Przybliżamy budowę i metody zastosowania MACD

Tytułowy wskaźnik ma prostą budowę i wysyła wiele cennych sygnałów transakcyjnych. Pokazujemy, jak je łączyć, by uzyskać najbardziej wiarygodny obraz rynku.

W poprzednim odcinku „Profesjonalnego inwestora" przybliżyliśmy budowę i metody wykorzystania indeksu kanałowego CCI. Był to już czwarty omawiany przez nas wskaźnik w ramach trwającego cyklu. Dziś przyszedł czas na kolejny, popularny indykator – MACD. Pokażemy, jak obliczane są jego wartości i jakie sygnały transakcyjne można za jego pomocą uzyskać. Ponadto zaprezentujemy wyniki testów jego skuteczności dla indeksu WIG.

Podstawowe sygnały

Wskaźnik MACD został opracowany w 1979 r. przez Geralda Appela. Indykator ten stanowi specyficzną kombinację wykładniczych średnich kroczących, które omawialiśmy w pierwszym odcinku tego cyklu. Szczegóły dotyczące jego budowy są opisane w ramce.

MACD najczęściej obrazowany jest w postaci dwóch linii. Pierwsza to właściwy MACD, a druga to linia sygnału. Na wykresie obok pierwsza jest linią ciągłą, a druga przerywaną. Warto zauważyć, że obie linie mają tendencje do oscylowania wokół linii zero, ale odchylenia mają raczej nieograniczony zasięg. Podstawowe sygnały transakcyjne, jakie można uzyskać za pomocą tego wskaźnika, to przecięcia obu linii. I tak, gdy MACD przecina od dołu linię sygnału, jest to sygnał do zajęcia pozycji długiej (kupno). Przecięcie w przeciwnym kierunku stanowi z kolei wskazanie do otwarcia krótkiej pozycji (sprzedaż). Często zdarza się, że internetowe programy do analizy technicznej z automatu pokazują strzałki (zielona – kupno, czerwona – sprzedaż), gdy dojdzie do takich skrzyżowań. Ostrzegamy jednak, by nie stosować się do tych wskazań bezkrytycznie. O ile w silnych trendach wzrostowych lub spadkowych wiele sygnałów będzie trafnych, o tyle podczas konsolidacji MACD będzie nas „oszukiwał". Na szczęście istnieją metody, by poprawić skuteczność wskaźnika.

Szukanie potwierdzenia

Pierwszą metodą uwiarygodnienia podstawowych sygnałów MACD jest potraktowanie tego wskaźnika jak oscylatora. W tym celu należy wyznaczyć dla niego strefy wyprzedania i wykupienia. Jak już wspominaliśmy, zasięg jego zmian jest nieograniczony, więc dla każdego instrumentu należy dokonywać indywidualnego doboru strefy. Przykładowo dla WIG za strefę wykupienia można uznać wartości powyżej +500, a za strefę wyprzedania wartości poniżej –500. Jeśli w pierwszej strefie linia sygnalna spadnie poniżej MACD, mamy silny sygnał sprzedaży. A jeśli do przecięcia w przeciwnym kierunku dojdzie w strefie wyprzedania, będzie to silne wskazanie kupna.

Drugim sposobem uwiarygodnienia wskaźnika jest wyprowadzenie linii trendu MACD, czyli połączenie lokalnych dołków wskaźnika (trend wzrostowy) lub lokalnych szczytów (trend spadkowy). Przełamanie takiej linii będzie wstępnym ostrzeżeniem przed poważniejszym ruchem rynku. Jeśli zostanie potwierdzone przecięciem linii MACD, również otrzymujemy bardziej wartościowy sygnał.

Zdaniem wielu analityków najbardziej wiarygodnymi sygnałami MACD są jednak jego dywergencje z wykresem ceny. Z dywergencją mamy do czynienia wtedy, gdy kurs danego instrumentu wyznacza nowe ekstremum cenowe, ale wskaźnik tego nie potwierdza. Przykładowo, jeśli kolejny szczyt WIG jest wyższy od poprzedniego, a szczyt na MACD jest poniżej poprzedniego, mamy dywergencję negatywną i sygnał zmiany trendu na spadkowy. Jeśli natomiast kurs WIG wyznacza nowy dołek, a dołek na MACD jest wyższy od poprzedniego, jest to dywergencja pozytywna, która zapowiada zwyżki notowań.

Sygnały łączone

Nic nie stoi na przeszkodzie, by wszystkie opisane powyżej metody wykorzystania wskaźnika MACD połączyć w celu uzyskania najbardziej wiarygodnych sygnałów. Zakładamy więc, że wskazań szukamy tylko w strefach wyprzedania i wykupienia (wyznaczanych indywidualnie dla każdego instrumentu osobno), natomiast strefę neutralną zupełnie ignorujemy. Zazwyczaj pojawienie się dywergencji zbiega się w czasie z przebiciem linii trendu MACD. Jeśli następnie pojawi się skrzyżowanie linii sygnalnej, to mamy połączenie aż czterech sygnałów.

Warto jednak zauważyć, że przy tak restrykcyjnych wymogach owych sygnałów będzie znacznie mniej. Istnieje jednak niemałe prawdopodobieństwo, że pozwolą one wejść nam na rynek w bardzo dobrym momencie – gdy rynek odwraca trend lub powraca na jego ścieżkę po wcześniejszej korekcie.

