Japonia ostrzega świat: rentowność 40-letnich obligacji najwyżej od 20 lat

Japoński rynek obligacji wystrzelił ostrzegawczy strzał w kierunku światowej gospodarki. W poniedziałek rentowność 40-letnich obligacji rządowych wzrosła do 3,445 proc., co jest najwyższą wartością od dwóch dekad.

Wzrost rentowności nastąpił po fali niestabilności wywołanej przez obniżenie przez agencję Moody’s ratingu kredytowego Stanów Zjednoczonych w piątek z Aaa do Aa1 z powodu rosnących deficytów fiskalnych i tego, co agencja określiła jako „brak skutecznych działań politycznych”.

Efekty tej decyzji były natychmiastowe, ponieważ rentowność 10-letnich obligacji Japonii wzrosła do 1,47 proc. Premier Japonii Shigeru Ishiba nazwał sytuację „gorszą niż w Grecji”.

Inwestorzy w Japonii również nie otrzymali żadnych dobrych wiadomości. Dane ekonomiczne opublikowane tego samego dnia pokazały, że gospodarka Japonii skurczyła się w pierwszym kwartale 2025 r., spadając szybciej niż oczekiwali analitycy i oficjalnie odnotowując pierwszy spadek w kraju od roku.

Spadek ten nastąpił, gdy Japonia już walczyła o ustabilizowanie swojego ożywienia. Jednocześnie Bank Japonii został przyparty do muru, ponieważ rentowność obligacji rośnie, a inflacja nie chce się uspokoić.

Shinichi Uchida, zastępca gubernatora Banku Japonii powiedział japońskiemu parlamentowi, że bank centralny ponownie podniesie stopy procentowe, jeśli gospodarka zacznie się odradzać po szoku wywołanym przez nowe taryfy USA wprowadzone przez administrację prezydenta Donalda Trumpa.

Uchida powiedział również, że inflacja nadal oscyluje wokół celu BOJ na poziomie 2 proc., ale ostrzegł, że perspektywy pozostają niestabilne. – Istnieje niezwykle duża niepewność co do perspektyw polityki handlowej każdego kraju i jej skutków – powiedział wskazując, że odbicie inflacji może spowodować dalsze podwyżki stóp procentowych.

Wskazał również na rosnące koszty importu, zwłaszcza żywności, takiej jak ryż, jako rosnące obciążenie dla japońskich gospodarstw domowych. – Jesteśmy świadomi, że takie wzrosty cen mają negatywny wpływ na utrzymanie i konsumpcję ludzi – powiedział Uchida ustawodawcom.

Sytuacja zadłużenia Japonii nie pomaga. Współczynnik długu do PKB wynosi ponad 250 proc., co jest najwyższym wskaźnikiem wśród głównych gospodarek. Kiedy rentowność rośnie tak wysoko, dług publiczny staje się jeszcze trudniejszy do opanowania, ponieważ rząd musi płacić więcej za pożyczki, a koszty obsługi istniejącego długu stale rosną.

To nie jest tylko problem Japonii, to globalne zagrożenie

Japoński rynek obligacji jest jednym z największych na świecie, a wszelkie oznaki stresu mogą wywołać wstrząsy finansowe na całym świecie. Jeśli inwestorzy wycofają się z japońskich obligacji, inne rynki mogą zostać dotknięte rosnącymi kosztami pożyczek. Dotyczy to zarówno krajów rozwiniętych, jak i kruchych rynków wschodzących, które są zależne od stałego napływu kapitału. Z drugiej strony, jeśli rentowności będą nadal rosły, a zagraniczni inwestorzy będą gromadzić japońskie aktywa, jen może szybko się umocnić.

Sytuacja na rynku obligacji wpływa również na japońskie fundusze emerytalne, które są mocno inwestowane w obligacje niskodochodowe. To zła wiadomość dla starzejącej się populacji Japonii, a jeszcze gorzej dla wydatków konsumentów, które prawdopodobnie spadną, jeśli dochody emerytów ucierpią.

Najsłabszy popyt na japońskie obligacje od 10 lat

Kryzys na rynku japońskich obligacji pogłębił się we wtorek po tym, jak najsłabszy popyt na aukcji długu od ponad dekady uwypuklił obawy dotyczące wycofania się banku centralnego z rynku. Spowodowało to wzrost rentowności 20-letnich obligacji o około 15 punktów bazowych do najwyższego poziomu od 2000 r., podczas gdy rentowność 30-letnich obligacji wzrosła do najwyższego poziomu od czasu pierwszej sprzedaży obligacji o tej zapadalności w 1999 r. Rentowność 40-letnich obligacji wzrosła o 10 punktów bazowych, co jest oznaką nerwowości przed sprzedażą tego długu w przyszłym tygodniu.

Współczynnik bid-to-cover na wtorkowej sprzedaży 20-letnich obligacji — kluczowy wskaźnik apetytu inwestorów — spadł do najniższego poziomu od sierpnia 2012 r. Wskazuje to na rosnące obawy dotyczące popytu, ponieważ Bank Japonii — który obecnie spotyka się z uczestnikami rynku — ogranicza swoje zakupy.

Wyprzedaż zwiększa koszty pożyczek rządowych w czasie rosnących obaw o ciężar zadłużenia kraju, a premier Japonii Shigeru Ishiba powiedział w poniedziałek, że warunki finansowe kraju są gorsze niż Grecji.

– Nie chcę dotykać superdługich obligacji – powiedział Ryoma Nagatomo, starszy menedżer funduszy w Norinchukin Zenkyoren Asset Management, powołując się na narastające ryzyko fiskalne i nadpodaż.

Mimo że zagranica kupiła rekordowe ilości superdługich japońskich obligacji w kwietniu, jej obecność na rynku jest nadal niewielka. Japońscy ubezpieczyciele na życie nie wypełniają tej luki, ponieważ większość głównych z nich zmniejsza udziały w obligacjach krajowych.

We wtorek Bank Japonii przeprowadzi sondaż wśród przedstawicieli banków i firm maklerskich, aby poznać ich poglądy na temat tego, jak agresywnie należy postępować w zakresie zacieśniania ilościowego w obliczu gwałtownego wzrostu rentowności.