Czy cztery banki z Europy wyprzedzą Fed z obniżkami stóp?

Europejscy decydenci wcześniej liczyli, że amerykańska Rezerwa Federalna zacznie jako pierwsza cykl luzowania polityki pieniężnej. To pozwoliłoby uniknąć osłabienia ich walut względem dolara. Wygląda jednak na to, że będą musieli nieco wyprzedzić Amerykanów.

Na początku roku spekulowano, że amerykańska Rezerwa Federalna cykl obniżek stóp procentowych zacznie już w marcu. Wraz z kolejnymi danymi o inflacji oraz o wzroście liczby nowych etatów w USA oczekiwania dotyczące polityki Fedu mocno się jednak zmieniły. W marcu żadnej obniżki nie było, a rynek kontraktów terminowych niemal całkowicie wyklucza, by stopy zostały obcięte na posiedzeniu Fedu zaplanowanym na 1 maja. Pierwsza możliwa data cięcia to 12 czerwca, ale i w jej przypadku nic nie jest pewnego. Barometr CME FedWatch ocenia możliwość obniżki stóp na tym posiedzeniu na 58 proc. W przypadku lipcowego spotkania szanse wynoszą już 72 proc. Fed jak na razie jest bardzo powściągliwy w zmianie polityki – w marcu nie określił nawet, jak bardzo może ograniczać program QT, czyli ilościowego zacieśniania polityki pieniężnej (poprzez wyprzedaż zgromadzonych wcześniej aktywów).

Zapowiada się więc, że Rezerwa Federalna zostanie wyprzedzona w luzowaniu polityki być może przez cztery duże banki centralne z Europy. To scenariusz, który wydawał się jak dotąd niekorzystny dla europejskich decydentów. Dokonywanie obniżek stóp znacząco wcześniej niż USA może sprowokować bowiem osłabienie własnej waluty. Na to ryzyko zdecydował się już jednak Szwajcarski Bank Narodowy, niespodziewanie tnąc w marcu główną stopę z 1,75 proc. do 1,5 proc. Ciekawe sygnały napływają również z Chin. W zeszłym roku ścięto tam stopy procentowe dwukrotnie (choć nie miało to aż tak dużego znaczenia jak w gospodarkach zdominowanych przez sektor prywatny), a niedawno pojawiły się spekulacje, że Ludowy Bank Chin może sięgnąć po bardziej niekonwencjonalne środki takie jak program skupu obligacji (QE). Obraz polityki pieniężnej na świecie dodatkowo komplikuje to, że niektóre banki centralne podwyższały ostatnio stopy. Zrobiły tak niedawno m.in. Bank Japonii oraz Bank Centralny Tajwanu.

Europejski wyścig

6 czerwca zbiera się Rada Prezesów Europejskiego Banku Centralnego. Kierująca bankiem Christine Lagarde zapowiadała już, że może on właśnie w tym terminie zacząć obniżać stopy procentowe. Mówiła to jednak w czasie, gdy rynki były przekonane, że Fed zacznie ciąć stopy w maju lub najpóźniej w czerwcu. Czy EBC zdecyduje się na czerwcowe cięcie, jeśli będą sygnały, że Amerykanie przesuną pierwszą obniżkę na lipiec? Czy jednak może również poczeka?

– Naszym zdaniem EBC prawdopodobnie obciąłby stopy procentowe, jeśli Fed przesunąłby rozpoczęcie swojego cyklu obniżek. Warunkiem cięcia byłoby to, by inflacja w strefie euro pozostała na trwałym trendzie spadkowym w stronę celu. EBC może przesunąć moment pierwszej obniżki, ale tylko do lipcowego posiedzenia i tylko ze względu na czynniki lokalne – twierdzi Sandra Rhouma, ekonomistka AllianceBernstein.

20 czerwca decyzję w sprawie stóp podejmuje Bank Anglii. Traderzy coraz bardziej jednak dopuszczają scenariusz, w którym obniży on swoją główną stopę o 25 pkt baz. już 9 maja. Na początku roku szacowano, że brytyjski bank centralny zacznie obniżać stopy później niż Fed i EBC. Inflacja konsumencka w Wielkiej Brytanii hamuje jednak szybciej, niż prognozowano (w lutym wyniosła 3,4 proc.), a prezes Banku Anglii Andrew Bailey stwierdził niedawno, że decydenci monetarni „będą musieli działać przed czasem”.

– Komentarze Baileya sugerują, że maj może być odpowiednim momentem na obniżkę – wskazuje Jamie Searle, strateg Citigroup. Analitycy JPMorgan Chase zwracają jednak uwagę, że przed majowym posiedzeniem będzie mało publikacji danych gospodarczych. Ich zdaniem dużo bardziej prawdopodobna jest więc obniżka czerwcowa.

