Inwestowanie na styku sztucznej inteligencji, energii i polityki

W nadchodzących latach to sztuczna inteligencja, czysta energia i geopolityka mogą kształtować globalną gospodarkę. Swoimi przemyśleniami na temat tego, w jaki sposób te elementy wzajemnie się nakładają i przecinają, a także jakie szanse i zagrożenia się pojawiają, gdy te zjawiska rozwijają się równolegle, dzielą się Jared Cohen i John Goldstein z Goldman Sachs.

Już od dziesięcioleci sztuczna inteligencja (SI) i odnawialne źródła energii są na fali wznoszącej, ale ich rozwój nabrał tempa szczególnie w ostatnich latach. Uruchomiony pod koniec 2022 r. ChatGPT zgromadził najszybciej w historii rosnącą bazę użytkowników spośród wszystkich konsumenckich aplikacji internetowych i uświadomił światu, jak szybko rozwija się generatywna sztuczna inteligencja.

Dzięki rekordowym inwestycjom i wdrażanym przez rządy na całym świecie programom wsparcia proces przechodzenia na czystą energię przyspieszył, a konkurencja w zakresie czystych technologii się zaostrza. Szybkie postępy w dziedzinie sztucznej inteligencji oraz czystej energii zachodzą na tle najgwałtowniejszych od czasów zimnej wojny turbulencji geopolitycznych, napędzanych wzmagającą się rywalizacją pomiędzy USA i Chinami, wojnami w Europie i na Bliskim Wschodzie oraz rekonfiguracją globalnych sojuszy.

Inwestorzy mają coraz większą świadomość, że w nadchodzących latach to sztuczna inteligencja, czysta energia i geopolityka mogą kształtować globalną gospodarkę. Natomiast z mniejszym rozumieniem spotyka się to, jak głęboko są one ze sobą powiązane.

Co łączy sztuczną inteligencję, transformację energetyczną i geopolitykę

Przetwarzanie zapytania przez ChatGPT jest średnio o wiele bardziej energochłonne niż wyszukiwanie w Google. Biorąc pod uwagę, że wykorzystanie generatywnej sztucznej inteligencji będzie w nadchodzących latach nadal rosło, sam ten fakt przyczyni się do 2030 r. do 160-proc. wzrostu zapotrzebowania na energię ze strony centrów danych przetwarzających cały powiązany ruch w sieci. Z perspektywy zrównoważonego rozwoju należałoby mieć nadzieję, że to zwiększone zapotrzebowanie zostanie zaspokojone czystą, odnawialną energią. Aby tak się stało, sieci elektroenergetyczne będą musiały zostać zmodernizowane tak, aby umożliwić import i eksport czystej energii. Zakłady energetyczne będą musiały znaleźć sposoby na zdecydowane zwiększenie swojej odnawialnej mocy wyjściowej i zapewnienie stałych dostaw. Niezbędny będzie rozwój nowych technologii wspomagających, takich jak akumulatory o dużej pojemności. Tymczasem konflikty zbrojne będą nadal wpływać na zmiany cen energii i podsycać obawy dotyczące ciągłości dostaw.

Wzajemne oddziaływanie tych sił może przebiegać na różne sposoby: sztuczna inteligencja może nadwerężać systemy energetyczne, ale może również pomóc wprowadzić rozwiązania, które zwiększą wydajność centrów danych i sieci przesyłowych; gwałtowny wzrost zapotrzebowania na energię może przyspieszyć proces przechodzenia na źródła odnawialne lub może doprowadzić, w krótkim okresie, do zwiększenia wykorzystania przez zakłady energetyczne łatwo dostępnych paliw kopalnych. Tego rodzaju kluczowe pytania pojawiają się wszędzie tam, gdzie SI, energia i geopolityka się przecinają. Dla inwestorów wyzwaniem jest zrozumienie tych współzależności i przewidzenie ich skutków inwestycyjnych. Inwestorzy, którzy pozostaną w swoich ograniczonych niszach inwestycyjnych, skupieni na jednym temacie, będą przegapiać okazje i nie doceniać ryzyka.

