Aktywa i liczba uczestników PPK biją rekordy

Liczba aktywnych uczestników Pracowniczych Planów Kapitałowych przekroczyła we wrześniu 4 mln. Co więcej, przez ostatni rok wartość aktywów zgromadzonych w tym programie urosła o przeszło 40 proc. Tempo tych wzrostów najpewniej będzie przyspieszać.

PPK rosną coraz szybciej. Oczywiście pomagają utrzymujące się dobre nastroje na rynkach finansowych, ale przyspiesza też wzrost organiczny.

Tak rosną PPK

Wedle najnowszych, oficjalnych danych PFR Portalu PPK opublikowanych w Biuletynie PPK, na koniec września z możliwości oszczędzania w Pracowniczych Planach Kapitałowych skorzystało już 4 mln osób. Tylko we wrześniu do programu dołączyło 39 tys. nowych uczestników. Od początku roku ich liczba wzrosła o ponad 300 tys. Ale na tym rekordy się nie kończą, bowiem wartość aktywów zgromadzonych w funduszach zdefiniowanej daty, do których trafiają oszczędności uczestników PPK, wzrosła na koniec zeszłego miesiąca do 40,82 mld zł. Pomogły oczywiście, może nie przesadnie imponujące, ale jednak wzrosty na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, gdzie trafia większość oszczędności uczestników PPK. Jak jednak policzyły Analizy.pl, większa część wrześniowego wzrostu aktywów zgromadzonych w funduszach zdefiniowanej daty to zasługa uczestników tego programu i ich pracodawców. Saldo ich wpłat i wypłat z PPK sięgnęło w minionym miesiącu 551 mln zł. W ciągu roku aktywa zgromadzone w PPK urosły o 41 proc., a od początku tego roku o 10,5 mld zł.

Program niezmiennie przynosi wysokie stopy zwrotu dla oszczędzających. Przypomnijmy, że pieniądze gromadzone na rachunkach uczestników programu lokowane są w funduszach zdefiniowanej daty. To fundusze, które oszczędności uczestników PPK inwestują głównie w akcje i w obligacje. Poziom ryzyka inwestycji uzależniają przy tym od wieku uczestnika. W przypadku młodszych uczestników inwestują odważniej, albo, mówiąc fachowo, agresywniej. Im uczestnik starszy, tym polityka inwestycyjna funduszu ostrożniejsza, bardziej zachowawcza. U młodszych przeważają akcje, u starszych obligacje. Każdy pracownik, który bierze udział w programie, zostaje automatycznie przypisany do funduszu w zależności od swej daty urodzenia, a raczej przybliżonego momentu osiągnięcia 60 lat. Jeśli więc ktoś ma osiągnąć ów wiek na przykład w 2030 r. zostaje zapisany do FDZ 2030.

Według najnowszych wyliczeń PFR Portal PPK, na koniec września 2025 r. zysk przykładowego uczestnika tego programu oszczędzającego w nim od grudnia 2019 r. i zarabiającego 5300 zł do końca 2023 r. oraz 7000 zł miesięcznie od początku 2024 r., sięgnął – w zależności od rodzaju funduszu zdefiniowanej daty – od 136 do nawet 190 proc. (najwyższy średni zysk osiągnęły FDZ z datą 2050, 2055 i 2060). Na jego rachunku znajduje się od 11 061 zł do 15 589 zł więcej niż sam wpłacił do PPK.

Oczywiście takim wynikom pomaga konstrukcja programu, w którym wpłaty jego uczestników uzupełniane są o wpłaty ich pracodawców i dopłaty od państwa. Do tej pory uczestnicy PPK wpłacili na swoje rachunki w tym programie 20 mld zł, ich pracodawcy przeszło 16 mld zł. Państwo w ramach wpłat powitalnych z Funduszu Pracy dopłaciło do tej pory 924 mld zł, a w ramach dopłat rocznych 2,08 mld zł. Taki mechanizm daje Pracowniczym Planom Kapitałowym wyraźną przewagę nad innymi programami długoterminowego oszczędzania dostępnymi na rynku.

Duże rezerwy

Wedle najświeższych danych PFR Portal PPK łączna partycypacja w programie wzrosła na koniec września 2025 r. do 55,27 proc. Trzeba jednak pamiętać, że jest to odsetek uczestników PPK w firmach i instytucjach, które je u siebie uruchomiły, a nie wszystkich do tego uprawnionych. Wedle szacunków do udziału w Pracowniczych Planach Kapitałowych uprawnionych jest nawet 11,5 mln osób.

