Nowy dokument zamiast skrótu prospektu informacyjnego

Od maja wszystkie TFI udostępniły inwestorom nowy, dwustronicowy dokument, który w przystępny sposób prezentuje najważniejsze informacje o funduszu.

Dokument „Kluczowe informacje dla inwestorów" (KIID – Key Investment Information Document) zastąpił dotychczasowe skróty prospektów inwestycyjnych, które były napisane językiem zbyt specjalistycznym, a przez to niezrozumiałym dla przeciętnego inwestora. Teraz podstawowe dane o funduszu, takie jak: jego polityka inwestycyjna, profil ryzyka i zysku, koszty i opłaty oraz wyniki w długim terminie, są prezentowane zaledwie na dwóch stronach i opisane w przystępny dla klientów TFI sposób. Przypomnijmy, że skróty prospektu zajmowały z reguły co najmniej kilkanaście stron, dlatego inwestorzy rzadko nawet do nich zaglądali. Chociaż przed zakupem jednostek funduszu musieli potwierdzić, że zapoznali się ze skrótem prospektu i wiedzą, z jakim ryzykiem wiąże się taka inwestycja.

Zgodnie z unijnymi dyrektywami nowe dokumenty w jednakowy sposób dla wszystkich funduszy prezentują najważniejsze dla inwestorów dane i wskaźniki, co pozwala porównać ze sobą poszczególne fundusze. Część informacji jest podana w formie graficznej –  tabel i wykresów. Dlatego na pierwszy rzut oka przypominają one karty funduszy. Z tą różnicą, że o sposobie prezentacji danych na karcie funduszu, a także o wyborze wskaźników ryzyka czy efektywności, decyduje TFI. W przypadku dokumentu KIID forma i treść jest  regulowana przepisami.

Zwięźle i przejrzyście

Dokument składa się z sześciu sekcji, które rozmieszczone są obustronnie na jednej kartce. Pierwsza zawiera dane identyfikujące fundusz, a kolejna – opis celów i polityki inwestycyjnej. Z tej części dokumentu dowiemy się, w co inwestuje fundusz i na jakich rynkach. Tutaj znajdują się również informacje o tym, jakie kryteria decydują o wyborze przez zarządzających konkretnych aktywów. Przykładowo, czy preferowane są akcje spółek zwyżkowych, czy takich, które są niedowartościowane.

Trzecia sekcja informuje o profilu ryzyka i zysku na 7-stopniowej skali (wskaźnik SRRI). Im wyższy wskaźnik, tym fundusz jest bardziej ryzykowny. Jeśli został umieszczony na wykresie na polu nr 1 lub 2, oznacza to, że ryzyko, z jakim wiąże się ta inwestycja, jest niskie, a jeśli na polu 6 lub 7 – ryzyko jest wysokie, ale idzie w parze z wyższymi potencjalnie stopami zwrotu. Jednak inwestorzy nie powinni się kierować wyłącznie tym wskaźnikiem przy określaniu ryzyka funduszu, ponieważ nie pokazuje on wszystkich zagrożeń.

– Wskaźnik SRRI dla funduszy, stosujących do wyceny papierów dłużnych model efektywnej stopy procentowej (ESP), jest zaniżony, co może wprowadzać w błąd w zakresie poziomu ryzyka funduszu – mówi Piotr Kuba, wiceprezes Skarbiec TFI. Fundusze dłużne papierów korporacyjnych najczęściej mają wskaźnik na poziomie 2 pkt, a fundusze obligacji skarbowych – 3 pkt. Rodzaje ryzyka, których ten wskaźnik nie uwzględnia, są opisane poniżej skali. Przykładowo w przypadku funduszy obligacji korporacyjnych jest to ryzyko kredytowe (niewypłacalności emitenta) czy ryzyko płynności (trudno sprzedać lub kupić instrumenty po założonej cenie i w odpowiedniej ilości).

Opłaty i wyniki

Kolejną sekcją są koszty funduszu i opłaty pobierane od inwestorów. Tu można znaleźć informacje na temat maksymalnych opłat dystrybucyjnych (za nabycie jednostek, przy umorzeniu) oraz opłat za zarządzanie. Te dane prezentowane są w formie tabeli.  W sekcji piątej inwestor znajdzie informacje na temat rocznych wyników za ostatnie 10 lat. W ostatniej części KII znajdują się informacje, gdzie można odszukać pozostałe dokumenty (prospekt emisyjny, sprawozdanie finansowe, tabelę opłat) i inne dane na temat funduszu, np. aktualne wyceny.

[email protected]

Ryzyko kredytowe

Wskaźnik SRRI, według którego określa się ryzyko, z jakim wiąże się inwestowanie w dany fundusz, nie oddaje ryzyka polskich funduszy papierów korporacyjnych. Jest to wskaźnik oparty na odchyleniu standardowym tygodniowych stóp zwrotu (w ujęciu rocznym) za ostatnich 5 lat. Bada on zmienność wyników funduszy. Im jest ona wyższa, tym dany fundusz charakteryzuje się potencjalnie wyższym ryzykiem. Jednak ten wskaźnik jest odpowiedni tylko do oceny portfeli funduszy z aktywami wycenianymi rynkowo, m.in. akcji. Jeśli sytuacja w spółce pogorszy się, inwestorzy sprzedają jej akcje i w efekcie tracą one na wartości. Natomiast w przypadku korporacyjnych papierów dłużnych, które z reguły są wyceniane według efektywnej stopy procentowej (nierynkowo), ten sposób oceny ryzyka nie sprawdzi się, bo wycena nie odzwierciedli pogorszenia sytuacji w firmie. Dopiero niewykupienie przez emitenta obligacji (ryzyko kredytowe) będzie widoczne w wycenie. Z tego względu fundusze papierów dłużnych firm mają niski SRRI, choć odznaczają się co najmniej umiarkowanym ryzykiem.

