„Jesteśmy firmą z tradycjami. Działamy od 19xx roku" – ileż spółek sięga po ten slogan reklamowy. Powołanie się przez przedsiębiorcę na to, że jego firma funkcjonuje w branży od dziesiątków lat, ma podkreślić jej solidność. Skoro bowiem przetrwała różne kryzysy i burze dziejowe, to można jej zaufać, gdyż jej produkty lub usługi muszą być wysokiej jakości. Samo to, że spółka działa 100 lub 200 lat, może być wielkim magnesem przyciągającym klientów. Bank Korei wyliczył, że na całym świecie jest ponad 5 tys. firm działających dłużej niż dwa stulecia. Ponad 3 tys. z nich przypada na Japonię, ponad 800 na Niemcy, a ponad 200 na Holandię. W większości to małe, rodzinne przedsiębiorstwa. 90 proc. spółek mających więcej niż 100 lat zatrudnia mniej niż 300 pracowników. Wśród nich zdarzają się prawdziwe matuzalemy. Kilkanaście spółek na świecie działa już od ponad 1000 lat. Ich byt okazał się trwalszy od bytu dziesiątków państw, języków oraz idei.
Od budowy świątyń po arkebuzy
Aż do 2006 r. najstarszą firmą świata było japońskie przedsiębiorstwo budowlane Kongo Gumi, założone w 578 r. przez rzemieślników sprowadzonych z koreańskiego królestwa Baekje przez półlegendarnego księcia Shotoku. Spółka powstała więc w czasach, które historycy postrzegają jako pełne białych plan. Przez 50 pokoleń znajdowała się w rękach jednej rodziny. Wyspecjalizowała się w budowie buddyjskich świątyń, ale najsłynniejszym jej dokonaniem jest XVI-wieczny zamek w Osace (miejsce słynnej bitwy z 1620 r. kończącej rozbicie feudalne w Japonii). Firma przetrwała liczne wojny i kryzysy, a powaliła ją ekonomiczna stracona dekada. W 2006 r. zbankrutowała i została przejęta przez korporację Takamatsu. Działa obecnie jako jej filia.
To, która samodzielnie działająca spółka dzierży tytuł najstarszej na świecie, jest kwestią sporną. Pewne jest tylko to, że to firma japońska. O ten tytuł konkurują trzy onseny (tradycyjne pensjonaty oferujące gościom kąpiele w gorących źródłach): Nishiyama Onsen Keiunkan, który miał zostać założony w 705 r., Koman mający działać od 717 r. i Hoshi Ryokan funkcjonujący od 718 r. Dalsze pozycje zajmują produkująca maszyny japońska spółka Tech Kaihatsu (760 r.) i producent papierowych toreb Genda Shigyo (771 r.).
Najstarszą firmą w Europie może być przyklasztorna austriacka restauracja Stiftskeller St. Peter w Salzburgu, rzekomo działająca nieprzerwanie od 803 r. Wspominał o niej w swoich pismach mnich Alkuin, główny uczony na dworze władcy Franków Karola Wielkiego. Najstarszą firmą w sąsiednich Niemczech jest winiarnia Staffelter Hof w nadreńskim miasteczku Kroev, działająca od co najmniej 862 r. Przez ponad 900 lat była własnością klasztorną, później przeszła w ręce prywatnego przedsiębiorcy i stała się firmą rodzinną. We Francji najdłużej działającym przedsiębiorstwem jest również winiarnia – Chateau de Goulaine. Wino produkowano tam już w 1000 r., a cały interes znajdował się przez ten czas (z przerwą w latach 1788–1858) w rękach szlacheckiej rodziny de Goulaine. W gronie pokaźną część stanowią restauracje, puby, winiarnie i browary – Europejczycy, jak widać, potrafią chronić swoje tradycje kulinarne i alkoholowe. I tak najstarszą firmą w Wielkiej Brytanii jest pub Bingley Arms działający w miasteczku Bardsey już między 905 a 953 r., a najdłużej działająca spółką w Irlandii jest Sean's Pub, prowadzony w miasteczku Althone od 900 r., czyli jeszcze w czasach, gdy wikingowie najeżdżali Zieloną Wyspę. Europa pod względem ilości lokali gastronomicznych z wielkimi tradycjami wyróżnia się nawet na tle Azji Wschodniej, czyli regionu szczycącego się własnymi, starożytnymi tradycjami kulinarnymi. Najstarsza działająca do dziś restauracja w Chinach, pekińska Pianyifang, działa „dopiero" od 1416 r.
Wśród firm mających tradycję liczącą kilkaset lat można znaleźć – zarówno w Europie, jak i na Dalekim Wschodzie – wiele aptek. Prawdopodobnie najstarszą w Europie jest apteka Rats działająca od 1318 r. w niemieckim mieście Hildesheim. Rok później zaczęła funkcjonować japońska apteka Sangokan. Wielki koncern farmaceutyczny Merck wykształcił się z rodzinnej apteki, założonej w 1688 r. przez Friedricha Jacoba Mercka w niemieckim mieście Darmstadt. W 1827 r. apteka ta zaczęła produkować leki na skalę przemysłową. W 1891 r. przekształciła się w spółkę Merck & Co. mającą siedzibę w USA, którą w czasie pierwszej wojny światowej czasowo skonfiskował rząd USA jako „wrogą", niemiecką własność.