Eksperci PFR Portal PPK zwracają w tym kontekście uwagę, że do PPK przekonują się powoli pracownicy sektora publicznego. To ważne, bo do tej pory to tu do programu przystępowało najmniej osób. Partycypacja w sektorze publicznym jest wciąż o ponad połowę niższa niż w sektorze prywatnym. W tym drugim sięga obecnie przeszło 63,5 proc. W publicznym jednak coraz wyraźniej przekracza 30 proc. Najprawdopodobniej efekty zaczynają przynosić wysiłki PFR Portalu PPK, który właśnie do sektora publicznego, w tym do pracowników szkół i samorządów, kieruje teraz największe wysiłki informacyjne i edukacyjne.

Powolny wzrost czy już kula?

O ocenę tego, co dzieje się w PPK poprosiliśmy ekspertów rynku emerytalnego i finansowego.

– Działa tu efekt kuli śnieżnej. Każdy artykuł w „Rzeczpospolitej” i w „Parkiecie” o stopach zwrotu oraz o tym, jak bardzo to opłacalny produkt emerytalny, chyba najlepszy z dostępnych, to kolejni chętni do zapisania się do programu – śmieje się Marcin Materna, CFA, doradca inwestycyjny, dyrektor departamentu analiz w Millennium Domu Maklerskim. – Pamiętajmy też, że każdego roku na rynek pracy wchodzi kilkaset tysięcy nowych osób, a dla większości z nich kwestia zapisania się bądź nie do PPK nie istnieje. Przyjmują to po prostu jako obowiązkowy element wynagrodzenia, albo nawet się nad tym nie zastanawiają – dodaje.

Ekspert Millennium Domu Maklerskiego daje PPK pozytywną ocenę, choć jego zdaniem nie są one systemem idealnym. – Najbardziej brakuje mi zwiększenia ekspozycji zagranicznej – mówi Marcin Materna.

Zdaniem dr Marcina Wojewódki, prezesa Instytutu Emerytalnego, wzrost liczby uczestników PPK, jak też wzrost wartości aktywów zgromadzonych w tym programie, to dobre wiadomości i należy się z nich cieszyć. – Powyższe oznacza, że coraz większa liczba naszych obywateli będzie miała jakieś dodatkowe zabezpieczenie na jesień życia poza obowiązkowym systemem emerytalnym, do którego należą – tłumaczy szef Instytutu Emerytalnego.

Przestrzega jednak przed hurraoptymizmem i zwraca uwagę, że wizje szybkich milionów uczestników oraz miliardów aktywów w tym programie prezentowane kilka lat temu przez jego twórców, nie sprawdziły się. – Musimy sobie jasno powiedzieć, że po 6 latach od uruchomienia Pracowniczych Planów Kapitałowych 4 mln oszczędzających w tym programie to niewiele ponad 1/4 tych, którzy oszczędzają w ramach Otwartych Funduszy Emerytalnych i niewiele ponad 1/3 tych, którzy mogliby w PPK uczestniczyć – wskazuje Marcin Wojewódka.

Jego zdaniem w tej sytuacji przed rządzącymi nadal stoi duże wyzwanie: zachęcenia Polaków do oszczędzania w ramach PPK. – Moim zdaniem najlepszym rozwiązaniem byłoby wsparcie ze strony państwa usługodawców PPK w procesie edukacji naszych obywateli. Mogłoby to przybrać formę zwolnienia usługodawców PPK z opłat za uczestnictwo w tym programie, pod warunkiem, że odpowiednie środki przeznaczyliby na jego promocję – mówi dr Wojewódka. – Jednocześnie zostawiłbym w obecnej formie portal mojePPK.pl, który od dwóch lat zmienił zasady działania i od nachalnej propagandy przeszedł do wsparcia edukacji emerytalnej Polaków. Tak trzymać – dodaje.

Dodatkowe przyspieszenie wzrostu przyniesie Pracowniczym Planom Kapitałowym kolejny automatyczny zapis pracowników do tego programu, zaplanowany na wiosnę 2027 r. Takie zapisy powtarzają się co cztery lata. Część ekspertów przekonuje, że warto pomyśleć o zwiększeniu ich częstotliwości. Tłumaczą, że zwiększenie liczby osób dodatkowo oszczędzających na czas emerytury, to w dzisiejszych czasach wręcz konieczność. Wszystko przez niekorzystne zmiany demograficzne. Nasze społeczeństwo starzeje się w szybkim tempie. Ubywa młodych, pracujących, przybywa emerytów, a długość życia się wydłuża. Przekłada się to na coraz niższą stopę zastąpienia, czyli spadającą wysokość emerytury do wynagrodzenia otrzymywanego przed przejściem na nią. Sytuację przyszłych emerytów mogą poprawić dodatkowe oszczędności.