Wyzwania raportowania w iXBRL

Czy sporządzanie raportu zgodnie z iXBRL jest wyzwaniem technologicznym?

Publikacja: 15.09.2019 20:00

Agnieszka Pasich zastępca kierownika działu rynku kapitałowego i ubezpieczeń Comarch SA

Agnieszka Pasich zastępca kierownika działu rynku kapitałowego i ubezpieczeń Comarch SA

Foto: materiały prasowe

Wprowadzanie obowiązku raportowania w formacie ESEF ma na celu standaryzację raportów spółek giełdowych. Temu właśnie ma służyć dodawanie znaczników za pomocą języka iXBRL (tagowanie). Znaczniki te pozwalają na jednoznaczne opisanie zbioru danych, niejako w tle sprawozdania finansowego. W konsekwencji inwestor z Holandii powinien zrozumieć dane zawarte w raporcie spółki z Francji. Bardziej jest to zatem wyzwanie merytoryczne i organizacyjne. Technologia ma za zadanie ten proces ułatwić. Wyzwaniem i jednocześnie kluczem do osiągnięcia celu będzie również odpowiedni dobór narzędzi.

Emitenci oprócz inwestycji w odpowiednie oprogramowanie będą także musieli przeszkolić pracowników w zakresie samej koncepcji XBRL oraz uwzględnić nowe wymogi w organizacji procesu raportowania. Istotne znaczenie dla sporządzenia raportu w nowym formacie będzie miał dotychczasowy sposób raportowania. Dla emitentów korzystających z narzędzi wspomagających raportowanie oraz tych, którzy dotychczas przekazywali swoje raporty w formacie opartym na XML, poziom trudności związany z wdrożeniem iXBRL powinien być smniejszy w porównaniu z pozostałymi emitentami, którzy przygotowują swoje raporty w sposób mniej zautomatyzowany i przesyłają je na przykład w formacie PDF.

Zmiany w procesie raportowania w iXBRL dotyczą zarówno emitentów, jak i pozostałych uczestników rynku. Do raportowania w nowym formacie będą musiały się przygotować chociażby instytucje zobligowane do stworzenia mechanizmu umożliwiającego gromadzenie i udostępnianie raportów finansowych emitentów. Ponadto, pomimo niewątpliwej zalety technologii iXBRL, jaką jest możliwość odczytu sprawozdań przy użyciu dowolnej przeglądarki, również inwestorzy i analitycy, którzy będą chcieli skorzystać z możliwości szybszego przetwarzania i analizowania danych zawartych w raportach XBRL, będą potrzebowali odpowiednich do tego celu narzędzi.

Dostawcy oprogramowania, w tym Comarch, będą starali się wspomagać uczestników rynku w stawianiu czoła ww. wyzwaniom poprzez dostarczenie dedykowanych narzędzi wspomagających proces interaktywnego raportowania.

Po jakie narzędzia i modele współpracy z doradcami mogą sięgnąć spółki, aby przygotować się do nowego obowiązku?

Wywiązanie się z nowego obowiązku przez przedsiębiorstwa będzie wymagało zastosowania jednego z następujących rozwiązań:

- zlecenie przygotowania raportu w formacie iXBRL wyspecjalizowanej firmie zewnętrznej,

- samodzielne przygotowanie raportu przy pomocy gotowych narzędzi do tagowania sprawozdań,

- zintegrowanie danych z systemów finansowo-księgowych z taksonomią XBRL oraz stosowanie zautomatyzowanych procedur w procesie generowania raportu.

Każde z ww. rozwiązań różni się zarówno wysokością nakładów finansowych, jakie trzeba będzie ponieść na jego wdrożenie i utrzymanie, jak i zaangażowaniem zespołu finansowo-księgowego w proces raportowania.

Pierwsze rozwiązanie stanowi najmniejsze wyzwanie pod względem merytorycznym i technologicznym, ponieważ cały proces tagowania przejmuje firma zewnętrzna. Nie obejdzie się jednak bez częściowego zaangażowania emitenta, który oprócz zapewnienia dostępu do danych lub dostarczenia gotowego raportu będzie musiał również współpracować z ekspertami usługodawcy przy wyjaśnianiu jego wątpliwości.

