(8) ryzyka ESG i monitoring.
Niewątpliwie obszarami, na które warto zwrócić szczególną uwagę, będą kwestie związane z zarządzeniem ryzykiem ESG, możliwe preferencje dotyczące ESG w normach ostrożnościowych banków oraz szeroko dyskutowane zjawisko tzw. greenwashingu, czyli pseudoekologicznego marketingu.
W zakresie zarządzania ryzykiem głównym celem EBA będzie zapewnienie, że ryzyka ESG zostaną w sposób prawidłowy uwzględnione przez instytucje finansowe oraz krajowe organy nadzoru. Projekt nowelizacji pakietu bankowego zakłada przyznanie EBA uprawnienia do wydania wytycznych dotyczących treści planów instytucji, które mają obejmować wymierne cele i etapy pośrednie, w celu przeciwdziałania ryzyku niedostosowania modelu biznesowego i strategii instytucji finansowych do odpowiednich celów polityki UE w obszarze transformacji w kierunku zrównoważonej gospodarki. EBA ma uzyskać także mandat do określenia wytycznych dotyczących standardów minimalnych oraz metod referencyjnych mających na celu identyfikację i pomiary ryzyka ESG. Na wytyczne EBA trzeba będzie jednak poczekać. Data ich publikacji jest bowiem zależna od postępu prac legislacyjnych związanych z rewizją pakietu bankowego.
Kolejne uprawnienia przyznane EBA w zakresie zrównoważonych finansów dotyczą norm ostrożnościowych oraz minimalnych wymogów kapitałowych. EBA zobowiązana jest do oceny, czy uzasadnione jest specjalne ostrożnościowe traktowanie ekspozycji związanych z aktywami lub działalnością w znacznym stopniu powiązanymi z celami ochrony środowiska lub celami społecznymi. W tym zakresie EBA przyjęła podejście dwuetapowe. W maju 2022 r. opublikowano tzw. discussion paper poddany ocenie interesariuszy. Tym samym EBA rozpoczęła dyskusję na temat odpowiedniości obecnych ram ostrożnościowych w kontekście czynników ryzyka ESG oraz ewentualnego przyjęcia zachęt i sankcji regulacyjnych powiązanych z charakterem ekspozycji. Sporządzając finalne sprawozdanie i rekomendacje, EBA weźmie pod uwagę komentarze ze strony interesariuszy. Zgodnie z aktualnym brzmieniem CRR sprawozdanie powinno zostać przedłożone do 28 czerwca 2025 r., przy czym w projektowanej zmianie do pakietu bankowego proponuje się skrócenie tego terminu o dwa lata, tj. do 28 czerwca 2023 r. Obecnie zagadnienia związane z ewentualnym ujęciem wymogów ESG w normach ostrożnościowych banków pozostają jednak wciąż nieokreślone.
W nowej mapie drogowej sporo uwagi poświęcono także zjawisku greenwashingu. W 2021 r. Komisja Europejska opublikowała strategię dotyczącą finansowania transformacji w stronę gospodarki zrównoważonej, w której wskazano m.in., że przy wsparciu europejskich urzędów nadzoru (w tym EBA) Komisja dokona oceny i przeglądu stosowanego obecnie zestawu narzędzi w zakresie nadzoru. EBA ma zatem dostarczyć szczegółową analizę w zakresie lepszego rozpoznania zjawiska pseudoekologicznego marketingu w sektorze bankowym oraz identyfikacji form i rozmiarów, jakie może ono przyjąć w kontekście działalności bankowej. Wstępny raport przedstawiający postęp prac powinien zostać przekazany do końca maja 2023 r. Na podstawie finalnego raportu zostanie dokonana ocena, czy konieczne będzie wprowadzenie dalszych zmian do regulacji europejskich w celu skutecznego przeciwdziałania zjawisku greenwashingu.
Nowa mapa drogowa zrównoważonego finansowania opublikowana przez EBA szczegółowo zakreśla kierunki działań nadzoru bankowego na najbliższe lata w zakresie ESG. Pozostaje jeszcze jednak wiele niewiadomych, zwłaszcza w kwestii ewentualnego ujęcia wymogów ESG w normach ostrożnościowych. Z zaprezentowanego harmonogramu prac wynika też, że w odniesieniu do niektórych obszarów (testy warunków skrajnych, sprawozdawczość nadzorcza) konkretne działania powinny zostać wdrożone możliwie szybko. Przykładowo – w 2025 r. EBA planuje rozpoczęcie przeprowadzania regularnych klimatycznych testów warunków skrajnych, jak również przygotowanie i wprowadzenie w życie obowiązków związanych ze sprawozdawczością nadzorczą w obszarze ESG.
