Gospodarka: zaczyna się rynek pracodawcy

Chociaż kondycja sektora przedsiębiorstw jest na podobnym poziomie od trzech lat., to jednak pogłębia się pesymizm wśród przedsiębiorców. To powoduje, że firmy ograniczyły swoje plany rozwojowe

NBP przedstawił Informację o kondycji sektora przedsiębiorstw na przełomie III i IV kwartału tego roku. Wynika z niego, że w III kw. miała miejsce niewielka poprawa zdolności do regulowania zobowiązań. Ale narastające od kilku miesięcy problemy dużych firm ( spadek dynamiki sprzedaży, środków pieniężnych oraz miar rentowności) powodują, że pomimo iż  ich sytuacja nadal jest wyraźnie lepsza niż w przypadku mniejszych podmiotów, to mogą częściej obierać  strategię wyczekiwania. To wpłynie niekorzystnie na kondycję całego sektora przedsiębiorstw.

Z badań NBP wynika,iż kolejny kwartał z rzędu zwiększyła się liczba przedsiębiorstw borykających się z barierą popytu lub oczekujących na jej pojawienie się w najbliższej przyszłości. Najczęściej mówią o tym firmy budowlane, ale też obawy zwiększają się wśród przedsiębiorstw przetwórczych oferujących trwałe dobra konsumpcyjne.

Niekorzystne zmiany w obszarze popytu znalazły już odzwierciedlenie w postaci spadku (choć  niewielkiego) stopnia wykorzystania mocy produkcyjnych.   Prognozy zamówień i produkcji na IV kw. są nieco gorsze niż w poprzednich kwartałach: odsetek przedsiębiorstw planujących ograniczyć produkcję był tylko nieznanie niższy niż udział firm zamierzających ją zwiększyć (o 5 pp.). Spadki wskaźnika prognoz produkcji zanotowali zarówno eksporterzy, jak i firmy oferujące swoje produkty wyłącznie w kraju, przy czym w tej ostatniej grupie wiązało się to już z przewagą zamiarów redukcji produkcji.

Analitycy NBP uważają, że firmy zachowają jeszcze większą  ostrożność w odniesieniu do zmian zatrudnienia. W IV kw. nieco więcej firm (16 proc.) planuje zwalniać pracowników niż  zwiększać ich liczbę (9 proc.). Równie ostrożne są prognozy związane z podwyżkami. Niewielkie ( do 5 proc) planuje co 13 firma. Co więcej przy spadającym popycie na pracę oraz podwyższonym bezrobociu potrzeba zatrudnienia nowych pracowników nie wiąże się, podobnie jak w poprzednich kwartałach, z koniecznością podwyższania wynagrodzeń. Znakomita większość przedsiębiorców (blisko 80 proc), zatrudniając nowych  pracowników w III kw. r., bądź planując ich zatrudnić w IV kw., oferuje im wynagrodzenia zbliżone do  wynagrodzeń osób już pracujących o zbliżonych kwalifikacjach. Wyższe płace należą w takiej sytuacji nadal  do wyjątków. Znacznie częściej firmy zamierzają nowym  pracownikom oferować niższe wynagrodzenia.

Do końca roku  aktywność inwestycyjna sektora przedsiębiorstw utrzyma się na niskim poziomie. Inwestycje nie powinny obniżyć się w energetyce oraz w sektorze publicznym. Nowe inwestycje w ciągu najbliższego kwartału rozpocznie 20,4 proc. przedsiębiorstw. Jednocześnie drugi kwartał firmy obniżają szacunki dotyczące wysokości kwartalnych wydatków na inwestycje.  Co trzeci inwestor  zamierza zmniejszyć wydatki na nakłady w relacji rocznej (to o 3,7 pp. więcej niż w pop. kw.), przy czym w większości przypadków (mniej niż 25 proc. firm) będzie to znacząca obniżka. O planowanym wzroście nakładów informowało natomiast ok 24 proc. badanych  (tj. o 1,7 pp. mniej niż w pop. kw.) a tylko co siódmy inwestor  zgłosił zamiar poważnego zwiększenia nakładów.

W opinii przedsiębiorstw w III kw. pogorszył się dostęp do kredytu bankowego. Odsetek odmów zwiększył się w ciągu ostatnich trzech miesięcy z ok 14,4 proc. do 19,2 proc. Problemy z otrzymaniem finansowania bankowego zwiększyły się zwłaszcza w budownictwie, gdzie odsetek firm starających się o kredyt był znacząco wyższy niż w innych klasach (wyniósł 35 proc.), a odsetek odmów objął aż 43 proc. wnioskujących.