Chiny królują w liczbie patentów na sztuczną inteligencję

W latach 2014–2023 najwięcej rozwiązań związanych z technologią sztucznej inteligencji zostało opatentowanych w Chinach. Było ich około sześciu razy więcej niż w USA.

Od początku 2014 r. do końca 2023 r. w Chinach przyznano 38 210 patentów na rozwiązania technologiczne związane ze sztuczną inteligencją – wynika z raportu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO), czyli jednej z agencji wyspecjalizowanych ONZ. Państwo Środka mocno więc wyprzedziło zdobywcę drugiego miejsca, czyli Stany Zjednoczone. W USA opatentowano w tym czasie 6276 rozwiązań związanych ze sztuczną inteligencją. Na trzecim miejscu znalazła się Korea Południowa z 4155 patentami, na czwartym Japonia z 3409, a na piątym Indie z 1350. Spośród krajów Europy najwyżej w rankingu znalazła się Wielka Brytania, w której przyznano w tym czasie 714 patentów. Polska nie została wyszczególniona w tym zestawieniu.

W zeszłym roku przyznano na całym świecie ponad 14 tys. patentów związanych ze sztuczną inteligencją, a rok wcześniej było ich 11,6 tys. 

- Generatywna sztuczna inteligencja stała się przełomową technologią mającą potencjał do transformacji tego, jak pracujemy, żyjemy i się bawimy – podkreśla Daren Tang, dyrektor generalny WIPO.

Które firmy mają najwięcej patentów związanych ze sztuczną inteligencją?

Wśród spółek oraz instytucji będących właścicielami patentów związanych z technologią sztucznej inteligencji, również dominują podmioty z Państwa Środka. Najwięcej posiada ich koncern Tencent (2074). Pierwsza amerykańska spółka, czyli IBM, jest w tym zestawieniu dopiero na czwartym miejscu, z 601 patentem. Wyprzedziła ją m.in. Chińska Akademia Nauk z 607 opatentowanymi rozwiązaniami. Koncern Alphabet ma ich 443, czyli mniej niż Alibaba Group (571), a Microsoft (377) został wyprzedzony przez Bytedance (418), czyli przez spółkę będącą właścicielem aplikacji TikTok.

– Chiny mają mocno dziewiczy rynek, na którym można pomagać konsumentom, spółkom oraz partnerom z branży w innowacjach i w wykorzystywaniu technologii generatywnej sztucznej inteligencji. To jest dla Chin klucz do zwycięstwa. Jest nim posiadanie realnie stosowanych rozwiązań, za pomocą których można prześcignąć USA w tym obszarze – twierdzi Wei Sun, starszy konsultant ds. sztucznej inteligencji w firmie Counterpoint Research.

Gdzie są główne światowe ośrodki badań nad sztuczną inteligencją?

Chińscy badacze mogą się również pochwalić bardzo dużą liczbą publikacji naukowych związanych ze sztuczną inteligencją. Instytucje naukowe z Państwa Środka zajmują osiem pozycji na liście 20 instytucji z największą liczbą tego typu publikacji w latach 2010–2023. W zestawieniu tym jest również pięć amerykańskich uniwersytetów, koncern Alphabet, cztery brytyjskie uczelnie, jedna kanadyjska i jedna japońska. Na pierwszym miejscu jest Chińska Akademia Nauk z 1120 publikacjami, na drugim – Uniwersytet Tsinghua (660), na trzecim – Uniwersytet Stanforda (623), a na czwartym – Alphabet (556).

Pod względem liczby cytowań publikacji, na pierwszym miejscu jest jednak Alphabet (47 568), za którym uplasowały się: Uniwersytet Kalifornii Berkeley (26 090) i Uniwersytet Montrealski (20 330). Chińska Akademia Nauk znalazła się dopiero na dziewiątym miejscu z 15 674 cytowaniami, a poza nią z chińskich instytucji do pierwszej dwudziestki „załapał się” tylko Uniwersytet Tsinghua (9790). W zestawieniu tym, oprócz koncernu Alphabet, znalazło się też kilka innych amerykańskich spółek, m.in.: Meta Platforms (19 418), Nvidia (12 863), OpenAI (11 816) czy Twitter (9553).

„Przykład OpenAI jest godny uwagi. Ta spółka opublikowała tylko 48 artykułów dotyczących sztucznej inteligencji, ale te publikacje były cytowane aż 11 816 razy. Mocno wyróżnia się więc ona pod względem wpływu swoich publikacji, zwłaszcza że wiele z nich nie było przedstawianych na dużych konferencjach naukowych czy zamieszczanych w kluczowych czasopismach” – piszą eksperci WIPO.

Co ciekawe, spółka OpenAI, choć doprowadziła do rynkowego boomu na sztuczną inteligencję, pierwsze wnioski o ochronę patentową stworzonych przez siebie innowacji złożyła dopiero na początku 2023 r. Wcześniej działała ona głównie według modelu przewidującego, że jej odkrycia w dziedzinie sztucznej inteligencji będą swobodnie dostępne dla społeczności naukowej. Jej model funkcjonowania obejmował prace nad tą technologią „dla dobra ludzkości”.

W których dziedzinach USA wyprzedzają Chiny?

Oczywiście przyznawane patenty są różnej „jakości”. Część z nich dotyczy stosunkowo drobnych usprawnień, tylko niektóre przełomowych rozwiązań. Według danych WIPO, zaledwie 6 proc. spośród patentów przyznanych od 2014 r. na technologie związane ze sztuczną inteligencją dotyczy generatywnej sztucznej inteligencji. W tej dziedzinie przełomów dokonali Amerykanie, a globalny boom na tę technologię rozpoczął się, kiedy spółka OpenAI w listopadzie 2022 r. udostępniła internautom swój program ChatGPT. W ślad za nią poszły amerykańskie giganty technologiczne. USA wyprzedziły więc Chiny w technologii dużych modeli językowych. Dopiero w zeszłym roku chińskie koncerny Alibaba i Baidu zdołały wypuścić na rynek swoje chatboty oparte na dużych modelach językowych.

W maju 2024 r. władze ChRL przyjęły natomiast plan trzyletni przewidujący wsparcie krajowego potencjału budowy generatywnej sztucznej inteligencji oraz produkcji nowoczesnych chipów dostosowanych do tej technologii. Przeszkodą w realizacji tego planu mogą być jednak sankcje nałożone przez USA, ograniczające spółkom z Państwa Środka dostęp do najnowocześniejszych zagranicznych półprzewodników. Chiny próbują produkować własne zaawansowane mikroprocesory, ale sankcje ograniczyły im również dostęp do maszyn umożliwiających taką produkcję.