Energia elektryczna dla sztucznej inteligencji i co można zrobić, aby to zapotrzebowanie zaspokoić

Przez pierwszy rok po publicznym udostępnieniu ChatGPT większość uwagi świata skupiła się na niedoborze wysokowydajnych układów scalonych i specjalistycznych procesorów. Teraz łańcuchy dostaw w tych obszarach ustabilizowały się, a wąskim gardłem, o którym coraz częściej słyszymy, staje się zasilanie. Systemy SI są o wiele bardziej energochłonne niż typowe centra danych oparte na jednostkach centralnych (CPU), a wykres zużycia energii będzie na osi czasu piąć się w górę. Przewiduje się, że w ciągu pięciu lat aż 50 proc. obciążeń hiperskalowych centrów danych będzie pochodzić od SI. Wymaga to radykalnego przemodelowania dzisiejszego krajobrazu obliczeniowego, a firmy prowadzące hiperskalowe centra danych już przeznaczyły setki miliardów dolarów na stosowną rozbudowę, a to dopiero początek.

Jeśli chodzi o energię, sztuczna inteligencja może w pewnym stopniu uczynić systemy energetyczne bardziej zrównoważonymi oraz ograniczyć ich nieefektywności: poszczególne kraje będą musiały przyjąć kompleksowe, wieloaspektowe strategie, wprowadzać innowacje w obszarze energetyki i jednocześnie odpowiedzialnie wykorzystywać krajowe zasoby energetyczne, w tym gaz ziemny i energię odnawialną.

Szanse i wyzwania, jakie ten oczekiwany wzrost popytu stwarza dla inwestorów

Poszukując okazji inwestycyjnych, warto zidentyfikować obszary, w których dla osiągnięcia sukcesu niezbędne są innowacje i wzrost. Rozwój sztucznej inteligencji będzie wymagał gwałtownego wzrostu ilości dostępnej energii elektrycznej oraz możliwości jej dostarczania. Dotyczy to w szczególności energii odnawialnej. Osiągnięcie tych celów pociągnie za sobą zmiany w systemie przesyłowym, co przełoży się na nowe sposoby przesyłu lub rozproszenie procesu generowania energii, ale potrzeba lepszego wykorzystania sieci przesyłowych jest pewna. Budowa nowych linii przesyłowych jest kosztowna i czasochłonna, dlatego wykonuje się wiele prac w celu optymalizacji istniejących sieci.

Proces przechodzenia na czystą energię będzie miał wpływ na wszystkie aspekty tradycyjnego rynku energii, a zakłady energetyczne są w samym centrum tego procesu. Mówimy o transformacji całego sektora. Warto pamiętać, że wielu głównych graczy stojących za szybkim rozwojem SI – duże firmy technologiczne – ma duże ambicje w obszarze czystej energii, co wpłynie na sposób reakcji zakładów energetycznych. W ten sposób zwiększony popyt powinien przyspieszyć rozbudowę odnawialnych źródeł energii i możliwości jej magazynowania, może stymulować rozwój innowacyjnych nowych źródeł czystej, stabilnej energii i zwiększyć rolę gazu ziemnego oraz jednocześnie oddalić horyzont planów dekarbonizacyjnych zakładów energetycznych.

Deglobalizacja i większy nacisk wielu krajów na samowystarczalność a możliwości inwestycyjne

Gospodarka światowa staje się coraz bardziej podzielona. Chiny podążają za modelem „podwójnego obiegu”, tak aby zająć pozycję lidera w obszarze kluczowych technologii i jednocześnie być samowystarczalnymi, podczas gdy znaczna część Zachodu stara się minimalizować ryzyko w łańcuchach dostaw i zachować nienaruszoną własną przewagę technologiczną nad Chinami, zwłaszcza w obszarze sztucznej inteligencji. Ten trend będzie trwał. W związku z dążeniem rządów do suwerennych modeli sztucznej inteligencji opartych na odpornych, samowystarczalnych łańcuchach dostaw będziemy świadkami zwiększającego się popytu na układy scalone oraz wzrastającej rozbudowy infrastruktury cyfrowej.