[email protected]

Budowa wskaźnika | Kombinacje dwóch średnich

MACD to skrót od angielskiej nazwy wskaźnika: Moving Average Convergence/Divergence, co można przetłumaczyć jako „zbieżność/rozbieżność średnich kroczących". Indykator jest bowiem kombinacją trzech wykładniczo wygładzonych średnich kroczących, przedstawionych graficznie w postaci dwóch linii. Pierwsza obrazuje różnicę między wykładniczymi średnimi: 12-okresową i 24-okresową. Druga, zwana linią sygnału, to przybliżony wykładniczy odpowiednik 9-okresowej średniej kroczącej wartości składających się na linię pierwszą. Wartości wykładników zalecane przez twórcę MACD – Geralda Appela, to odpowiednio 0,15, 0,075 i 0,2. Większość programów do analizy technicznej umożliwia rysowanie wskaźnika z domyślnymi parametrami, a modyfikacji można poddać okres dla linii sygnału (tak jest np. w MetaStocku w wersji 7.02). Warto w tym miejscu dodać, że MACD można również zobrazować jako histogram, czyli słupki, które pokazują różnicę między obiema liniami wskaźnika. Histogram z natury jest albo powyżej poziomu zero, albo poniżej niego. Im dłuższe są słupki, tym bardziej przegrzany jest rynek. Sygnałem do zmiany trendu jest jednak dopiero pojawienie się zwrotu na histogramie, czyli stopniowe zmniejszanie się długości słupków. PZ

Trzy strategie | Bazujące na metodzie dywergencji/konwergencji średnich

Podstawowe przecięcia z linią sygnału

Postanowiliśmy sprawdzić, jak w praktyce radzą sobie systemy zbudowane na wskaźniku MACD. Jako pierwsze wzięliśmy pod lupę podejście zakładające przecięcia z linią sygnału. W tym celu przeprowadziliśmy testy w programie MetaStock. Skuteczność badaliśmy na wskaźniku WIG, na danych dziennych, za okres od początku 2000 r. do zamknięcia środowej sesji. Strategia zakłada, że pozycję długą otwieramy, gdy MACD przetnie linię sygnału od dołu, a krótką, gdy dojdzie do skrzyżowania w przeciwnym kierunku. System ten zakłada więc odwracanie pozycji i ciągłą obecność na rynku.

W ciągu 15 lat strategia przyniosła 69 396 pkt, podczas gdy metoda „kup i trzymaj" dałaby zarobić 32 717 pkt. Łącznie zajętych zostało 281 pozycji, z czego 112 przyniosło zysk (40-proc. trafność). Relacja średniego zysku do ryzyka wyniosła natomiast 2,3. Linia kapitału ma wzrostowe nachylenie, jednak zdarzają jej się dłuższe, nawet kilkuletnie, okresy przestoju. System miał bowiem problemy z przynoszeniem dodatkowego zysku podczas trendów horyzontalnych.

Przecięcia z linią sygnału + filtr

Pierwszy test pokazał, że 60 proc. sygnałów generowanych przez podstawowy system przyniosło straty. Postanowiliśmy więc sprawdzić, czy dodanie filtra w postacie stref wyprzedania i wykupienia poprawi statystyki. Założyliśmy więc, że długą pozycję otwieramy, gdy MACD przetnie od dołu linię sygnału, ale jednocześnie musi znajdować się poniżej -500 pkt. Z kolei pozycję krótką otwieramy, gdy MACD spadnie poniżej linii sygnału i jednocześnie przebywa powyżej +500 pkt. Pozycję zamykamy, gdy MACD przetnie linię sygnału w kierunku przeciwnym niż podczas otwarcia pozycji, bez względu na to, w jakim miejscu się znajduje. W przeciwieństwie więc do pierwszej strategii tutaj nie zawsze będzie następować odwrócenie pozycji.

Niestety, okazuje się, że przyjęty filtr nie spełnia swojej roli. Liczba transakcji spadła wprawdzie do 66, ale wraz z nią także zyski (tylko 4918 pkt) i trafność (32 proc.). Wyniki ulegają wyraźnej poprawie, gdy dolną granicę ustawimy na -350 pkt, a górną pozostawimy przy 500 pkt.

Przecięcia poziomu 0

Alternatywą dla poprzednich systemów może być podejście zakładające otwieranie pozycji, gdy MACD krzyżuje się z linią zero. Jest to tak naprawdę sytuacja, gdy średnie kroczące, z których składa się wskaźnik, również się krzyżują, dlatego różnica ich wartości daje 0. Strategia ta zakłada, że długą pozycję otwieramy, gdy MACD przetnie od dołu 0, a krótką, gdy dojdzie do przecięcia w przeciwnym kierunku.

W testowanym 15-letnim okresie podejście to przyniosło zysk 55 843 pkt. Wynik jest więc gorszy od systemu podstawowych przecięć z linią sygnału i lepszy niż podejście „kup i trzymaj". Trafność sygnałów wypadła na poziomie 37 proc. (na 124 tylko 46 zakończyło się dodatnią stopą zwrotu). Stosunek zysku do ryzyka wyniósł natomiast 2,9.

Okazuje się więc, że najlepiej w testach sprawdza się podstawowe podejście przecięcia MACD z linią sygnału. Potwierdziła się jednak jego niska trafność (60 proc. błędnych sygnałów), którą warto próbować poprawić poprzez dodatkowe filtry, np. linie trendu MACD lub dywergencje. PZ