Do cięcia stóp szykuje się także szwedzki Riksbank. W marcu pozostawił on główną stopę na poziomie 4 proc., ale wyraźnie stwierdził, że „jeśli perspektywy dla inflacji pozostaną korzystne, to główna stopa może zostać obniżona w maju lub w czerwcu”. – Sądzimy, że inwestorzy nie doceniają skali cięć stóp, jakich dokona w tym roku Riksbank. Decydenci są pewni, że inflacja wkrótce stabilnie wróci do celu wynoszącego 2 proc. Spodziewamy się więc, że szwedzki bank centralny obetnie w tym roku stopy o 100 pkt baz., a zacznie cykl obniżek w maju – prognozuje Andrew Kenningham, ekonomista Capital Economics.

Szybsze od oczekiwań hamowanie inflacji może też skłonić do wcześniejszych obniżek stóp norweski bank centralny. Norges Bank na ostatnim posiedzeniu pozostawił główną na poziomie 4,5 proc. i zapowiedział, że nie będzie ona zmieniana „przez jakiś czas”. Większość analityków spodziewa się pierwszej obniżki w III kwartale, ale niektórzy wskazują na 20 czerwca jako na możliwy początek luzowania.

Specyfika regionu

Nie zapominajmy, że stopy tnie już część banków centralnych z naszego regionu. Narodowy Bank Polski co prawda ostatni raz obniżył główną stopę w październiku (do 5,75 proc.), ale Czeski Bank Narodowy zrobił to w marcu (o 50 pkt baz., do 5,75 proc.), podobnie jak Narodowy Bank Węgier (o 75 pkt baz., do 8,25 proc.). Analitycy spodziewają się, że oba te banki będą kontynuować cięcia w nadchodzących miesiącach. Zebrane przez agencję Bloomberga prognozy dla głównej stopy procentowej w Czechach na koniec 2024 r. są w przedziale od 3 proc. do 4 proc. Dla Węgier wynoszą od 4 proc. do 7 proc., a dla Rumunii od 5 proc. do 6,5 proc. Narodowy Bank Rumunii jak na razie utrzymuje główną stopę na poziomie 7 proc., natomiast ekonomiści spodziewają się jej cięcia w drugiej połowie roku.

Trwająca wojna nie przeszkodziła w luzowaniu polityki pieniężnej Narodowemu Bankowi Ukrainy. Od lipca 2023 r. ściął on stopy już pięciokrotnie i sprowadził główną z poziomu 25 proc. do 14,5 proc. Znalazła się ona na poziomie niższym niż w Rosji. Bank Rosji z kolei od lipca zeszłego roku podniósł swoją główną stopę pięciokrotnie, windując ją z 7,5 proc. do 16 proc.

Są banki centralne, które podwyższają stopy procentowe

Bank Japonii podniósł w marcu swoją główną stopę procentową z poziomu minus 0,1 proc. do przedziału od 0 do 0,1 proc. Była to pierwsza od 2007 r. podwyżka stóp procentowych w Kraju Kwitnącej Wiśni. Raczej nie zapowiada ona cyklu agresywnego zacieśniania polityki pieniężnej, a Japonia pozostaje krajem mającym najniższą główną stopę procentową na świecie. BoJ nie był jednak jedynym bankiem centralnym na świecie podwyższającym w zeszłym miesiącu stopy procentowe.

21 marca Bank Centralny Tajwanu niespodziewanie podniósł główną stopę z 1,875 do 2 proc. Była to pierwsza jej podwyżka od roku. Oficjalnie jest ona tłumaczona tym, że inflacja na Tajwanie przekroczyła w lutym 3 proc.

Na podwyżki stóp zdecydowało się też w marcu kilka afrykańskich banków centralnych. W Ugandzie główna stopa wzrosła z 9,5 do 10 proc., w Zambii z 11 do 12,5 proc., w Kenii z 12,5 do 13 proc., w Angoli z 18 do 19 proc., a w Nigerii z 22,75 do 24,75 proc. Na podwyżkę wynoszącą aż 600 pkt baz. zdecydował się natomiast bank centralny Egiptu. Podniósł on główną stopę do rekordowo wysokiego poziomu 27,25 proc.

Bank Centralny Republiki Turcji zaskoczył w zeszłym miesiącu inwestorów, podwyższając główną stopę procentową o 500 pkt baz., do 50 proc. Jednym z powodów podwyżki było to, że inflacja konsumencka w Turcji wyniosła w lutym 67,07 proc. Tymczasem argentyński bank centralny obniżył główną stopę ze 100 do 80 proc. Uzasadnił to tym, że miesięczna inflacja zeszła w styczniu

do 20,6 proc. Licząc rok do roku, przyspieszyła jednak do 254,2 proc., a w lutym do 276,2 proc. HK