Podział ekonomiczny jest bezpośrednio związany z trendami, które obserwujemy w SI i energetyce. Jeśli zapotrzebowanie na energię przez systemy SI będzie nadal rosło, wyzwaniem dla USA będzie fakt, że ich system energetyczny budowany jest w perspektywie dziesięcioleci, a nie miesięcy czy nawet kilku lat. Ameryka będzie musiała radzić sobie z tymi problemami, w tym wdrożyć reformy na szczeblu federalnym i stanowym, które pozwolą jej zwiększyć moce energetyczne w bardziej zrównoważony sposób oraz pozyskać potrzebne inwestycje i rozbudowy infrastrukturalne.

Wykorzystanie możliwości SI będzie wymagało rozbudowy infrastruktury o rozmiarach niemal dotąd w historii ludzkości niespotykanych. Skala ambicji jest niezwykła, ale takie same są możliwości. Ktokolwiek tego skutecznie dokona, będzie kształtować przyszłość wzrostu gospodarczego, geopolityki i postępu przez nadchodzące dekady. Na razie cena energii elektrycznej jest mniejszym zmartwieniem dla operatorów centrów danych SI niż ilość i niezawodność zasilania. Wyzwania pojawiają się, gdy systemy działają w oparciu o czystą energię odnawialną, jak energia słoneczna czy wiatrowa, gdzie pewność zasilania może się zmieniać w zależności od pory roku, a nawet pory dnia. Na razie próby radzenia sobie z problemem zasilania widzimy w rozwiązaniach hybrydowych. Patrząc w przyszłość, wyobrażamy sobie centra danych o skali gigawatów niezbędne do szkolenia kolejnej generacji dużych modeli językowych. Najważniejsze pytanie brzmi: kto je zbuduje i gdzie.

Obawy dotyczące sztucznej inteligencji i czystej energii pogłębiają nierówności

Większość ludzi żyje obecnie w państwach posiadających krajową strategię rozwoju sztucznej inteligencji. Wiele krajów ma również plany rozwoju czystej energii. Jednak skutki tych dwóch rewolucji nie będą wszędzie jednakowe. Na przykład oczekuje się, że rozwinięte rynki osiągną średnio większy wzrost produktywności dzięki zastosowaniu sztucznej inteligencji niż rynki wschodzące.

Wymagania nowych systemów SI dotyczące dostępności mocy mogą powiększyć przepaść między krajami zaawansowanymi i rozwijającymi się. Inwestycje będą zasadniczo nadal przesuwane w stronę krajów rozwiniętych, potencjalnie pogłębiając przepaść pomiędzy wykorzystaniem energii przez kraje zaawansowane i rozwijające się. Ta rozbieżność nie jest jednak nieunikniona: prawdopodobnie będziemy świadkami, jak wiele krajów próbować będzie rozwiązywać te problemy, tworząc nowe partnerstwa technologiczne, jak chociażby Globalne Południe. Na przykład Microsoft i G42, grupa technologiczna z siedzibą w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, współpracują z rządem Kenii w celu zbudowania centrum danych zasilanego energią geotermalną w tym wschodnioafrykańskim kraju.

SI ma potencjał zwiększenia globalnej produkcji gospodarczej, ale prawdopodobnie proces ten nie będzie zachodził na całym świecie równomiernie. Zdolność technologii do automatyzacji wielu zadań może być dobrodziejstwem dla wielu pracowników, pozwalając im na przejście do lepiej płatnych zajęć, ale istnieje ryzyko, że zbędni pracownicy mogą mieć trudności ze znalezieniem sobie miejsca w nowej gospodarce. W przyszłości może to ograniczyć tempo rozwoju sztucznej inteligencji i czystej energii.