KDPW_CCP odpowiada na potrzeby rynku

KDPW_CCP wkrótce uruchamia nową usługę – rozliczania i gwarantowanie rozliczeń derywatów OTC oraz transakcji repo. Rynek międzybankowy ma być bezpieczniejszy.

7 listopada Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych skończył 18 lat. W tym czasie rozliczył ponad 157 mln transakcji – czyli średnio prawie 24 tys. dziennie. W 2011 roku ze struktur KDPW wyodrębniona została specjalna spółka KDPW_CCP, pełniąca rolę izby rozliczeniowej. To właśnie ona prowadzi rozliczenia transakcji z rynku regulowanego oraz alternatywnego systemu obrotu.

Mimo osiągnięcia „pełnoletności" i istotnej pozycji na rynku kapitałowym, spółki grupy KDPW nie zamierzają spocząć na laurach. 2?stycznia 2013 roku KDPW_CCP uruchamia nową usługę – rozliczanie i gwarantowanie rozliczeń derywatów OTC oraz transakcji repo, będącą m.in. odpowiedzią na zmiany w europejskim prawie. Co jednak najważniejsze, nowa usługa ma w głównej mierze znacznie zwiększyć bezpieczeństwo, przejrzystość oraz stabilność transakcji na rynku międzybankowym.

Kryzys wymusił zmiany

O regulacji pozagiełdowego rynku instrumentów pochodnych głośno zaczęto mówić po upadku banku Lehman Brothers. Plajta symbolu amerykańskiej bankowości inwestycyjnej uświadomiła decydentom, że rynek, który rządził się swoimi prawami, potrzebuje uregulowań i większej kontroli. Nowe „reguły gry" miały także odbudować zaufanie na rynku międzybankowym i zwiększyć jego płynność oraz transparentność. Na szczycie G20 w Pittsburghu, który odbył się we wrześniu 2009 r., uznano, że wszystkie standardowe instrumenty pochodne OTC powinny być rozliczane przez centralnego partnera (central counterparty – CCP), a kontrakty w instrumentach pochodnych OTC raportowane do repozytoriów transakcji. Od słów należało przejść do czynów. O ile w Stanach Zjednoczonych do regulacji tych kwestii wzięto się stosunkowo szybko (już w 2010 r.), o tyle w Europie zajęło to nieco więcej czasu. Rozporządzenie regulujące w Unii Europejskiej obrót instrumentami pochodnymi EMIR (European Market Infrastructured Regulation) obowiązuje od 16 sierpnia tego roku. Zmiany nie ominęły oczywiście Polski.

Warto więc zadać sobie pytanie – co w praktyce oznacza rozporządzenie EMIR dla naszego rynku? Przede wszystkim wprowadza ono pojęcie kontrahenta centralnego (CCP), który w ramach rozliczenia transakcji będzie wchodził w prawa i obowiązki stron zawierających kontrakt terminowy. Na naszym rynku na razie tylko jeden podmiot jest gotowy, by spełniać takie funkcje – izba rozliczeniowa KDPW_CCP, będąca własnością Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych. Kolejna zmiana dotyczy wprowadzenia obowiązku raportowania o zawieranych transakcjach do repozytorium transakcji.

Nowacja rozliczeniowa – czyli moment zwrotny

Rozliczanie transakcji w KDPW_CCP odbywa się przy wykorzystaniu tzw. nowacji rozliczeniowej. Zapisy ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, które uzupełniają polskie regulacje o ten mechanizm, weszły w życie 4 sierpnia br. Wprowadzenie nowacji umożliwiło dostosowanie polskiego rynku finansowego do międzynarodowych standardów.

– Jest to moment zwrotny w historii działalności KDPW_CCP, jeżeli chodzi o sposób działania tej izby oraz możliwość uzyskania pełnoprawnego statusu partnera centralnego. Dostosowanie do wymogów regulacji europejskich i międzynarodowych standardów podnosi konkurencyjność polskiego rynku finansowego i czyni go bardziej atrakcyjnym zarówno dla krajowych, jak i zagranicznych inwestorów. Jest to niezwykle istotne dla dalszego rozwoju i zwiększania bezpieczeństwa krajowego rynku finansowego – argumentuje prezes KDPW_CCP Iwona Sroka.