Opinie:

Radosław Matys, dyrektor Departamentu Zarządzania Projektami BPH TFI

Mało przydatne informacje o opłatach

Najważniejsze informacje zawarte w KIID to krótki opis polityki inwestycyjnej funduszu wraz z zaleceniem minimalnego okresu inwestowania oraz określenie profilu ryzyka funduszu za pomocą wskaźnika SRRI. Wskaźnik ten prezentuje stopień zmienności wartości jednostki uczestnictwa, a – co najważniejsze – obliczany jest w oparciu o jednolitą dla całego rynku metodologię, której TFI nie mogą dowolnie zmieniać. Natomiast wbrew pozorom mało przydatne dla inwestora mogą okazać się informacje zawarte w sekcji „opłaty". W KIID wskazana jest jedynie maksymalna wysokość opłat manipulacyjnych wynikająca z prospektu informacyjnego. Aktualne stawki zawarte są w tabeli opłat dostępnej na stronie internetowej TFI. Poza tym opłaty pobierane z aktywów funduszu w ciągu roku są już uwzględnione w wartości jednostki uczestnictwa. Z dwóch funduszy dla inwestora korzystniejszy jest przecież ten, który wypracował wyższą stopę zwrotu, a nie ten, który pobierał niższe opłaty z aktywów. W KIID nie znajdziemy informacji na temat minimalnej wysokości wpłaty do funduszu czy terminów i zasad realizacji zleceń. Dane te są dostępne w prospekcie informacyjnym lub na stronie internetowej TFI. KII będą aktualizowane na początku każdego roku oraz w przypadku znaczących zmian. W efekcie po kilku miesiącach dokument stanie się nieaktualny, chociażby w zakresie stóp zwrotu. Z tego względu oprócz KII w dalszym ciągu publikujemy tzw. karty funduszy. Dokumenty te są aktualizowane co miesiąc i zawierają aktualne wyniki inwestycyjne, a także inne dodatkowe informacje nie uwzględnione w KII.

Paweł Homiński, członek zarządu Noble Funds TFI

Karty funduszy uzupełnieniem dokumentu

Zgodna z unijnymi wymogami znowelizowana ustawa o funduszach inwestycyjnych zawiera uproszczenie zasad informowania inwestorów o działalności funduszy poprzez zastąpienie skrótu prospektu informacyjnego dokumentem KIID. Zakres informacji zawartych w KIID oraz sposób ich przedstawienia określa precyzyjnie rozporządzenie Komisji Europejskiej nr 583/2010 z 1 lipca 2010 r. Oznacza to, że uczestnicy mogą w prosty sposób dokonać porównania różnych funduszy otwartych (FIO i SFIO) zarządzanych przez różne towarzystwa funduszy inwestycyjnych. Wystandaryzowany dokument w jasny i zrozumiały sposób dostarcza podstawowych informacji pozwalających poznać charakter funduszu i związane z nim ryzyko. Składa się z wydzielonych sześciu sekcji o objętości dwóch stron A4. KIID udostępniany jest potencjalnym uczestnikom funduszy otwartych, którzy na jego podstawie mogą podjąć świadomą decyzję inwestycyjną. Naszym klientom udostępniamy również karty funduszy stanowiące uzupełnienie KIID. Zawierają one dodatkowe informacje, m.in. o aktualnej strukturze portfela, alokacji sektorowej, minimalnej wartości wpłat czy też o zarządzających funduszami, którzy podejmują kluczowe decyzje inwestycyjne. Ich kompetencje oraz doświadczenie mają fundamentalne znaczenie w zakresie stabilności procesu zarządzania i osiąganych przez fundusze wyników inwestycyjnych.

Aleksandra Kik, menedżer produktu Union Investment TFI

Ujednolicona forma i zawartość

KII ma być krótki (dwie strony), ustrukturyzowany i przejrzysty. Powinien być też napisany prostym językiem. Dokument składa się z sześciu sekcji. Poza ogólnymi i praktycznymi informacjami, jak np. numer funduszu w rejestrze (RFI), są w nim opisane cele i polityka inwestycyjna funduszu (w jakie aktywa lokowany jest kapitał), a także informacje o kosztach i historycznych wynikach. Nowością jest wykorzystanie 7-stopniowej skali opisującej profil zysku i ryzyka (SRRI). Porównując KII z kartami funduszy, można zauważyć, że oba dokumenty wzajemnie się uzupełniają. Karty zawierają dodatkowo m.in. informacje o alokacji aktywów w portfelu, prezentację innych niż SRRI miar ryzyka (np. tracking error) oraz porównanie stóp zwrotu portfela do benchmarku. Bardziej szczegółowe informacje można znaleźć w prospekcie informacyjnym oraz sprawozdaniu finansowym. Biorąc pod uwagę większą swobodę w doborze danych prezentowanych na kartach funduszy, gdzie TFI może elastycznie reagować na zapotrzebowanie na konkretne informacje, nie należy się spodziewać rezygnacji z nich. Mimo że można mieć pewne zastrzeżenia do szczegółów merytorycznych i formalnych zawartości KII, to przejrzysta i unormowana forma prezentacji danych może przyczynić się do lepszego zrozumienia specyfiki danego funduszu i ryzyka związanego z inwestycją,  a także ułatwi porównanie funduszy z różnych TFI.