi na ocenę sytuacji finansowej emitenta.

Warto jednak wiedzieć, że w trybie egzekucyjnej sprzedaży nieruchomości zwykle udaje się osiągnąć środki o wartości znacząco niższej od tej wynikającej z wyceny nieruchomości. Środki uzyskane z egzekucji nieruchomości będą następnie podlegały podziałowi między obligatariuszy. W przypadku postępowania egzekucyjnego podział środków uzyskanych z egzekucji z nieruchomości będzie zadaniem komornika.

Posiadacze obligacji zabezpieczonych zastawem lub hipoteką będą też w nieco lepszej sytuacji od posiadaczy obligacji niezabezpieczonych w momencie, gdy dojdzie do wszczęcia postępowania upadłościowego wobec emitenta. Środki przeznaczone na zaspokojenie praw obligatariuszy z takich obligacji nie wchodzą bowiem do masy upadłości, ich roszczenia zaś nie podlegają zaspokojeniu w postępowaniu upadłościowym. Przedmiot zabezpieczenia praw z obligacji tworzy osobną masę upadłości przeznaczoną na zaspokojenie praw obligatariuszy.

Instytucja administratora hipoteki

Innym ważnym novum w polskim prawie jest instytucja administratora hipoteki. Powoływany jest on przez emitenta na podstawie umowy zawartej między emitentem a administratorem. Jego powołanie w przypadku emisji obligacji zabezpieczonych hipoteką na nieruchomości jest obligatoryjne.

Rolą administratora jest działanie z korzyścią dla obligatariuszy. Zgodnie z treścią art. 7 ust. 2 ustawy o obligacjach administrator hipoteki wykonuje prawa i obowiązki wierzyciela hipotecznego we własnym imieniu, lecz na rachunek obligatariuszy. Z powyższego przepisu wynika, że ma on legitymację do zgłoszenia wniosku o wszczęcie egzekucji z nieruchomości na rzecz wszystkich obligatariuszy, których wierzytelności są objęte hipoteką. W przypadku przejęcia prawa własności nieruchomości będzie zobowiązany do jej zbycia, a następnie do rozliczenia się z obligatariuszami proporcjonalnie do przysługujących im wierzytelności.