To właśnie dzięki nowacji izba rozliczeniowa KDPW_CCP oficjalnie stała się partnerem centralnym. Jakie to ma znaczenie w praktyce? Przede wszystkim oznacza to, że po zawarciu na rynku transakcji między dwiema stronami umowa między nimi jest zastępowana dwiema umowami, a w każdej z nich jedną ze stron staje się izba rozliczeniowa – kupującym dla sprzedającego oraz sprzedającym dla kupującego. Stając się stroną każdej rozliczanej transakcji, KDPW_CCP ma być gwarantem, że problemy z wypłacalnością jednego z uczestników rynku nie odbiją się negatywnie na innych i nie dojdzie tym samym do efektu domina. Izba stała się bezpośrednio odpowiedzialna za rozliczenie transakcji. W konsekwencji z momentem przyjęcia transakcji do rozliczenia musi doprowadzić do jej wykonania, także z wykorzystaniem własnego majątku. Przedstawiciele KDPW_CCP liczą, że dzięki temu będą mogli szybciej interweniować w razie niewypłacalności którejś ze stron, chroniąc tym samym rynek.

Aby wypełnić rozporządzenie EMIR, izba KDPW_CCP wyposażona została w odpowiedni system gwarantowania rozliczeń transakcji. W związku z wkroczeniem na nowy rynek i objęciem rozliczaniem nowego wachlarza transakcji izba KDPW_CCP podwyższyła także swój kapitał ze 100 do 200 mln zł (około 50 mln euro), co pozwala jej na bezpieczne zarządzanie ryzykiem z uwzględnieniem nowego segmentu – rynku międzybankowego (według regulacji UE kontrahent centralny musi posiadać kapitały w wysokości 7,5 mln euro).

Pierwsze testy

19 listopada KDPW_CCP wykonała kolejny milowy krok – po raz pierwszy udostępniła do testów system kdpw_otc, służący rozliczaniu transakcji zawieranych poza obrotem zorganizowanym.

Jak działa mechanizm? Transakcje zawierane na instrumentach pochodnych z rynku OTC są potwierdzane na jednej z dwóch tzw. platform konfirmacji (MarkitWire lub SWIFT Accord), a instrukcje rozliczeniowe przekazywane do izby rozliczeniowej. KDPW_CCP dokonuje nowacji i rozliczenia transakcji z wykorzystaniem systemu kdpw_otc, obejmując je wielostopniowym systemem gwarantowania rozliczeń, zapewniającym bezpieczeństwo wykonania świadczeń przez strony.

Usługa kierowana jest głównie do polskich banków zawierających transakcje w derywatach OTC oraz transakcje repo. Przedstawiciele KDPW_CCP już teraz jednak zapowiadają, że chcą do niej zachęcić także instytucje z Londynu, które zawierają transakcje w instrumentach denominowanych w polskim złotym.

Czas wielkich zmian

Bez wątpienia nowe regulacje dotyczące pozagiełdowego rynku transakcji pochodnych to duże wyzwanie nie tylko dla KDPW_CCP, ale także dla banków działających na polskim rynku. Jak wskazują bankowcy, większość z nich będzie musiała poważnie rozważyć przystąpienie do polskiej izby rozliczeniowej. To właśnie bowiem dzięki niej instytucje będą miały dostęp do polskiego rynku, w tym m.in. zawierania transakcji na stopę procentową w złotych. Z punktu widzenia banku brak takiej możliwości w praktyce oznacza brak możliwości zarządzania ryzykiem stopy procentowej. A to właśnie KDPW_CCP daje możliwość wnoszenia zabezpieczeń w polskich papierach skarbowych, akcjach z indeksu WIG20 oraz polskim złotym.

[email protected]

Kluczowe daty dla EMIR

4 lipca 2012 r.

* przyjęcie przez Parlament Europejski i Radę UE rozporządzenia w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, kontrahentów centralnych i repozytoriów transakcji (EMIR)

27 lipca 2012 r.

* publikacja rozporządzenia

16 sierpnia 2012 r.

* wejście w życie rozporządzenia

26 września 2012 r.

* przedłożenie Komisji Europejskiej przez EBA (unijny urząd nadzoru bankowego) projektu standardów technicznych w zakresie wymogów kapitałowych dla CCP

27 września 2012 r.

* przedłożenie Komisji Europejskiej przez ESMA projektu standardów technicznych

8 lutego 2013 r.

* planowane zatwierdzenie standardów technicznych w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej

1 marca 2013 r.

* wejście w życie standardów technicznych