Drugie rozwiązanie wymaga od emitenta zapoznania się z istotą XBRL oraz znajomości obsługi wybranego narzędzia, pozwalając jednocześnie na pełne kontrolowanie procesu tworzenia raportu w nowym formacie.

Ostatnie rozwiązanie pozwoli na pełne wykorzystanie potencjału XBRL, czyli automatyzację procesów sprawozdawczych. Niestety, wymaga ono gruntownego zrozumienia taksonomii ESEF oraz przestawienia całej organizacji na nowe regulacje. Jest to zatem proces długotrwały i przynajmniej w początkowym okresie bardzo kosztowny.

W podjęciu decyzji o wyborze rozwiązania z pewnością pomoże zapoznanie się z dostępnymi materiałami na temat istoty raportowania w formacie iXBRL lub wzięcie udziału w szkoleniu czy też konferencji tematycznej prowadzonych przez organizacje eksperckie. Dzięki temu emitenci będą mogli rozeznać, które rozwiązanie będzie najbardziej odpowiadało zarówno ich potrzebom, jak i możliwościom finansowym.

Na co spółki powinny zwrócić uwagę, decydując o wyborze rozwiązania?

Każda spółka, decydując o wyborze rozwiązania lub narzędzia, powinna wziąć pod uwagę kilka czynników:

- stopień skomplikowania oraz rozbudowania jego ewidencji i raportów,

- dotychczasowy sposób i forma raportowania,

- polityka spółki w zakresie outsourcingu zadań firmom zewnętrznym,

- nakłady finansowe, jakie spółka zamierza i jest w stanie ponieść.

Dodatkowo spółka powinna odpowiedzieć sobie na pytanie, jaki cel chce osiągnąć. Czy zależy jej wyłącznie na spełnieniu wymogów, przy możliwie niskich nakładach finansowych, czy też chciałaby wykorzystać dodatkowe możliwości, jakie daje raportowanie w formacie XBRL, poprzez wsparcie wewnętrznych procesów przetwarzania informacji oraz wsparcia raportowania wewnętrznego i zewnętrznego, decydując się na poniesienie wyższych nakładów finansowych.

Jeśli spółka zdecyduje o samodzielnym przygotowaniu raportu w nowym formacie przy użyciu dedykowanych narzędzi, powinna dodatkowo zwrócić uwagę na:

- renomę i doświadczenie dostawcy narzędzia,

- ergonomiczność i intuicyjność stosowanych rozwiązań,

- zapewnienie bezpieczeństwa danych,

- zapewnienie aktualizacji w razie zmiany przepisów,

- obsługę serwisową.

Jakie doświadczenia ma spółka Comarch przy przygotowywaniu próbnego raportu w formacie iXBRL w ramach grupy roboczej ESMA?

Możliwość wzięcia udziału w warsztatach organizowanych przez ESMA, które miały miejsce w 2017 roku, dała spółce Comarch niepowtarzalną okazję do próbnego przekształcenia swojego skonsolidowanego sprawozdania finansowego do formatu iXBRL, jeszcze przed wejściem w życie unijnych przepisów.

W ramach przygotowania do warsztatów uczestnicy, to jest 25 emitentów z 13 krajów i 19 różnych branż, wzięli udział w webinarium przeprowadzonym przez ekspertów ESMA, mającym na celu wyjaśnienie technologii oraz sposobu, w jaki emitenci mieli uwzględnić taksonomię MSSF w swoich sprawozdaniach. Następnie, podczas dwudniowych warsztatów, które odbyły się w siedzibie ESMA w Paryżu, uczestnicy, po uprzednim podziale na grupy, przekształcali swoje zmapowane sprawozdania do formatu iXBRL za pomocą udostępnionych narzędzi. Podczas warsztatów uczestnicy otrzymali odpowiednie wsparcie, zarówno merytoryczne, ze strony pracowników ESMA oraz ekspertów z Fundacji MSSF, jak i techniczne, ze strony specjalistów od technologii XBRL.

