STEM a sztuczna inteligencja, czyli jak wykształcić liderów przyszłości

Sztuczna inteligencja staje się kluczowym czynnikiem kształtującym przyszłość wielu dziedzin życia. To od nas zależy, jak szybko i umiejętnie wykorzystamy jej możliwości. Zaawansowana współpraca z SI wymaga odpowiedniego przygotowania, stąd może wynikać rosnące znaczenie STEM-u (nauka, technologia, inżynieria, matematyka) w dzisiejszym świecie.

Chociaż SI nie zastąpi ludzi, to osoby, które umiejętnie korzystają ze sztucznej inteligencji, zastąpią tych, którzy tego nie potrafią. To spostrzeżenie odzwierciedla zarówno potencjał, jak i wyzwania, przed którymi stoimy w erze cyfrowej.

Na podstawę rozwoju SI składa się solidne wykształcenie w dziedzinach STEM-u. Ścieżka ta wymaga interdyscyplinarnego podejścia, łączącego wiedzę z takich dziedzin jak kognitywistyka, neuronauka i językoznawstwo, które są kluczowe dla rozwoju systemów zdolnych do naśladowania ludzkiego myślenia. Jednakże same umiejętności twarde nie wystarczą. Współczesny specjalista w dziedzinie SI musi również posiadać rozwinięte umiejętności miękkie, takie jak komunikacja, praca zespołowa i ciekawość. Te kompetencje wydają się nieodzowne w dynamicznie zmieniającym się środowisku technologicznym, gdzie innowacje często wynikają z twórczej współpracy i zdolności do adaptacji.

Sukcesy edukacyjne, na które wpływają zarówno zaangażowanie rodziców, jak i warunki rozwoju społecznego, odgrywają kluczową rolę w przygotowaniu przyszłych pokoleń do wyzwań związanych z SI. Niemniej jednak, jak pokazują badania, nadmierna kontrola rodzicielska w połączeniu z intensywnym korzystaniem z mediów społecznościowych może prowadzić do ograniczenia samodzielnej zabawy dzieci, co negatywnie wpływa na ich zdrowie psychiczne, nastawienie społeczne i rozwijanie zainteresowań. W kontekście postępów w dziedzinie SI zachowanie równowagi między edukacją a swobodnym rozwojem stanowi klucz do wykształcenia pokolenia zdolnego do kreatywnego myślenia i innowacji.

Polska, której gospodarka odnotowała znaczny wzrost w ciągu dwóch minionych dekad, stoi przed wyzwaniem utrzymania czy wręcz zintensyfikowania tempa zmian. Wysoka jakość edukacji, szczególnie w dziedzinach STEM-u, stanowi klucz do podtrzymania tej trajektorii. Wpływ wyników PISA (Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów) na wzrost PKB podkreślili Eric Hanushek i Ludger Woessmann. Zwyżka o 25 punktów potencjalnie prowadzi do 0,5-proc. wzrostu PKB na mieszkańca. Ostatnie wyniki PISA w Polsce były jednak rozczarowujące.

Inwestowanie w edukację, szczególnie w obszarach związanych z SI, to dziś już nie opcja, tylko warunek konieczny do powodzenia w globalnej konkurencji. Co ciekawe, Polska wyróżnia się na tle Europy wysokim udziałem kobiet w dziedzinach STEM-u. Może tkwi w tym potencjał w kontekście przyszłościowych innowacji?

Na pewno wiele zostało do zrobienia. Gdy amerykańska firma doradcza McKinsey zapytała w tym roku dyrektorów 150 największych europejskich i północnoamerykańskich firm (z przychodami przekraczającymi 1 mld USD) o wykorzystanie sztucznej inteligencji, okazało się, że ledwie 3 proc. spośród nich choćby raz użyło SI w domenie związanej z operacjami. To wyraźny sygnał, że proces implementacji i szerszego wykorzystania sztucznej inteligencji przebiega powoli. Przedsiębiorcy zdają się nie widzieć w sztucznej inteligencji panaceum na prowadzenie i rozwój biznesu albo też nie potrafią zrobić z tego narzędzia właściwego użytku. Wydaje się prawdopodobne, że w jakiejś mierze wynika to z nastawienia i przygotowania ludzi, którzy pracują w tym obszarze.

Kluczem do sukcesu w erze SI jest nie tylko technologia, ale również edukacja, umiejętności miękkie i zrównoważony rozwój. Polska poprzez inwestowanie w te dziedziny ma szansę na dalszy dynamiczny rozrost, pozostając ważnym graczem w dziedzinie innowacji i wzrostu gospodarczego. „Dla szybko rozwijającej się gospodarki, takiej jak Polska, utrzymanie tempa wzrostu produktywności, jakie miała przez ostatnie 25 lat, mogłoby dać osiągnięcie poziomu produktywności USA w ciągu następnych 11 lat” – oceniła Olivia White, dyrektorka McKinsey Global Institute. STEM daje nam więc nadzieję na relatywnie szybkie dogonienie krajów rozwiniętych w zakresie większości wskaźników ekonomicznych.