Nie ma w Europie chętnych na odpuszczenie długów Grecji

Szanse na porozumienie wierzycieli z Grecją wciąż są niewielkie, zwłaszcza że UE nie chce redukcji greckiego długu. Większość państw eurolandu już pogodziła się z ewentualnym Grexitem. Ateny nie mają dużego wsparcia.

Większość europejskich indeksów giełdowych lekko traciła we wtorek po południu, euro słabło wobec dolara, a rentowność obligacji państw z peryferii eurolandu umiarkowanie rosła. Rynki oczekiwały na decyzje, jakie podejmie Eurogrupa i unijni przywódcy zgromadzeni na wieczornym brukselskim szczycie. Grecki dziennik „Kathimerini" donosił, że 16 z 19 rządów państw strefy euro byłoby skłonnych zaakceptować Grexit. Wieczorem do Brukseli poleciał grecki premier Aleksis Cipras, próbując znaleźć porozumienie „ostatniej szansy".

Brak propozycji

Do zamknięcia tego wydania „Parkietu" rezultaty unijnego szczytu nie były jeszcze znane, a opinie wśród europejskich oficjeli na temat tego, co robić z Grecją, są podzielone. Za stosunkowo miękkim kursem wobec Aten opowiadały się Francja, Włochy i Cypr. – Nie sądzę, by Grexit był w interesie kogokolwiek – ostrzegał hiszpański minister finansów Luis de Guindos. – Jeśli zaufanie nie zostanie odbudowane, jeśli nie będzie wiarygodnego greckiego planu reform, nie da się wykluczyć Grexitu – mówił Valdis Dombrovskis, wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej.

Z przecieków wynikało, że propozycja złożona Eurogrupie przez Grecję była podobna do tej, którą Grecy odrzucili w niedzielnym referendum. Znalazło się w niej jednak m.in. utrzymanie ulgowych stawek VAT na wyspach na Morzu Egejskim oraz 13-proc. VAT dla restauracji. (Później pojawiły się doniesienia, że Grecja nie przedstawiła swojej propozycji i ma to zrobić dopiero w środę).

Jednocześnie unijni ministrowie finansów konsekwentnie odmawiali negocjowania kwestii redukcji greckiego długu. Christine Lagarde, dyrektor wykonawcza MFW, nie wybrała się na unijny szczyt, mimo że niedawny raport Funduszu mówi, że restrukturyzacja greckiego zadłużenia jest potrzebna, by kraj mógł się znów rozwijać.

Kwestia zapewnienia Grecji finansowania na spłatę długów w krótkim terminie również wydawała się daleka od rozwiązania. – Wiemy, że Grecji będą się kończyły pieniądze im bliżej 20 lipca – wskazywał Alexander Stubb, fiński minister finansów.

– Nawet gdyby doszło do umowy zapewniającej Grecji finansowanie na 6–12 miesięcy i przewidującej umiarkowaną redukcję jej długu, to byłoby zwykłe spychanie problemu w czasie. Tak jak już wskazywaliśmy, tylko duża redukcja może sprawić, że grecki dług znajdzie się na poziomie możliwym do spłacenia. To wskazuje, że wcześniej niż później dojdzie do Grexitu – piszą analitycy Capital Economics.

20 lipca Grecja ma spłacić obligacje znajdujące się w portfelu Europejskiego Banku Centralnego. W poniedziałek wieczorem EBC utrzymał nadzwyczajną pomoc płynnościową (ELA) dla greckich banków na dotychczasowym poziomie. Jednocześnie zaostrzył reguły dotyczące zastawu, jaki oferują banki w zamian za pożyczki udzielane w ramach ELA. „Kathimerini" szacuje, że pieniądze teoretycznie dostępne z tego źródła dla greckich banków zmniejszyły się z 18 mld euro do około 5 mld euro. Jeśli nie będzie porozumienia Grecji z wierzycielami, EBC będzie się wzbraniał przed podwyższeniem ELA.

Problemy z finansowaniem mogą mieć nie tylko greckie banki. – Ryzyko bankructw greckich przedsiębiorstw jest z całą pewnością większe, przede wszystkim ze względu na możliwe ograniczenie wewnętrznej konsumpcji, zmniejszenie ilości pieniądza na rynku, a także wstrzymanie dostaw przez zagranicznych dostawców. Jest to również ogromny problem dla firm będących dostawcami Grecji. Wstrzymanie transferów zagranicznych przez grecki rząd tak naprawdę zamroziło płatności za już zrealizowane dostawy i jeśli taka sytuacja będzie trwała dłużej, będzie rosnąć problem zatorów płatniczych. Na razie nie widać jeszcze wzrostu liczby upadłości, ten proces trwa nieco dłużej, natomiast problemy płynnościowe będą miały zarówno firmy greckie, jak i te firmy spoza Grecji, których istotnymi partnerami handlowymi są właśnie podmioty z tego kraju – mówi „Parkietowi" Marcin Siwa, dyrektor działu oceny ryzyka w Coface.

Przewidziany Grexit

– Grecki naród jest dzielny, ale sam się wykluczył ze strefy euro. Ostatecznym efektem może być to, że państwo, które nie dotrzymało swoich obietnic, które nie odrobiło pracy domowej, któregoś dnia przestanie być członkiem strefy euro. A to oznacza, że strefa euro może stać się silniejsza – mówi Ilmars Rimsevics, prezes łotewskiego banku centralnego i zarazem członek władz EBC.

Część analityków zaczyna już wskazywać, że rząd Aleksisa Ciprasa tak naprawdę od początku chciał Grexitu, ale działa tak, by wina za wyrzucenie Grecji ze strefy euro spadła na wierzycieli. – Może jego długofalowym i strategicznym celem jest osłabienie liberalnego projektu integracji europejskiej i zniszczenie „kapitalizmu bankierów", o którym tak wiele w przemówieniach liderów Syrizy? W takiej perspektywie Cipras będzie chciał doprowadzić do sytuacji, w której Grecja zostanie wyrzucona ze strefy euro. Grexit niesie ze sobą – o czym się często mówi – ryzyko kryzysu gospodarczego i politycznego w unii walutowej. W mętnej wodzie rośnie szansa na wygraną radykalnych ruchów w Hiszpanii, Włoszech, być może nawet Francji, z którymi viribus unitis da się rozmontować wolnorynkową UE – pisze Sebastian Płóciennik, analityk Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych.

[email protected]