W czasie warsztatów najbardziej czasochłonny dla Comarch okazał się etap mapowania sprawozdania finansowego za pomocą pojęć/taksonomii MSSF oraz tworzenie rozszerzeń, czyli indywidualnego słownika pojęć, w sytuacji braku odpowiednich pozycji w taksonomii podstawowej. Według naszej spółki uproszczenie przeglądania i wyszukiwania pojęć w taksonomii, zdecydowanie usprawniłoby proces mapowania. Narzędzia, za pomocą których emitenci dokonywali tagowania swoich sprawozdań, pochodziły głównie z rynku amerykańskiego, gdzie były wykorzystywane do raportowania. Narzędzie, którego używała spółka Comarch oraz pozostałych trzech emitentów z grupy, należało naszym zdaniem do mało intuicyjnych i wymagało wykonania dużej ilości powtarzalnych operacji. W przypadku raportowania ESEF wydaje się zatem konieczne opracowanie bardziej intuicyjnego i ergonomicznego narzędzia, dedykowanego do lokalnych regulacji.

Comarch postrzega swój udział w warsztatach jako bardzo cenne doświadczenie, które pozwoliło na zwiększenie wiedzy w zakresie wymogów ESEF oraz dało możliwość przetestowania iXBRL w praktyce. Dzięki warsztatom duża część pracy, którą będą musieli wykonać emitenci podlegający nowym wymogom, jest już za nami. Spółka ma nadzieję, że zdobyte doświadczenie pozwoli na wywiązanie się z nowych wymogów w sposób bardziej sprawny i łagodny.

Dzięki temu doświadczeniu wiemy, w jaki sposób chcemy podejść do raportowania ESEF. Jako spółka informatyczna zamierzamy również stworzyć oprogramowanie, które lepiej będzie adresowało problemy, z jakimi zderzyliśmy się podczas tworzenia wstępnego raportu. Przy tworzeniu narzędzia zamierzamy również czerpać z doświadczeń rynku niemieckiego, gdzie obowiązek przekazywania sprawozdań w formacie XBRL funkcjonuje od lat.

Przypominamy, że raportowanie w nowym formacie dotyczy wszystkich spółek notowanych na rynkach publicznych UE, które sporządzają swoje roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe zgodnie z MSR. Obowiązek ten będzie miał zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań, których okres sprawozdawczy rozpoczyna się 1 stycznia 2020 r. i później. Spółka Comarch natomiast zamierza po raz pierwszy przygotować skonsolidowane sprawozdanie finansowe w formacie iXBRL z uwzględnieniem taksonomii ESEF już za 2019 rok, czyli z rocznym wyprzedzeniem, i będzie przy tym korzystać z własnego, nowo tworzonego rozwiązania.

Spółka powinna odpowiedzieć sobie na pytanie, jaki cel chce osiągnąć. Czy zależy jej wyłącznie na spełnieniu wymogów przy możliwie niskich nakładach finansowych, czy też chciałaby wykorzystać dodatkowe możliwości, jakie daje raportowanie w formacie XBRL, poprzez wsparcie wewnętrznych procesów przetwarzania informacji oraz wsparcie raportowania wewnętrznego i zewnętrznego, decydując się na poniesienie wyższych nakładów finansowych.

Inwestycje
Goldman Sachs podniósł prognozę ceny złota
Inwestycje
Złoto nie traci apetytu na rekordy. Napięcie na Bliskim Wschodzie wspiera notowania kruszcu
Inwestycje
Słabnie „Barbiemania”, Europa wraca do łask inwestorów
Inwestycje
Ropa naftowa po 100 USD za baryłkę? Goldman Sachs: raczej nie w tym roku
Inwestycje
Skąd się wziął nagły wzrost ceny złota?
Inwestycje
Polscy inwestorzy głosują tak, by nie szkodzić swoim inwestycjom